W czasie Euronaval Press Tour firmy ECA Group i iXblue zaprezentowały w La Ciotat współpracę dwóch bezzałogowców autonomicznych: podwodnego A-18D i nawodnego DriX. Ten drugi jest już eksploatowany w Marynarce Wojennej RP.

ECA Group ma wieloletnie doświadczenie w zakresie pojazdów AUV (Autonomous Underwater Vehicles). Ostatnie prace doprowadziły do wprowadzenia na rynek średniej wielkości autonomicznego systemu A-18D schodzącego na głębokość do 3000 m. Natomiast iXblue rozwija swój własny bezzałogowy pojazd nawodny USV (Unmanned Surface Vehicle) DriX. Jest on wykorzystywany przez firmy i administracje hydrograficzne, w tym siły morskie różnych państw. Najnowszym użytkownikiem DriXa jest Marynarka Wojenna RP. DriX jest w stanie prowadzić operacje zarówno w trybie zdalnie sterowanym, jak i autonomicznym. Wyposażony w zaawansowany system unikania kolizji, który łączy dane zebrane przez zaokrętowane czujniki nawigacyjne (kamery TV i IR, LiDAR, radar itp.), DriX jest dolny do przyjęcia szerokiej gamy ładunków użytecznych.

Autonomiczny pojazd podwodny ECA Group A-18D. Fot. Tomasz Grotnik

W trakcie pokazu zademonstrowano kooperację tych odmiennych bezzałogowców. W formacie współpracy, zdalnie monitorowane USV i AUV działają jak multiplikator sił i rozszerzają zakres ich działania. Główne korzyści z kooperacji AUV, odciętego od łączności radiowej ze stanowiskiem dowodzenia C2, i USV niemającego tych ograniczeń, to możliwość zwiększenia precyzji pozycjonowania dla lepszej koordynacji działań AUV, działanie w trybie stealth, wyższy przepustowość komunikacji, szybsze i lepsze zrozumienie sytuacji taktycznej przy zachowaniu dyskrecji.

A18D oferuje wysokiej jakości dane podwodne zapewniając jednocześnie bezpieczeństwo załogi i redukując koszty logistyki i utrzymania. W zależności od wykonywanej misji może być wyposażony np. w sonar interferometryczny SAS (Synthetic Aperture Sonar) i zapewniać wysoką dokładność wykrywania oraz szybkość eksploracji dużych obszarów podwodnych. A należy pamiętać, że lepiej zbadaliśmy powierzchnie Marsa i Księżyca niż dna mórz i oceanów Ziemi. A-18D ma system ATD (Automatic Target Detection) służący do automatycznego wykrywania i sortowania obiektów, na przykład w celu ich wstępnej selekcji do dalszych działań przeciwminowych. Moduły nawigacyjne wykorzystujące rozpoznawanie punktów orientacyjnych umożliwiają zaś dostosowanie nawigacji, znacznie poprawiając dokładność danych pozycjonowania. Ponadto, system unikania przeszkód pozwala AUV na wykrywanie i omijanie przeszkód takich jak kable, skały, miny.

Schemat pojazdu DriX. Fot. iXblue

Użycie DriXa do śledzenia jednego lub kilku AUV pozwala operatorom kontrolować i zdalne monitorowanie misję poprzez przekształcenie go w przekaźnik transmisji (retranslator), jak również w zdalny C2. Dzięki temu statek/okręt-matka może skupić się na innych misjach, podczas gdy drony prowadzą swoje własne. Wykorzystanie bazowca do podążania za AUV jest również droższe, co sprawia, że współpraca systemów bezzałogowych jest bardziej opłacalna. Tylko jedna załoga jest potrzebna do nadzorowania kilku autonomicznych systemów zbierających dane jednocześnie, co dodatkowo obniża koszty. Co więcej, nie musi ona znajdować się na pokładzie statku-matki, ponieważ może prowadzić operację z lądowego C2.

DriX może na bieżąco korygować systemy nawigacyjne A-18D poprzez akustyczną transmisję danych pozycjonowania, wykorzystując system iXblue Gaps Ultrashort Baseline (USBL, pozycjonowanie z ultrakrótką linią bazową), także w głębokim morzu. Dzięki temu duet USV-AUV może szybko realizować swoją misję, bez potrzeby zatrzymywania się w celu ponownego ustawienia. Dodatkowo, wykorzystanie DriXa do śledzenia AUV otwiera drogę do szybszej transmisji danych. Dzięki umieszczeniu USV bezpośrednio nad AUV, można rozważyć komunikację szerokopasmową o wysokiej przepustowości przy użyciu SATCOM lub 4G, przy czym DriX może wybrać najlepszy tryb łączności w zależności od środowiska, co pozwala na szybsze zbieranie danych bez konieczności czekania, aż AUV się wynurzy.

DriX po wejściu do DDS. Fot. Tomasz Grotnik

W najbliższej przyszłości operacje autonomiczne mogą wykorzystywać dużą liczbę AUV jednocześnie. DriX może zbierać dokładne dane z każdego z nich i wysłać do C2 pozostającego w bezpiecznym miejscu. Dla użytkowników wojskowych dodatkowe korzyści z zastosowania DriX do śledzenia AUV obejmują znacznie mniejszą sygnaturę wizualną i podczerwieni USV, jak również radiolokacyjną. Gdy bazowiec jest daleko, w rejonie działań pojawia się tylko DriX. To zmniejsza ryzyko wykrycia okrętu-matki i zdradzenia informacji o trwającej operacji. Jeśli DriX zostanie zauważony, to z kolei nic nie zdradza obecności AUV pod nim.

27 sierpnia 2021 roku Komenda Portu Wojennego w Gdyni opublikowała ogłoszenie o zamówieniu Autonomicznego Bezzałogowego Hydrograficznego Nawodnego Pojazdu Pomiarowego. Przeprowadzono procedurę otwartą, przyspieszoną, dzięki czemu szybko nastąpił wybór. Nie był zresztą trudny, ponieważ wpłynęła jedna oferta. Złożyła ją szczecińska firma Thesta Sp. z o.o. sp.k. proponując właśnie DriXa. Umowę zawarto 11 października. Jej całkowita końcowa wartość wyniosła 9,999 mln PLN netto.

Wielkość DriXa pozwala na łatwe wodowanie i wybierania z brzegu. Fot. Tomasz Grotnik

DriX to bezzałogowiec nawodny wyposażony w zanurzoną gondolę, mieszczącą modułowy system wymiany sensorów hydrograficznych w zależności od prowadzonej misji. Zaprojektowano go do wspierania badań hydrograficznych i geofizycznych, analizy słupa wody i operacji pozycjonowania autonomicznych pojazdów podwodnych AUV (Autonomous Underwater Vehicles) na akwenach płytkich do głębokości średnich.

Wraz z ASV dostarczono certyfikowany system wodowania i wybierania DDS (DriX Deployment System), będący jednocześnie łożem transportowym pojazdu. DSS to rodzaj klatki opartej na konstrukcji łodziowej z burtami elastycznymi, którą można zwodować ASV. Po osadzeniu na wodzie pojazd samodzielnie wypływa z urządzenia na biegu wstecznym, natomiast po zakończeniu misji wchodzi do niego i po zabezpieczeniu cały zespół jest podejmowany na pokład okrętu-matki. DDS trafi na platformę DriXa, którą będzie okręt hydrograficzny projektu 874 ORP Arctowski (266). Najprawdopodobniej w tym celu zostanie usunięta łódź hydrograficzna Sportis S-8500/K, a na jej miejsce trafi DDS. Będzie on wynoszony za burtę przy użyciu istniejącej bramownicy. Ponadto adaptacje sprzętowe zostaną wykonane w kabinie hydrograficznej okrętu. Pojawi się m.in. stanowisko pracy operatora pojazdu pojazdu i hydrografa. Obecnie trwa procedura przetargowa wszczęta przez KPW Gdynia, mając na celu wyłonienie wykonawcy integracji DriXa z okrętem hydrograficznym.

DriX na lawecie samochodowej, którą może być przemieszczany po lądzie. Widać miecz z gondolą w pozycji wciągniętej do masztu na czas transportu.

W konfiguracji zamówionej dla MW RP pojazd otrzymał: echosondę wielowiązkową, system nawigacji inercyjnej i czujnik prędkości dźwięku opuszczany z kadłuba przy użyciu wciągarki. Ponadto pojazd jest wyposażony w: kompensator kołysania wykonany w technologii światłowodowej, system łączności WiFi, system łączności satelitarnej, modem 4G LTE do przesyłu danych, system automatycznej identyfikacji jednostek pływających AIS, odbiornik systemu nawigacyjnego GNSS, LIDAR (do wykrywania przeszkód w odległości do 150 m i do odnajdywania urządzenia wodującego DDS), zestaw kamer światła dziennego fullHD i termalnych do okrężnej obserwacji otoczenia i wykrywania przeszkód, w tym jedna podwodna do obserwacji gondoli.