Odpowiedzialne za zakupy uzbrojenia i sprzętu dla Estońskich Sił Zbrojnych (Eesti kaitsejõud) Estońskie Centrum Inwestycji Obronnych (Riigi kaitseinvesteeringute keskus, RKIK) opublikowało 5 stycznia br. komunikat informujący o przejęciu pierwszej partii przenośnych przeciwlotniczych zestawów rakietowych (PPZR) Piorun od polskiego przemysłu obronnego.

Umowę z MESKO S.A. na zakup 100 zestawów startowych i 300 pocisków kierowanych szef RKIK Magnus-Valdemar Saar i przedstawiciele zarządu firmy ze Skarżyska-Kamiennej: prezes Elżbieta Śreniawska, członek zarządu ds. rozwoju Przemysław Kowalczuk i członek zarządu ds. produkcji Marcin Ożóg, podpisali 7 września 2022 r.  Jest to umowa ramowa, a zatem wysoce prawdopodobne jest wykorzystanie zawartego w niej prawa opcji pozwalającego na rozszerzenie zamówienia o kolejne pociski i zestawy startowe. Według zapisów umowy dostawy pierwszej zamówionej partii mają zostać zrealizowane w latach 2023-2026.  Wartości umowy nie ujawniono, ale wiadomo, że zakup został sfinansowany z budżetu w wysokości 103 mln EUR brutto, który władze Republiki Estonii przeznaczyły na wzmocnienie obrony przeciwlotniczej krótkiego zasięgu Estońskich Sił Zbrojnych, a którego część, poza zakupem Piorunów, ma być wydatkowana także na pozyskanie zestawu rakietowego klasy SHORAD Diehl Defence IRIS-T SLM (decyzję o jego wspólnym zakupie wraz z Łotwą podjęto w maju 2023 r.) Estonia zamówiła Pioruny (zbiam.pl).

Jedną z przyczyn Tallina o wyborze polskiego zestawu były m.in. jego bardzo dobre charakterystyki, potwierdzone podczas wykorzystania bojowego począwszy od pierwszych dni drugiej fazy konfliktu na Ukrainie.

W komunikacie wspomniano także o prostocie transportu i obsługi – podstawowe kwalifikacje umożliwiające jego wykorzystanie bojowe można uzyskać już po kilku godzinach szkolenia.

- Pociski przeciwlotnicze Piorun zapewniają bezpośrednią obronę przeciwlotniczą nie tylko jednostkom manewrowym, ale także obiektom, które nie znajdują się w bezpośrednim sąsiedztwie linii frontu, a są ważne z punktu widzenia obronności państwa. […] Na Ukrainie zestawy te okazały się skuteczne w niszczeniu większości środków ataku powietrznego, a doświadczenia z ich użycia z pewnością zostaną wzięte pod uwagę podczas szkolenia ich estońskich użytkowników ‒ powiedział ppłk Tanel Lelov, szef oddziału obrony przeciwlotniczej Sztabu Estońskich Sił Zbrojnych. Z kolei manager ds. uzbrojenia z Działu Zakupów RKIK Ramil Lipp dodał, że: - Pomimo skomplikowanego ogólnego stanu bezpieczeństwa, dużego popytu i niedoborów komponentów, MESKO wywiązało się ze swoich zobowiązań, a dostawy przebiegały terminowo, co świadczy o najwyższym zaangażowaniu państwa polskiego i naszego kontrahenta.

Estonia jest drugim – po Norwegii – komercyjnym odbiorcą PPZR Piorun, do którego pierwszą ich partię polski przemysł obronny dostarczył pod koniec ubiegłego roku Pierwsze zestawy Piorun dostarczone Norwegii (zbiam.pl).

Estonia do 2026 r. otrzyma 100 zestawów startowych i 300 pocisków kierowanych Piorun, zakupionych na mocy umowy z MESKO S.A. z 7 września 2022 r. Fot. RKIK

We wrześniu 2022 r. kontrakt z Estonią był drugą umową komercyjną na dostawę Piorunów do odbiorcy zagranicznego. Pierwszą zawarto pod koniec 2021 r. z Departamentem Obrony Stanów Zjednoczonych i dotyczyła ona kilkudziesięciu zestawów startowych i ponad 100 pocisków.

31 grudnia 2022 r. ujawniono informację o zawarciu czwartej – tym razem z państwem bałtyckim. Wówczas kontrahenta nie ujawniono, ale dziś wiadomo, że jest nim Łotwa.

Z kolei podczas ubiegłorocznego XXXI MSPO MESKO S.A. poinformowano o kolejnych dwóch odbiorcach PPZR Piorun – państwie bałtyckim i bałkańskim (nieoficjalnie identyfikowanym jako Mołdawia). W ich przypadku dostawy miałyby zostać zrealizowane w latach 2025‒2027. Z kolei w październiku ub.r. decyzję o zakupie Piorunów podjął rząd Słowacji. Przedmiotem zamówienia miałoby być 36 zestawów startowych i kilkaset pocisków, a budżet transakcji określono na ok. 65 mln EUR. Umowa dostawy nie została jednak dotąd zawarta.

Polskie Ministerstwo Obrony Narodowej, na mocy umowy z 20 grudnia 2016 r., zamówiło 1300 pocisków i 420 zestawów startowych za 932,2 mln PLN brutto. Według dostępnych danych, do końca 2021 r., MESKO S.A. przekazało zamawiającemu z tej partii ponad 700 pocisków (135 w grudniu 2018 r., 267 w styczniu 2021 r. i „ponad 300” w grudniu 2021 r.) oraz ponad 280 zestawów startowych (40 w grudniu 2018 r., 140 w styczniu 2021 r. i „ponad 100” w grudniu 2021 r.). Obecne plany zakładają zakończenie dostaw w ramach umowy z 2016 r. w roku 2023. Część zestawów znajdujących się w zasobach Sił Zbrojnych RP zostało przekazanych w ramach pomocy wojskowej Siłom Zbrojnym Ukrainy.

Po potwierdzeniu wysokiej skuteczności Piorunów w walce, resort obrony zawarł 23 czerwca 2022 r. aneks z MESKO S.A. do umowy z 20 grudnia 2016 r., który rozszerza pierwotne zamówienia o kolejnych ok. 3500 pocisków i 600 zestawów startowych za ok.  3,5 mld PLN brutto. Dostawy na mocy aneksu rozpoczęły się jeszcze w 2022 roku i do 2023 r. były prowadzone równolegle z realizowanymi na mocy umowy z 2016 r. Począwszy od 2024 r. produkcja PPZR Piorun na zamówienie MON odbywa się już wyłącznie na mocy aneksu. We wrześniu 2022 r. MESKO S.A. poinformowało o wyprodukowaniu 1000. pocisku kierowanego Piorun w ramach umów na produkcję seryjną. Od tego czasu zdolności produkcyjne w MESKO S.A. i u kluczowego partnera przemysłowego w produkcji PPZR Grom i Piorun, Centrum Rozwojowo-Wdrożeniowym Telesystem-Mesko Sp. z o.o., znacząco zwiększono i ubiegłoroczna produkcja, według informacji producenta finalnego, wynieść miała niemal 1000 rakiet.

Andrzej Kiński na podstawie komunikatu RKIK.