9 sierpnia brytyjska agencja rządowa SDA (Submarine Delivery Agency) poinformowała że wraz z koncernem Babcock International wykonano krok milowy w kwestii prac rozbiórkowych okrętów podwodnych o napędzie atomowym (AOP).

W Wielkiej Brytanii proces dezaktywacji okrętów podwodnych z napędem atomowym określany jest jako SDP (Submarine Dismantling Project) i dzieli się na trzy etapy. Pierwszy jest najbardziej niebezpieczny, gdyż polega na usunięciu z pokładu całej sekcji z reaktorem oraz elementami chłodzenia pierwotnego tzw. RPV (Reactor Pressure Vessels). Odpady tego typu klasyfikowane są w Wielkiej Brytanii jako ILW (Intermediate Level Waste). Następna faza polega na usunięciu pozostałych systemów chłodzenia i innych elementów mających kontakt z materiałami promieniotwórczymi, a także inne materiały stanowiące zagrożenie dla życia i zdrowia jak np. wszechobecny, na okrętach z tamtego okresu, azbest. Te odpady z kolei klasyfikowane są jako LLW (Low-Level Waste). Trzeci etap to prace mające na celu właściwą rozbiórkę kadłuba okrętu.

9 sierpnia uznawany jest za punkt zwrotny w brytyjskim programie SDP, w dniu tym bowiem do suchego doku należącej do koncernu Babcock stoczni w Rosyth wprowadzono wycofany ze służby w 1992 roku AOP Swiftsure (S 126) typu Swiftsure, inicjując tym samym, po raz pierwszy w historii, trzecią fazę SDP. Jak podkreślają oba zaangażowane w prace podmioty, okręt ten wykorzystany zostanie jako demonstrator możliwości koncernu Babcock w dziedzinie tak skomplikowanej procedury, jaką bez wątpienia jest rozbiórka okrętów podwodnych o napędzie atomowym. Prace mają potrwać do 2026 roku.

Tymczasem w kolejce na realizację prac rozbiórkowych czekają kolejne 22 wycofane ze służby okręty, z których siedem znajduje się w Rosyth, a kolejne 14 w Devonport. 18 z nich to okręty myśliwskie, a najstarszym oczekującym na rozbiórkę jest wycofany jeszcze w 1980 roku, pierwszy brytyjski AOP, ex. HMS Dreadnought (S 101, w służbie od 1963 roku). W chwili obecnej jego kadłub ma już 62 lata. Nieco młodsze są dwa okręty typu Valiant (wycofane ze służby w 1991 oraz 1994 roku), trzy typu Churchill (wycofane w latach 1990-92), sześć typu Swiftsure (wycofywane stopniowo od 1992 do 2010 roku) oraz sześć typu Trafalgar (2009-2022). Cztery kolejne to przedstawiciele pierwszej generacji brytyjskich „boomerów” czyli nosicieli pocisków balistycznych typu Resolution (wycofywane stopniowo w latach 1992-1996). Do dnia dzisiejszego reaktory oraz paliwo usunięto z kadłubów 11 okrętów, druga połowa pozostaje „zatankowana”. Okręty oczekujące na rozpoczęcie rozbiórki pozostają zacumowane w basenach stoczniowych, a ich stan jest regularnie monitorowany. Rraz na 15 lat poddawane są pracom dokowym tzw, SADP (Survey and Docking Period).

Jak zatem widać, SDP notuje poważne opóźnienia związane m.in. z problemami z zachowaniem odpowiednich standardów podczas usuwania materiałów promieniotwórczych, a także miejscem ich składowania. Począwszy od 2017 roku materiały klasy ILW przechowywane są bowiem tymczasowo w specjalnych betonowych bunkrach na terenie należącym do koncernu URENCO Nuclear Stewardship Ltd w miejscowości Capenhurst w hrabstwie Cheshire. Docelowo mają one spocząć w umieszczonych głęboko pod powierzchnią ziemi kryptach tzw. GDF (Geological Disposal Facility). Jednak do dzisiaj nie wybrano stosownego miejsca na ich wykonanie, a wg. ocen specjalistów najpóźniej w 2040 roku pierwsze krypty powinny być już gotowe. Materiały „bezpieczniejsze” czyli LLW przechowywane są z kolei w bunkrach na terenie zakładu przerobu odpadów jądrowych Sellafield w pobliżu wsi Seascale w hrabstwie Kumbria. Biorąc pod uwagę konstrukcję AOP materiały ILW stanowią ok 1% jego elementów konstrukcyjnych, podczas gdy LLW kolejne 4%. Materiały niebezpieczne w tym m.in. azbest to kolejne 5%. Pozostałe 90% materiałów wg. oświadczenia agencji SDA oraz koncernu Babcock International zostanie odzyskanych lub poddanych recyklingowi.

HMS Swiftsure (S 126) zamówiony został 3 listopada 1967 roku, a jego stępka położona została w stoczni Vickers-Armstrongs w Barrow-in-Furness  6 czerwca 1969 roku. Wodowanie miało miejsce 7 września 1971 roku, a do służby przyjęto go  17 kwietnia 1973 roku. Był prototypową jednostką serii sześciu okrętów. Koszt budowy zamknął się w kwocie 37,1 mln GBP. HMS Swiftsure  zasłynął m.in. brawurową operacją mającą na celu pomiar sygnatury akustycznej rosyjskiego ciężkiego krążownika lotniczego Kijew proj. 1143 Krieczet. W tym celu okręt wpłynął pod rosyjską jednostkę i pozostał tam przez okres kilku godzin. Wykonano wówczas także historyczne zdjęcie śrub napędowych Kijewa, z peryskopu, który znajdował się ok. 3 m pod stępką krążownika. W 1992 roku okręt miał przejść drugi remont połączony z wymianą prętów paliwowych, jednak w trakcie przygotowań do operacji inżynierowie odkryli liczne pęknięcia w strukturze reaktora, co zaowocowało niemal natychmiastowym wycofaniem okrętu ze służby. Reaktor z jego pokładu został zdemontowany już w czerwcu 1992 roku. S 126 legitymował się wypornością pełną 4900 ton (w położeniu podwodnym) przy wymiarach 82,9 x 9,8 x 8,5 m. Napęd stanowił pojedynczy reaktor wodny ciśnieniowy Rolls Royce PWR1 z rdzeniem typu Z. Umożliwiał on uzyskiwanie w położeniu podwodnym prędkości przekraczającej 28 węzłów. Uzbrojenie stanowiło pięć dziobowych wyrzutni torped kal. 533,4 mm dla pocisków typu Spearfish. Załogę stanowiło 116 osób w tym 13 oficerów.