18 maja, w należącej do Królewskiej Marynarki Wojennej Australii (RAN, Royal Australian Navy), bazie morskiej HMAS Stirling w Perth (zlokalizowanej na wyspie Garden Island, w zachodniej części Australii), odbyła się uroczystość opuszczenia bandery na pokładzie fregaty rakietowej Anzac (FFH 150) typu ANZAC (MEKO 200ANZ).

Fregata wycofana została ze służby w związku z koniecznością uwolnienia dodatkowych funduszy na rozbudowę australijskiej floty, w tym między innymi na budowę nowych fregat typu Hunter (brytyjski Typ 26), które budowane są w ramach programu SEA 5000. Decyzja o wycofaniu okrętu podjęta została na początku bieżącego roku, a ogłoszono ją w lutym. Był to niespodziewany ruch, ponieważ jeszcze w marcu ubiegłego roku administracja zapewniała, że żadna z fregat typu ANZAC nie zostanie wycofana przed połową 2030 roku. Kolejne opuszczenie bandery, tym razem na HMAS Arunta (FFH 151) planowane jest na 2026 rok.

RAN eksploatuje obecnie siedem fregat typu ANZAC, które począwszy od 2018 roku sukcesywnie poddawane są pracom modernizacyjnym w ramach Mid-Life Upgrade (MLU) określanych jako ANZAC Midlife Capability Assurance Program (AMCAP). W ich realizację zaangażowane są największe koncerny obecne w Australii: BAE Systems, Saab Australia, Naval Ship Management Australia. Podstawą realizacji AMCAP są zapisy programu SEA 1448 Phase 4B. Jak można się domyślić nie jest to pierwsza modernizacja tych okrętów, lecz uzupełnienie poprzedniej, znanej jako ASMD (Anti-Ship Missile Defence), która zrealizowana została w latach 2010–2017. W jej wyniku znacznym zmianom uległa m.in. sylwetka okrętów, a to za sprawą zastąpienia dwóch starych masztów jednym nowym, w konstrukcji którego wkomponowano anteny ścianowe systemów radiolokacyjnych CEA Technologies CEAFAR1-S (pasmo E/F 2-4 GHz) oraz CEAMOUNT (pasmo I/J 8-10 GHz), dodano także system optoelektroniczny Sagem Vampire NG oraz zainstalowano nowe radary nawigacyjne. Okręty otrzymały też pojedynczy ośmiokomorowy moduł Lockheed Martin VLS Mk41 Mod.5 dla 32 pocisków RIM-162 ESSM. Całkowitej przebudowie poddano także BCI, wewnątrz którego zainstalowano nowoczesne konsole operatorskie z ekranami o rzadko spotykanej przekątnej aż 30 cali, pracujące w ramach systemu dowodzenia Saab 9LV 453 Mk3E.

Pierwszą jednostką poddaną ASMD był HMAS Perth (FFH 157), który do stoczni w Henderson wszedł 18 stycznia 2010 roku. Zakres prac w ramach AMCAP jest mniejszy i obejmuje m.in. zastąpienie przestarzałego radaru AN/SPS-49(V)8, którego antena znajdowała się na topie zainstalowanego w ramach ASMD masztu, przez nowy system radiolokacyjny CEA Technologies CEAFAR2-L (pracujący w paśmie D 1-2 GHz). Jego anteny ścianowe wkomponowane są w strukturę zmodyfikowanego topu masztu głównego, którą posadowiono w miejscu zajmowanym dotychczas przez paraboliczną antenę radaru AN/SPS-49(V)8. Z pozostałych prac, jakie są realizowane w trakcie AMCAP, warto wspomnieć o instalacji nowego systemu walki elektronicznej, który zastąpił dotychczas wykorzystywany ES-3701. Zwiększono także bezpieczeństwo przed zagrożeniem ze strony zbliżających się torped, poprzez modernizację systemu AN/SLQ-25 Nixie z wersji Alfa do Charlie oraz instalację wyrzutni akustycznych celów pozornych Rafael Lescut. Zrealizowano także migrację systemu dowodzenia 9LV z dotychczasowego środowiska opartego na systemie operacyjnym Windows na środowisko Linux.

HMAS Anzac nie doczekał natomiast znacznego zwiększenia potencjału ofensywnego, w bieżącym roku bowiem pierwsze jednostki tego typu otrzymają nowe kierowane pociski przeciwokrętowe. Miejsce przestarzałych Boeing RGM-84L Harpoon Block II, zając mają nowoczesne pociski NSM produkcji norweskiego koncernu Kongsberg (https://zbiam.pl/kongsberg-podpisal-z-australia-kontrakt-na-pociski-nsm). FFH 150 powrócił do służby po zakończeniu modernizacji w ramach AMCAP w 2020 roku i był drugą zmodernizowaną jednostką (pierwszą był HMAS Arunta FFH 151 w 2019 roku). W dalszej kolejności prace zrealizowano na pokładach: HMAS Warramunga (FFH 152), HMAS Perth (FFH 157) oba okręty powróciły do służby w 2021 roku. W kolejnym roku AMCAP przeprowadzono jednocześnie na trzech kolejnych okrętach: HMAS Toowoomba (FFH 156), HMAS Stuart (FFH 153) i HMAS Ballarat (FFH 155). Ostatnią jednostką którą poddano modernizacji był HMAS Parramatta (FFH 154).

Projekt fregat typu MEKO 200ANZ jest pochodnym, opracowanego dla Portugalii przez niemiecki koncern Blohm+Voss, projektu MEKO 200PN (typ Vasco da Gama). Australijskie jednostki legitymują się wypornością pełną 3600 ton przy wymiarach 118 x 14,8 x 4,35 m. Skonfigurowany w układzie CODOG napęd składa się z turbiny gazowej General Electric LM2500-30 o mocy 22499 kW oraz dwóch silników wysokoprężnych MTU 12V1163 TB83 o mocy po 6590 kW. Maksymalna prędkość wynosi 27 węzłów, a przy prędkości ekonomicznej 18 węzłów okręty są w stanie przebyć do 6000 Mm. Co ciekawe, początkowo planowano instalację dwóch turbin gazowych, ale ostatecznie ze względu na koszty, a także mizerny zysk na prędkości maksymalnej (którą obliczono na 31,75, czyli zaledwie o 4,75 węzła więcej) z pomysłu tego zrezygnowano. Uzbrojenie składa się z 127 mm armaty BAE Systems Mk 45 Mod 2 CCS (odpowiadająca wersji Mod.4, z wyjątkiem FFH 151, 153 i 157), dwóch czteropojemnikowych wyrzutni Mk141 dla kontenerów transportowo–startowych pocisków RGM-84L oraz ośmiokomorowego modułu VLS Mk41 do 32 pocisków RIM-162 ESSM. Zwalczanie okrętów podwodnych w bezpośredniej bliskości okrętów realizowane jest przez lekkie torpedy MU90 kal. 324 mm wystrzeliwane z dwóch potrójnych wyrzutni Mk32 Mod 5. Na pokładzie bazować może także śmigłowiec MH-60R Seahawk.

Anzac (FFH 150) w całej okazałości po zakończeniu modernizacji AMCAP w ramach programu SEA 1448 Phase 4B. Fot. RAN

Ciekawostką, o której warto wspomnieć jest kwestia przydomka, który nosiła wycofana ze służby fregata czyli: The First Lady of the Fleet, zgodnie z tradycją na jej pokładzie przechowywane było nietypowe trofeum, którego powstanie związane jest z liczącą ponad 100 lat historią o dziewczynce i wężu. Samo trofeum to połączenie kilku elementów z wycofanych australijskich okrętów umieszczonych na drewnianej desce. Obecnie składa się z ono z rury głosowej oraz drewnianej podstawy (pozyskanej z fregaty rakietowej Sydney FFG 03 typu Adelaide), obrzeża pochodzą z wycofanego kutra patrolowego Gladstone (FCPB 216 typu Fremantle, w służbie w latach 1984–2007), a narożniki z niszczyciela Duchess (D 154 typu Daring, w służbie w latach 1964-1977). Jednym z ważniejszych elementów tego trofeum jest zdjęcie Nancy Bentley. Właśnie nietypowa historia tej dziewczynki była inspiracją do stworzenia słynnego tytułu. A wszystko zaczęło się w 1920 roku, kiedy to sześcioletnia wówczas Nancy, przebywająca z ojcem na Tasmanii, została ukąszona przez węża. W związku z tym, że najbliższy szpital odległy był o setki mil, ojciec podjął decyzję o przewiezieniu córki na pokład, stojącego na kotwicy w Zatoce Carnarvon, krążownika  HMAS Sydney (typu Town). Jako że zgodnie z obowiązującymi przepisami nie można było udzielić pomocy medycznej osobie niesłużącej w marynarce wojennej, dowódca długo się nie zastanawiając nakazał ująć w rozkazie okrętowym punkt na temat wcielenia do służby panny Nancy Bentley (oficjalnie jako maskotki). Po udzieleniu pierwszej pomocy medycznej okręt przetransportował ranną do Hobart, gdzie trafiła do szpitala na dalsze leczenie. Po powrocie krążownika do Zatoki Carnarvon, Nancy została zdemobilizowana (po odsłużeniu 8 dni), stała się jednak oficjalnie pierwszą kobietą w służbie RAN, stąd też nazwa tytułu.

W czasie swojej trwającej dokładnie co do dnia 28 lat służbie (banderę podniesiono 18 maja 1996 roku) przez pokład prototypowej fregaty przewinęło się ponad 3000 marynarzy. Okręt wziął także udział m.in. drugiej wojnie w Zatoce Perskiej. 21 marca 2003 roku w trakcie szturmu sił specjalnych koalicji pod egidą Royal Marines na Półwysep Al-Faw w południowym Iraku, Anzac prowadził nieustanny ostrzał artyleryjski z armaty Mk 45 Mod.2 kal. 127 mm (dzień ten do historii przeszedł jako Five-Inch Friday). Operacja ta trwała od 20 do 24 marca udział w niej wzięli także operatorzy polskiego Gromu. Anzac z kolei stał się pierwszym australijskim okrętem, od czasu zakończenia Wojny Wietnamskiej, który wykorzystany został do zadań artyleryjskiego wsparcia ogniowego (NGS).