13 marca w godzinach porannych przy nabrzeżu Portu Wojennego Gdynia w basenie X, zacumowała francuska fregata Aquitaine (D 650). Jest to prototypowa jednostka francuskiej odmiany typu FREMM (Frégate Européenne Multi-Mission).

Wizyta jednostek z rodziny FREMM w polskich portach, to od kilkunastu miesięcy żadna nowość, warto jednak podkreślić, że dotychczas były to jednostki zbudowane w ramach włoskiego projektu znane jako typ Bergamini, które znacząco się różnią od swoich francuskich kuzynów. Premierowa wizyta włoskiej fregaty tego typu miała miejsce w czerwcu 2021 roku (Włoska premiera w Gdyni - fregata typu FREMM po raz pierwszy w polskim porcie/ZBiAM.pl). Począwszy od maja 2023 roku włoskie okręty zdecydowanie częściej odwiedzały polskie porty co związane jest z zwartym porozumieniem pomiędzy włoskim i polskim ministerstwem obrony (Włoski niszczyciel zapewnia tarczę antyrakietową nad Trójmiastem i okolicami/ZBiAM.pl).

Wizyta francuskiego okrętu ma odmienny charakter. Jest ona czysto kurtuazyjna i związana z odtworzeniem gotowości bojowej Aquitaine, a także z wypoczynkiem załogi. Francuska fregata na wody Morza Bałtyckiego weszła 14 lutego. Od tego też dnia rozpoczęła swoją misję polegająca na prezentowaniu bandery a także zacieśnianiu współpracy ze starszymi jak i najmłodszymi państwami członkowskimi Paktu Północnoatlantyckiego. Okręt złożył wizytę m.in. w stolicy Finlandii – Helsinkach, którą opuścił 6 marca. W tym samym dniu, a także następnym, francuski okręt przeprowadził wspólne ćwiczenia w tym z ostrą amunicją z litewskim okrętem patrolowym Žemaitis (P 11) typu Flyvefisken. 7 marca zrealizowano także wspólny przelot należącego do Sił Powietrznych Łotwy (Latvijas Gaisa spēki) samolotu transportowego An-2 oraz pokładowego śmigłowca z D 650 typu NH90 NFH Caïman. Dwa dni później (9 marca) Aquitaine, jako pierwszy NATO-wski okręt, przeprowadził krótkie ćwiczenia z okrętem patrolowym Stockholm (P 11) typu Stockholm oraz Sundsvall (K 24) typu Göteborg, należącymi do Svenska Marinen. W trakcie tego przedsięwzięcia zrealizowano kilka epizodów związanych ze współpracą oraz dokonano tymczasowej wymiany części załóg.

Zbliżenie na śródokręcie fregaty Aquitaine. Uwagę zwraca charakterystyczny, tylko dla okrętów francuskiej proweniencji, sposób instalacji anten podsystemu zakłócania Nettuno 4100. Na dalszym planie widać wyrzutnie celów pozornych Sagem NGDS (New Geneartion Dagaie System), a dalej trójprowadnicowa wyrzutnia wabi akustycznych CANTO-V systemu DCNS CONTRALTO-V. Duża osłona na środku zdjęcia kryje wnękę dla półsztywnej łodzi roboczej, a mniejsza dalej prawo burtową wyrzutnie B515 dla torped MU90. Fot. Marcin Chała

Aquitaine należy do liczącej 9 jednostek serii zaprojektowanej i zbudowanej w ramach francusko-włoskiego programu FREMM. Oryginalny francuski plan zakładał pozyskanie w ramach tego programu aż 17 okrętów, które miały zastąpić dziewięć awiz typu D'Estienne d'Orves (A 69, obecnie w służbie Marine nationale znajduje się sześć okrętów tego typu) trzech fregat typu Tourville (w służbie w latach 1974 – 2013) oraz sześciu niszczycieli typu Georges Leygues (w służbie w latach 1974 – 2022). W 2008 roku plany zostały zweryfikowane i liczba okrętów została zredukowana do 11 jednostek z których 9 miało zostać zbudowanych w odmianie przeznaczonej do zwalczania okrętów podwodnych a pozostałe dwa w wersji dedykowanej zwalczaniu środków napadu powietrznego. W 2013 roku po raz kolejny zmniejszono liczbę jednostek tym razem do 8 (liczba ta przez jakiś czas ponownie się wahała ale powróciła i ostatecznie pozostała na tej wartości). Warto wspomnieć że jeden z okrętów zbudowanych dla Marine nationale został odsprzedany Egiptowi (Tahya Misr FFG 1001 eks- Normandie). Aquitaine jak już wspomniano jest prototypową jednostką, przeznaczoną przede wszystkim do wykrywania i zwalczania okrętów podwodnych. Stępkę położono 16 marca 2007 roku, wodowanie miało miejsce 29 kwietnia 2010 roku a do służby okręt przyjęto 23 listopada 2012 roku. Miejscem stałej dyslokacji tej jednostki (podobnie jak bliźniaczej Normandie D 651) jest Brest (Arsenal de Brest).

Zbliżenie na pomost dowodzenia francuskiej fregaty. Elementem zwracającym uwagę jest bez wątpienia charakterystyczna antena trójwspółrzędnego radaru Thales Herakles. Sporej wielkości kopula kryje antenę SATCOM systemu Syracuse. Poniżej charakterystyczna beczkowata głowica optoelektroniczna Sagem Vigy MM. Na dachu pomostu znajdują się z kolei dwa (z trzech) anten radarów nawigacyjnych, przy czym większa należy do systemu Terma Scanter 2001. Fot. Marcin Chała

Fregaty typu FREMM we francuskiej odmianie legitymują się wypornością pełną 6278 ton przy wymiarach 142,2 x 19,8 x 4,9 m. Skonfigurowany w układzie CODLOG układ napędowy składa się z czterech silników wysokoprężnych MTU 16V4000 sprzęgniętych z agregatami prądotwórczymi (DA), dwóch silników elektrycznych Jeumont o mocy łącznej 2,2 MW(MEP), oraz pojedynczej turbiny gazowej Fiat-Avio LM 2500+ o mocy 32 MW. W celu zwiększenia odporności okrętu na uszkodzenia silniki wysokoprężne rozdzielono pomiędzy dwa pomieszczenia znajdujące się w znacznej odległości od siebie (dziobowa para znajduje się zaraz za wyrzutniami VLS). Do prędkości 16 węzłów okręt napędzany jest przez silniki elektryczne, zasilane agregatami DA (przy prędkości 10 węzłów pracują dwa DA i spalanie wynosi wówczas zaledwie 400 kg/h), w przypadku konieczności uzyskania prędkości szczytowej zasprzęglana jest turbina gazowa (przy pełnej prędkości spala 5,6 tony na godzinę pracy). Umożliwia to uzyskanie prędkości maksymalnej 27 węzłów.

Rufa francuskiej fregaty. Warto zwrócić uwagę na sporej wielkości wrota w pawęży kryjąca opływnik holowanej stacji hydroakustycznej o zmiennej głębokości zanurzania (VDS) typu Thales CAPTAS 4 (UMS 4249). W prawym górnym rogu widać lewo burtowe stanowisko RWS typu Nexter Narwhal. Warto zwrócić uwagę na całkowicie zamalowaną tabliczkę z nazwą okrętu. Fot. Marcin Chała

Uzbrojenie artyleryjskie składa się z pojedynczej 76 mm/62 armaty Leonardo SR oraz dwóch 20 mm zdalnie sterowanych stanowisk ogniowych (RWS) Nexter Narwhal. Na pokładzie dziobowym zainstalowane są natomiast wyrzutnie VLS z których 16 należy do tzw. Krótkiej odmiany A43, przeznaczonych dla pocisków MBDA Aster 15 przeznaczonych do zwalczania środków napadu powietrznego. Kolejna szesnastka to wyrzutnie typu A70 przeznaczone do wystrzeliwania pocisków manewrujących typu MBDA MdCN. Zwalczanie okrętów nawodnych (a także w ograniczonym stopniu także lądowych) możliwe jest z wykorzystaniem kierowanych pocisków przeciwokrętowych (kpp) typu MBDA Exocet MM40 Block 3 lub 3C, których osiem kontenerów transportowo – startowych umieszczono we wnęce przed masztem głównym. Zwalczanie okrętów podwodnych w bezpośredniej bliskości realizowane może być z wykorzystaniem torped lekkich MU 90 wystrzeliwanych z dwóch podwójnych wyrzutni B515 kal. 324 mm. W odróżnieniu od włoskiej odmiany, francuskie okręty posiadają tylko jeden hangar w którym bazuje wspomniany już wcześniej Caïman. Głównym systemem radiolokacyjnym zapewniającym obserwację sytuacji panującej wokół okrętu jest trójwspółrzędny, pracujący w paśmie E/F (2-4 GHz), radar Thales Herakles (wchodząc do Gdyni Aquitaine miała uruchomiony tenże radar). Działaniem wszystkim systemów zarządza system dowodzenia Naval Group (wcześniej DCNS) SETIS. Warto zauważyć że Aquitaine nie posiada naniesionego na burtę (ani żaden inny element nadbudówki) numeru burtowego, także znajdująca się na rufie tabliczka z nazwą okrętu pomalowana jest na kolor kadłuba. Dzięki tym zabiegom dokładna identyfikacja okrętu jest bardzo utrudniona.