Konsorcjum Wojskowe Zakłady Lotnicze nr 1 S.A., Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia i Zakład Produkcji Specjalnej „GAMRAT” Sp. z o.o. przeprowadziło  28 listopada 2023 na poligonie Lipa koło Nowej Dęby pierwszy test silnika rakietowego na stały materiał pędny o średnicy 610 mm. Jest to jeden z kamieni milowych projektu „Opracowanie trójstopniowego suborbitalnego systemu rakietowego  do wynoszenia ładunków badawczych”, realizowanego przy dofinansowaniu z konkursu Narodowego Centrum Badań i Rozwoju: Szybka Ścieżka – Technologie Kosmiczne 5.1.1.1/2019, nr umowy POIR.01.01.01-00-0834/19-00 (szerzej w WiT 8/2023).

Celem testu było sprawdzenie działanie układu napędowego, którego koncepcja, pełny proces technologiczny i wykonanie są dziełem wspomnianego krajowego zespołu. W jego ramach zweryfikowano m.in. działanie użytych materiałów ablacyjnych, strukturalnych i pędnych. Lider projektu – Wojskowe Zakłady Lotnicze nr 1 S.A. – wykonały prace związane z technologią wytwarzania materiałów ablacyjnych i elementów złącznych. Za projekt, obliczenia, produkcję struktury kompozytowej silnika i testy silnika, a później i rakiety odpowiada Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia. Paliwo kompozytowe i linia produkcyjna zostały przygotowane przez ZPS „GAMRAT" Sp. z o.o. „GAMRAT” potwierdził po czerwcowym teście silnika o średnicy 300 mm do rakiety suborbitalnej o masie materiałów pędnych wynoszącej 100 kg  zdolność do produkcji jeszcze większych zespołów napędowych.

Silnik wytworzył w teście ponad 1 200 000 Ns impulsu właściwego przy masie materiałów pędnych sięgającej blisko 500 kg. Prezentacja takiego układu napędowego to kolejny krok, jaki konsorcjum poczyniło do potwierdzenia gotowości do opracowania i wdrożenia w jego ramach produkcji bardziej złożonych systemów rakietowych. W ramach projektu opracowywany jest szereg technologii z obszarów: sterowania, nawigacji, struktur i systemów napędowych do zastosowania w programach rakiet kosmicznych, przeciwlotniczych oraz pocisków taktycznych „ziemia-ziemia”.

Ustawianie silnika na specjalnie przygotowanym stanowisku testowym na poligonie Lipa... Fot. materiały konsorcjum

Rozwiązanie cechuje się potwierdzonymi w teście, nie gorszymi parametrami balistycznymi niż pozyskiwane od niedawna przez Siły Zbrojne RP analogiczne pociski do polowych systemów rakietowych Homar-A i Homar-K i może stanowić zaczątek do rozwoju własnej amunicji tego typu. Potwierdzenie kompetencji w dziedzinie ustanowienia procesu produkcyjnego w oparciu o wytworzone w Polsce składowe  tożsamego rozwiązania napędu rakietowego do amunicji tych systemów jest pierwszym elementem w drodze do ustanowienia krajowych możliwości produkcyjnych. Konsorcjum jest gotowe merytorycznie kontynuować prace nad kolejnymi etapami rozwoju układów składowych w oparciu o opracowane do tej pory narzędzia do projektowania, testowania, zdobytą wiedzę i budowany w mikroskali łańcuch dostaw materiałów.

...i zamontowany na nim tuż przed odpaleniem. Dobrze widoczny korpus silnika z włókna węglowego i, także kompozytowa, dysza. Fot. materiały konsorcjum

Niewątpliwa potrzeba uzyskania niezależności kraju od zagranicznych dostaw, które w razie konfliktu – jak pokazują doświadczenia współczesnych konfliktów zbrojnych – mogą nie osiągać wystarczających wielkości dodatkowo potwierdza, że wytworzona konstrukcja wpisuje się w priorytetowe potrzeby dostaw dla Wojsk Rakietowych i Artylerii Wojsk Lądowych. Pociski taktyczne „ziemia-ziemia” zwalczają różne cele i służą m.in. do: neutralizacji zagrożeń ze strony środków napadu powietrznego, niszczenia ważnych celów naziemnych – m. in. węzły logistyczne, lotniska, drogi, przeprawy, centra dowodzenia, stacje radarowe, sprzęt opancerzony i umocnienia. Te krytyczne dla prowadzenia walk cele znajdują się zazwyczaj w znacznym oddaleniu od linii frontu, ale ich znaczenie może być krytyczne dla prowadzonych działań. Potrzeba bezpieczeństwa państwa w tej materii jest niezaprzeczalna i takie uniwersalne systemy od tego roku są w uzbrojeniu Wojska Polskiego, jednak liczba pocisków pozyskiwana w ramach umów międzyrządowych jest ograniczona i ściśle limitowana. W razie realnego konfliktu własna produkcja jest gwarantem podtrzymania ciągłości dostaw i skutecznego spowolnienia wszelkich prób ataku ze strony lotnictwa oraz sił lądowych przeciwnika. Dzięki możliwości utrzymania przewagi liczebnej lub przewadze zasięgu dzięki zastosowaniu nowego systemu napędowego, pocisk taktyczny uniemożliwi kontrataki i kontrolę kluczowych linii zaopatrzenia. Amunicja dostosowana będzie do konkretnych celów właściwych naszej sytuacji geopolitycznej i tego typu pocisk, mimo „bańki antydostępowej” agresora, udowodnił że cechuje się ze względu na swoje parametry wysoką skutecznością w przełamywaniu obrony.

Prace rozpoczęte przez WZL Nr 1 i WITU już w 2020 r. zidentyfikowały konkretne potrzeby związane z rozwojem kompetencji rakietowych. Prace związane z rozwojem rakiety trójstopniowej (w tym własnych układów i algorytmów sterowania, precyzyjnych napędów, nawigacji i elektroniki dla rakiet), silnika o średnicy 610 mm i rozwinięcie zdolności produkcyjnych w ZPS „GAMRAT” umożliwiły materializację  myśli konstrukcyjnych w zastosowaniu dla przemysłu kosmicznego i zademonstrowanie ich realnego wykonania oraz działania. Przy obecnym zapleczu możliwe jest rozpoczęcie produkcji o wielkości 50 silników rocznie. Wyrazić należy nadzieję na zainteresowanie potencjalnych odbiorców zainicjowanymi pracami i umożliwienie kontynuację rozwoju rozwiązań w celu zmaterializowania docelowego rozwiązania.

Wojskowe Zakłady Lotnicze nr 1 S.A., Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia, Zakład Produkcji Specjalnej „GAMRAT” Sp. z o.o.