Samolot bombowy Junkers Ju 88 A-4, 9K+GH należący do 1./KG 51; południowy odcinek frontu wschodniego, wiosna 1942 r.
Jako pierwsze do Niemiec wycofano dywizjony należące do KG 77, dwa dywizjony tego pułku po przezbrojeniu i wyposażeniu w sprzęt tropikalny przeniesiono na Śródziemnomorski TDW, natomiast I./KG 77 pozostał na zimę w Heiligenbeil w Prusach Wschodnich, gdzie otrzymał nowy sprzęt oraz uzupełnienia personelu latającego. Wiosną 1942 r. powrócił wprawdzie na front wschodni, ale nie na jego północny odcinek. Na centralny odcinek frontu wschodniego przerzucono również II. i III./KG 76, natomiast I./KG 76 trafił na terytorium Niemiec do przezbrojenia i uzupełnienia sprzętu oraz personelu.
Junkers Ju 88 A-4, 5K+FN z 5./KG 3.
Zimą 1941/42 r. działania wojenne na północnym odcinku frontu wschodniego koncentrowały się wokół Leningradu. W ciągu pierwszego tygodnia stycznia głównym celem Ju 88 z KG 1 były konwoje ciężarówek poruszające się drogą „lodową”, czyli trasą wyznaczoną przez zamarzniętą taflę jeziora Ładoga łączącą Leningrad z wschodnim brzegiem jeziora zajmowanym przez Armię Czerwoną. W połowie stycznia 1942 r. w przesmyku pomiędzy jeziorami Ładoga i Ilmen rozpoczęła się zakrojona na dużą skalę radziecka ofensywa, która miała na celu odblokowanie Leningradu. Niemieckie oddziały lądowe, walczące z przeważającymi liczebnie siłami wroga, otrzymały wprawdzie wsparcie z powietrza, ale dwa dywizjony Ju 88 należących do KG 1 nie były w stanie powstrzymać nieprzyjaciela. Obok bezpośredniego wsparcia na linii frontu, niemieckie bombowce wykonywały naloty na szlaki komunikacyjne i składy zaopatrzenia na tyłach.
Pod koniec stycznia Armia Czerwona przełamała front na południe od jeziora Ilmen i otoczyła duże siły niemieckie w kotłach wokół miejscowości Demiańsk i Chołm. Zacięte walki wokół tych dwóch miast trwały przez kolejne trzy miesiące, aż do ich odblokowania podczas wiosennych kontrataków przeprowadzonych przez Wehrmacht. Ponieważ obydwa kotły zaopatrywane były przez Luftwaffe wokół nich toczyły się zażarte walki powietrzne. Okazało się jednak, że doświadczeni piloci JG 54 szybko opanowali sytuację i radzieckie myśliwce nie stanowiły większego zagrożenia dla bombowców Luftwaffe. Straty KG 1 w styczniu 1942 r. wyniosły zaledwie 1,2% użytych sił. 28 lutego w rejonie Chołmu pechowo zginął dowódca 4./KG 1, Oblt. Johannes Brandenburg, który był kawalerem Krzyża Rycerskiego zdobytego podczas służby w KG 30 na zachodzie Europy. Jego samolot został trafiony bombą zrzuconą przez Ju 88 lecącego powyżej i eksplodował w powietrzu.
Wraz z poprawą pogody w marcu załogi Ju 88 z KG 1 wykonywały nawet po sześć lotów bojowych dziennie wspierając działania wojsk lądowych wokół kotła w Demiańsku. Działania o takiej intensywności, szczególnie wobec skupienia przez nieprzyjaciela wokół kotła dużej ilości artylerii przeciwlotniczej musiały skutkować stratami. Szczególnie dotknęło to 5. Staffel, która w ciągu trzech dni straciła dwóch dowódców. Najpierw, 26 marca 1942 r., zginął Oblt. Hans Sumpf, a 29 marca jego następca, Hptm. Peter Runkel.
Na początku kwietnia Ju 88 należące do KG 1 przerzucono w pobliże Leningradu, gdzie 4 kwietnia 1942 r. przeprowadzona została operacja „Eisstoß” (Lodowe pchnięcie). Tego dnia 62 Ju 87 oraz 33 Ju 88 z KG 1 zaatakowały okręty radzieckiej marynarki wojennej zacumowane w bazie Kronsztad. W tym czasie 37 He 111 z KG 4 osłaniane przez Bf 109 z JG 54 zbombardowały stanowiska OPL wokół portu. Nalot kontynuowało w nocy 31 He 111 należących do KG 4. Pancernik Oktiabrskaja Rewolucja zainkasował cztery trafienia bombami, krążownik Maksim Gorki aż siedem bombami średniego wagomiaru, krążowniki Kirow i Pietropawłowsk oraz niszczyciel Silnyj po jednym trafieniu. Niszczyciel Grozjaszczyj, minowiec Marti i okręt szkolny Świr odniosły uszkodzenia od bliskich wybuchów bomb. Odłamki uszkodziły również niszczyciele Stojkij i Swirepyj, a także okręty podwodne M-79, P-2 i P-3.
Na początku drugiej dekady kwietnia nadchodząca wiosna zmieniła bazę KG 1 na lotnisku Dno w prawdziwe jezioro, co spowodowało konieczność przeniesienia II. i III./KG 1 na lotnisko Pleskau-Süd (Psków-Południe), skąd Ju 88 mogły kontynuować loty operacyjne w rejonie Demiańska i Chołmu. Ostatecznie 21 kwietnia odblokowano załogę Demiańska liczącą 95 tys. żołnierzy, co pozwoliło na odesłanie do Niemiec personelu III./KG 1, który wrócił do Pleskau-Süd z nowymi samolotami Ju 88 A-4 już 22 maja 1942 r.
W międzyczasie, 5 maja, odblokowano załogę twierdzy Chołm, co po powrocie na front III./KG 1 pozwoliło, 25 maja 1942 r., na odesłanie na okres czterech tygodni do Niemiec II./KG 1. W maju, po stopnieniu lodów na jeziorze Ładoga Rosjanie uruchomili rejsy flotylli niewielkich jednostek pływających poruszających się regularnie trasą ze wschodniego brzegu do Leningradu. 28 maja samoloty III./KG 1 wykonały serię nalotów na radzieckie statki na jeziorze Ładoga, co kosztowało utratę jednego z nowych Ju 88 A-4 z 8./KG 1.
1 czerwca 1942 r. III./KG 1 przerzucony został na niewielkie lotnisko Raskopolje, a dziewięć dni później wrócił wreszcie na osuszone lotnisko Dno. W tym czasie głównym celem nalotów Ju 88 były radzieckie oddziały otoczone wokół miejscowości Ljubań, położonej około 80 km na południowy wschód od Leningradu. 22 czerwca na lotnisko Dno powrócił z Niemiec II./KG 1. Obydwa dywizjony przeprowadziły w pierwszych dniach lipca kilka operacji przeciwko żegludze radzieckiej nad Zatoką Fińską.
7 lipca Armia Czerwona rozpoczęła ofensywę na centralnym odcinku frontu wschodniego. Aby powstrzymać potężne radzieckie formacje pancerne najpierw do Briańska przerzucono III./KG 1, a trzy dni później dołączył do niego również II./KG 1. Interwencja Luftwaffe oraz skuteczne bombardowania konwojów i składów zaopatrzenia na tyłach frontu w znaczący sposób spowolniły marsz rosyjskich czołgów, co pozwoliło na ich powstrzymanie przez jednostki Wehrmachtu. Już 27 lipca obydwa dywizjony KG 1 mogły powrócić do bazy Dno, skąd rozpoczęły kolejną serię nalotów na cele w Leningradzie.
Największy nalot miał miejsce 2 sierpnia 1942 r., wprawdzie myśliwce broniące miasta zgłosiły zestrzelenie 27 bombowców Luftwaffe, ale jedyne straty KG 1 to trzech rannych członków załóg trafionych pociskami radzieckich myśliwców. Jednakże jeszcze tego samego dnia w rejonie Rżewa rozpoczęła się kolejna radziecka ofensywa, co wymusiło niezwłoczne przerzucenie obydwu dywizjonów KG 1 na lotnisko Szatałowka-Wschód, a następnie, 9 sierpnia, na lotnisko Briańsk. Ju 88 ponownie działały w charakterze „straży pożarnej” starając się efektywnie wspierać trzeszczącą niemiecką obronę. Odniesiono sporo sukcesów, ale straty własne były dotkliwe.
14 sierpnia 1942 r. radzieckie myśliwce zestrzeliły na północny wschód od Rżewa samolot Ju 88 A-4, V4+AA, w którym zginął dowódca KG 1, Obstlt. Peter Schemmel wraz z całą załogą. Jeszcze tego samego dnia pełniącym obowiązki dowódcy pułku mianowany został dotychczasowy dowódca II./KG 1, Maj. Herbert Lorch, ale również on zginął w walce powietrznej z radzieckimi myśliwcami już pięć dni później, 19 sierpnia. Do chwili powrotu na lotnisko Dno w dniu 17 sierpnia KG 1 utracił w walkach o Rżew sześć samolotów wraz z załogami, wśród poległych znalazło się dwóch dowódców pułku.
W pierwszej połowie sierpnia dowództwo Luftwaffe doceniło zasługi trzech pilotów KG 1 przyznając im Krzyże Rycerskie. Pierwszym odznaczonym, w dniu 13 sierpnia 1942 r., był dowódca eskadry 9./KG 1, Oblt. Otto von Ballasco, tydzień później, pośmiertnie odznaczony został dowódca 5./KG 1, Oblt. Hans Sumpf, który zginął w marcu 1942 r. nad Demiańskiem, a 21 sierpnia Krzyż Rycerski otrzymał Maj. Hans Keppler, dowódca dywizjonu III./KG 1, który 31 sierpnia 1942 r. mianowany został dowódcą pułku KG 1.
Stanowisko dowódcy KG 1 okazało się w tym czasie wyjątkowo pechowe, ponieważ zaledwie trzy dni po jego objęciu, Maj. Hans Keppler i jego załoga zginęli w zderzeniu w powietrzu, na południe od brzegów jeziora Ładoga, z myśliwcem Bf 109 z III./JG 54. W ciągu trzech tygodni zginęło trzech kolejnych dowódców KG 1. Następnym dowódcą 3 września 1942 r. został Maj. Heinrich Lau, który pełnił tę funkcję do 15 marca 1943 r., kiedy to przeniesiono go na inne stanowisko.
Pełna wersja artykułu
