Zakończenie programu NostriMaris, mającego na celu pozyskanie nowych statków wielozadaniowych dla obu urzędów morskich, pozwoli wycofać z eksploatacji stawiacze boi, które służyły w Trójmieście i Szczecinie przez niemal 40 lat. Pierwszy z nich ma już „nowy przydział”.

Służący w Urzędzie Morskim w Gdyni Zodiak trafił do Wojsk Specjalnych podległych Ministerstwu Obrony Narodowej. 11 stycznia w Bazie Oznakowania Nawigacyjnego przy Nabrzeżu Mew w Gdańsku, nastąpiło nieodpłatne i bezterminowe przekazanie statku wraz z wyposażaniem Jednostce Wojskowej GROM (JW2305). W Siłach Zbrojnych RP Zodiak będzie wykorzystywany do szkolenia w zakresie fizycznego zwalczania terroryzmu. Do tej pory temu celowi służył eks-okręt hydrograficzny Marynarki Wojennej ORP Kopernik (nr burtowy 261, zbudowany wg projektu 861 w Stoczni Północnej, w służbie od 20 lutego 1971 do 20 maja 2006 r.), zacumowany jako hulk przy Nabrzeżu Pokoju w w Basenie Westerplatte. Umożliwiał on szkolenia operatorów Gromu i innych jednostek wojskowych, w tym Wojsk Specjalnych, praktyczne ćwiczenia z zakresu abordażu z łodzi, śmigłowca oraz działanie w ciasnych pomieszczeniach i korytarzach statku.

Zodiak wielokrotnie ćwiczył z operatorami sił specjalnych. Kadr z „Jesiennego sztormu”, gdzie operatorzy WZD Morskiego Oddizłu Straży Granicznej i JW GROM odbijali go z rąk terrorystów.

Dla Zodiaka współpraca ze „specjalsami”, to bynajmniej nie nowość. Jednostka ta wielokrotnie zabezpieczała ćwiczenia w porcie oraz na morzu i była „odbijana z rąk terrorystów”. Teraz zastąpi dawnego Kopernika, który po kilkunastu latach trwania przy nabrzeżu portowym zapewne jest w złej kondycji i wymagałby remontu dokowego, aby dalej bezpiecznie pełnić swoją funkcję.

Zodiak w czasie ćwiczebnej ewakuacji z użyciem śmigłowca Marynarki Wojennej.

Natomiast Planeta Urzędu Morskiego w Szczecinie jeszcze pozostaje w służbie, ale już 12 stycznia w urzędowym Biuletynie Informacji Publicznej ukazało się ogłoszenie o możliwości nieodpłatnego przekazania statku. Szczecińska placówka czeka na oferty do 29 stycznia. Zgodnie z przepisami, na podstawie których statek może być zdany, propozycja jest skierowana do: organów i jednostek administracji publicznej, jednostek samorządu terytorialnego lub instytucji gospodarki budżetowej (za pośrednictwem instytucji będącej organem założycielskim). Na razie nie zapadła decyzja, co w przypadku braku zainteresowania statkiem. Planeta też uczestniczyła w ćwiczeniach o charakterze militarnym i z zakresu bezpieczeństwa morskiego.

Planeta czeka na nowego właściciela do 29 stycznia.

Zodiak i Planeta to stawiacze boi zbudowane według projektu B91 przez Stocznię Północną im. Bohaterów Westerplatte w Gdańsku. Oba ukończono w 1982 r. Mają pojemność brutto 751,46, wymiary 61,33×10,83×3,27 m. Napędzają je dwa silniki wysokoprężne Cegielski-Sulzer 6AL25/30 o mocy po 706 kW, pracujące na dwie śruby nastawne i rozpędzające statki do 13,8 węzła. Przeznaczeniem Zodiaka i Planety było zapewnienie bezpieczeństwa hydrograficznego podległych obszarów morskich oraz odpowiedniego oznakowania nawigacyjnego torów wodnych i kotwicowisk. Jednostki wymieniały dwa razy do roku boje i pławy (zimowe na letnie i na odwrót), podnosiły przedmioty zalegające na dnie, brały udział w ćwiczeniach ratowniczych i przeciwrozlewowych.

Planeta wiele razy brała udział w ćwiczeniach przeciwrozlewowoych. Tu w trakcie polsko-niemieckiego "POLGER" holuje pływającą zaporę przeciwolejową.

W celu zastąpienia Zodiaka i Planety, Urząd Morski w Szczecinie zamówił na potrzeby własne i analogicznej instytucji z Gdyni dwa statki. Prototypowego Zodiaka II, który będzie operował z Gdańska, ochrzczono 25 września, zaś szczecińską Planetę I - 14 listopada ub.r. Nowe jednostki to platformy wielofunkcyjne, mogące wypełniać szeroką gamę zadań. Wśród nich trzeba wymienić: lodołamanie morskie, obsługę oznakowania nawigacyjnego, prowadzenie prac hydrograficznych, gaszenie pożarów, ratownictwo morskie, holowanie awaryjne uszkodzonych jednostek pływających czy zwalczanie rozlewów olejowych. Ponadto będą też wyposażone w specjalistyczne urządzenia, niezbędne do wykonywania pomiarów hydrograficznych, wraz z obróbką i opracowywaniem danych batymetrycznych.

Zasadniczym zadaniem Planety i Zodiaka było stawiani pław i boi.

Statki zostały zaprojektowane przez biuro Remontowa Marine Design & Consulting Sp. z o.o. z Gdańska. Budowę jednostek zrealizowała wspomniana na wstępie Remontowa Shipbuilding (dawniej... Stocznia Północna), zaś nadzór klasyfikacyjny nad przebiegiem produkcji i prób odbiorczych sprawował Polski Rejestr Statków S.A. Gdańsku. Finansowanie projektu projektu kosztującego 240 mln PLN w 85% zapewniły środki z Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 Unii Europejskiej, pozostałe 15% pochodziło z budżetu Urzędu Morskiego w Szczecinie.
Zdjęcia: Tomasz Grotnik