Dwie platformy śmigłowcowe ‒ potężny, trzysilnikowy AW101 i dwusilnikowy AW159, przystosowany do stałego bazowania na pokładach okrętów eskortowych, w tym fregat, są doskonałym połączeniem zdolności w morskim środowisku walki, będąc zarazem skutecznym czynnikiem odstraszającym. Zdolności operacyjne tej pary śmigłowców wspólnie i każdego z osobna, także we współpracy z okrętami, zostały potwierdzone przez marynarki wojenne państw NATO w operacjach o wysokiej intensywności.

AW101 i AW159 – doskonała synergia

Najlepszym przykładem interoperacyjności śmigłowców AW101 i AW159 jest ich wykorzystanie przez Królewską Marynarkę Wojenną Wielkiej Brytanii (Royal Navy).

Śmigłowce AW159 Wildcat i AW101 Merlin strzegą brytyjskie grupy lotniskowcowe i kontrolowane przez nie wody, dbając o to, aby najcenniejszy okręt i jego załoga były dobrze chronione przed nieprzyjacielskimi okrętami podwodnymi, nawodnymi, statkami powietrznymi oraz pociskami rakietowymi.

Royal Navy używa obecnie śmigłowców AW101 Merlin w wersji Mk2 do zadań wczesnego ostrzegania czy zwalczania okrętów podwodnych i nawodnych. Operują one z baz lądowych i pokładów niszczycieli oraz fregat. Fot. Leonardo

Royal Navy używa obecnie śmigłowców AW101 Merlin w wersji Mk2 do różnorodnych zadań: wczesnego ostrzegania (AEW – Airborne Early Warning); ASW i ASuW, czyli, odpowiednio ‒ zwalczania okrętów podwodnych i nawodnych m.in. w systemie obrony nowych lotniskowców typu Queen Elizabeth oraz wersji Mk4 do transportu żołnierzy i wsparcia podczas operacji amfibijnych. Z kolei AW159 Wildcat, działając z pokładów fregat i niszczycieli, z którymi jest w pełni zintegrowany, służy do zadań ASW i ASuW, będą preferowanym śmigłowcem do prowadzenia operacji uderzeniowych przy wykorzystaniu bogatego zestawu przenoszonego uzbrojenia, samodzielnie lub przy współpracy z AW101 Merlin Mk2. Współpracując z kolei z wersją Mk4 Merlina, AW159 wykonuje misje rozpoznania, dozoru, wskazywania obiektów uderzeń i rozpoznania (ISTAR), a także dowodzenia i kontroli (C2) w operacjach desantowych. Współdziałanie śmigłowców AW101 oraz AW159 stanowi potężną i skuteczną kombinacje możliwości, które mogą wykorzystać dowódcy podczas realizacji złożonych operacji morskich i desantowych.

Z kolei Merliny wersji Mk4 służą we Fleet Air Arm do transportu żołnierzy i wsparcia operacji amfibijnych.

Także Korpus Lotniczy Brytyjskich Wojsk Lądowych (Army Air Corps) wykorzystuje śmigłowce AW159 Wildcat AH1 do zadań bezpośredniego wsparcia pododdziałów lądowych na polu walki, w tym rozpoznania, dowodzenia i kontroli oraz uderzeń na cele za pomocą przenoszonego uzbrojenia. Śmigłowce, jak pokazują wieloletnie doświadczenia bojowe Sił Zbrojnych Wielkiej Brytanii doskonale sprawdzają się pod względem operacyjnym zarówno w domenie morskiej, jak i lądowej.

Śmigłowce pokładowe zwiększają zasięg oddziaływania okrętów

Interoperacyjność i elastyczność operowania z wielu różnych platform są kluczowe dla zwiększania powodzenia operacji militarnych. Śmigłowiec AW159 został skonstruowany z myślą o zdolności do szybkiego i efektywnego działania z pokładów okrętów w ekstremalnych warunkach pogodowych. W przeciwieństwie do innych morskich wiropłatów pokładowych, ma zdolności operowania nawet przy stanie morza 6. Zdolność AW159 do ustawiania się na pokładzie pod wiatr wokół zaczepu blokady systemu wspomagania operacji lotniczych, a także  wydajny system nośny w połączeniu z możliwością nadania ujemnego skoku łopatom wirnika głównego, umożliwiają wykonywanie operacji lotniczych bez ograniczeń dla innych działań okrętu-nosiciela. Składane łopaty wirnika i belka ogonowa oraz specjalne punkty mocowania zapewniają stabilność, także przy ograniczonej przestrzeni okrętowego hangaru. Z drugiej strony, możliwy jest zawsze szybki start, nawet w nieplanowanych sytuacjach, a doskonała przeżywalność tego śmigłowca na polu walki czyni go wysoce efektywnym narzędziem walki w scenariuszach morskich i lądowych.

Śmigłowiec AW159 Wildcat został skonstruowany z myślą o zdolności do szybkiego i efektywnego działania z pokładów okrętów w ekstremalnych warunkach pogodowych. Fot. Leonardo

Współcześnie projektowane brytyjskie fregaty dysponują hangarami umożliwiającymi zaokrętowanie dwóch śmigłowców AW159 lub jednego AW101.

Interoperacyjność z systemami bezzałogowymi

Śmigłowiec AW159 został zaprojektowany do współpracy z załogowymi i bezzałogowymi statkami powietrznymi (UAS). W październiku 2020 r. Leonardo przeprowadził testy AW159 w ramach ćwiczeń British Army z wykorzystaniem MUM-T (Manned-Unmanned Teaming) ‒ współdziałania załogowych statków powietrznych i bezzałogowców. Otwiera to nowe możliwości dla śmigłowca, nie tylko poprzez możliwość wykorzystywania danych o przeciwniku zebranych przez systemy bezzałogowe, ale również kontroli ich misji z własnego pokładu, w taki sposób, jakby był to jeden z czujników wchodzących w skład wyposażenia śmigłowca. Wykorzystanie mocnych stron obydwu klas statków powietrznych zwiększa świadomość sytuacyjną i zdolność przetrwania na polu walki. Jest to o tyle istotne, że platformy bezzałogowe coraz częściej operują z pokładów okrętów i realizują szeroki zakres zadań. To połączenie jeszcze bardziej zwiększa skuteczność wykonywania misji, a stale rosnący potencjał śmigłowca AW159, jako mnożnika siły bojowej w nowoczesnych scenariuszach walki, sprawia, że w programie Wildcat nie powiedziano jeszcze ostatniego słowa. Współdziałanie śmigłowca z bezzałogowcami może w znacznym stopniu zwiększyć świadomość sytuacyjną załogi wiropłata, a jednocześnie taka integracja minimalizuje dodatkowe nakłady.

Śmigłowiec AW159 został wykorzystany w ramach ćwiczeń British Army w październiku 2020 r. do współdziałania z powietrznymi bezzałogowcami w ramach MUM-T (Manned-Unmanned Teaming). Fot. Leonardo

Rozwiązanie Leonardo, podczas ostatnich prób, pozwalało załodze śmigłowca AW159 Wildcat kontrolować zarówno trasę lotu, jak i zespół czujników bezzałogowego statku powietrznego (zdolność ta jest znana pod nazwą Poziom Interoperacyjności 4, Level of Interoperability/LOI 4 MUM-T) przy wykorzystaniu wydajnego i skutecznego, intuicyjnego interfejsu człowiek-maszyna (Human Machine Interface, HMI), a nie o wymagające większego zaangażowania ze strony operatora rozwiązania stosowane w innych podobnych systemach.

Łącząc mocne strony platform załogowych i bezzałogowych, MUM-T ma potencjał do odegrania przełomowej roli w zwiększaniu: świadomości sytuacyjnej na polu walki, tempa działań, siły rażenia, przeżywalności i ogólnej efektywności bojowej powietrznego komponentu w działaniach połączonych, znacznie redukując obciążenie załóg pracą, a tym samym pozwalając pilotom skoncentrować się na wykonywanym zadaniu. Działanie zespołowe załogowych statków powietrznych i bezzałogowych systemów powietrznych w formule MUM-T poprawia efektywność wsparcia powietrznego zarówno w środowisku lądowym, jak i morskim. Zdolność ta zmienia zasady gry w lotnictwie, umożliwiając również  przeprowadzanie długotrwałych i skomplikowanych operacji dzięki synergii różnych platform oraz systemów.

PZL-Świdnik strategicznym partnerem Sił Zbrojnych RP

PZL-Świdnik, będąc strategicznym partnerem Marynarki Wojennej RP, chce umacniać swoją  pozycję jako dostawca śmigłowców pełniących służbę nad Bałtykiem. Wspólnie z Leonardo Helicopters, PZL-Świdnik jest w stanie zabezpieczyć wszelkie potrzeby Marynarki Wojennej RP w zakresie wiropłatów.

Obecnie śmigłowce W-3RM Anakonda stanowią trzon morskich zespołów poszukiwawczo-ratowniczych. Opracowane i zmodernizowane w Świdniku Anakondy pełnią dyżury poszukiwawczo-ratownicze w polskiej strefie odpowiedzialności na Bałtyku. PZL-Świdnik przygotowuje się także do  uruchomienia linii produkcyjnej nowego śmigłowca wielozadaniowego AW149. Polski wariant tego śmigłowca, w specjalnej wersji SAR, mógłby być dobrym wsparciem w Brygadzie Lotnictwa Marynarki Wojennej obok obecnie eksploatowanych śmigłowców W-3RM Anakonda.

Już wkrótce Marynarka Wojenna RP otrzyma cztery potężne śmigłowce AW101 do walki z okrętami podwodnymi oraz nawodnymi i ratownictwa bojowego z baz lądowych, co skokowo wzmocni zdolności polskiego lotnictwa morskiego. Istnieje znaczący potencjał, aby liczebność floty śmigłowców AW101 dla polskiej Marynarki Wojennej mogła zostać co najmniej podwojona lub optymalnie – potrojona.

Z kolei AW159 jest oferowany Marynarce Wojennej w odpowiedzi na program polskiego resortu obrony pod kryptonimem Kondor. Przyjęcie do uzbrojenia śmigłowców AW159 umożliwiłoby Siłom Zbrojnym RP uzyskanie dalszych korzyści i pozyskanie wiedzy zdobytej wcześniej przez jedną z wiodących światowych flot, Royal Navy, która wykorzystuje już niezawodną parę śmigłowców morskich: AW101 i AW159.

Śmigłowce morskie

AW159

AW159 został skonstruowany w pierwszej dekadzie XXI wieku w celu zastąpienia wysłużonych śmigłowców Westland Lynx eksploatowanych we Fleet Air Arm i Army Air Corps.

AW159 Wildcat Marynarki Wojennej Republiki Korei podczas poszukiwania okrętu podwodnego za pomocą sonaru zanurzalnego. Fot. Leonardo

Aby skutecznie realizować misje AW159 wyposażony został w bogaty zestaw nowoczesnych sensorów i uzbrojenia. Jego radar Leonardo Seaspray 7000E z anteną AESA jest w stanie wykrywać obiekty z odległości do 360 km w trybie standardowym i ponad 500 km w trybie pogodowym. Stacja radiolokacyjna prowadzi obserwację okrężną i jest zintegrowana z interrogatorem systemu „swój-obcy”, zgodnym z najnowszym standardem NATO Mark XIIA. W zadaniach zwalczania okrętów podwodnych mogą być wykorzystane bomby głębinowe Mk 11 i torpedy MU90, które są już w uzbrojeniu Marynarki Wojennej. Ponadto do AW159 można zamontować krótkie skrzydła z parami węzłów mocowania uzbrojenia i wyposażenia pod każdym, tzw. Wildcat Weapon Wing (WWW). Pozwalają one przenosić, w znacznie większej liczbie, zarówno najnowsze pociski przeciwokrętowe MBDA Sea Venom, jak też lżejsze pociski powietrze-powierzchnia Thales Martlet. AW159 może być przystosowany także do przenoszenia innych typów uzbrojenia, jeśli na takie rozwiązanie zdecyduje się użytkownik, np. pociski kierowane Rafael Spike NLOS.

Śmigłowce AW101 i AW159 Fleet Air Arm są wykorzystywane w systemie ochrony lotniskowcowych grup uderzeniowych Royal Navy tworzonych wokół lotniskowców typu Queen Elizabeth. Fot. MoD/Crown Copyright

AW101

Wyposażony w złożoną awionikę i systemy wsparcia misji, w połączeniu z dużym zasięgiem i długotrwałością lotu, dzięki możliwości wykorzystania dwóch z trzech silników przy prędkościach przelotowych, śmigłowiec AW101 zapewnia efektywność operacyjną we wszystkich zadaniach. Ta elastyczność sprawia, że AW101 jest najbardziej zaawansowanym, wszechstronnym i skutecznym wielozadaniowym śmigłowcem dostępnym na rynku. Śmigłowiec jest w służbie kilku państw NATO, takich jak: Włochy, Wielka Brytania, Kanada, Dania, Norwegia czy Portugalia.

Imponujące rozmiary kabiny AW101 pozwalają wygodnie w niej stać, co jest niespotykane w innych śmigłowcach tej klasy. Przekłada się to na większy komfort załogi, która często musi spędzać wiele godzin na pokładzie maszyny. Wymiary kabiny (6 × 2,5 m) pozwalają nie tylko dostosować ją do różnych zadań, ale również wygodnie korzystać z zainstalowanego w niej sprzętu. W konfiguracji bez zamontowanego specjalistycznego wyposażenia AW101 może zabrać 26 w pełni wyposażonych żołnierzy lub nawet 30 osób z podstawowym sprzętem.

Już wkrótce Marynarka Wojenna RP otrzyma cztery śmigłowce AW101 do walki z okrętami podwodnymi oraz nawodnymi i ratownictwa bojowego z baz lądowych, co skokowo wzmocni zdolności polskiego lotnictwa morskiego. Fot. Leonardo

Artykuł przygotowany przez  PZL-Świdnik.