Okręty podwodne typu U212NFS stanowią mariaż niemieckiego projektu ze znacznie powiększonym niż u poprzedników udziałem systemów i urządzeń produkcji włoskiej. Nowe jednostki mają przewyższać typ U212A w zakresie długotrwałości przebywania w zanurzeniu, doskonałości hydrodynamicznej i trudnowykrywalności oraz zdolności operacyjnych.
Program budowy okrętów podwodnych typu U212NFS (Near Future Submarine, dosłownie – okręt podwodny najbliższej przyszłości) ma pozwolić Marynarce Wojennej Republiki Włoskiej nie tylko zastąpić ostatnią czwórkę nieperspektywicznych jednostek III i IV serii typu Nazario Sauro, spełniając kryterium ilościowe 1:1, ale także wzmocni jej podwodną dominację w rejonie Morza Śródziemnego dzięki innowacyjnej konstrukcji. Program U212NFS uruchomiono w celu ogólnej poprawy parametrów taktyczno-technicznych w stosunku do pierwszej serii czterech okrętów U212A, eksploatowanych we Włoszech. Nowy wariant będzie miał w niektórych obszarach pewne przyrostowe ulepszenia, takich jak napęd i zasilanie, ale w innych pojawią się również istotne zmiany.
Włoska flota eksploatuje cztery okręty typu U212A, które zbudowała w dwóch seriach stocznia Fincantieri S.p.A. w Muggiano koło La Spezii, we współpracy z niemieckim holdingiem thyssenkrupp Marine Systems GmbH (tkMS), będącym licencjodawcą projektu.
Program U212A wywodził się z potrzeby Marina Militare dysponowania okrętami podwodnymi odpowiadającymi bieżącym potrzebom operacyjnym. Współpraca między Włochami a Niemcami, mająca na celu zaspokojenie potrzeb flot obydwu państw, została oparta na nowym projekcie 212A i sformalizowana międzyrządowym protokołem ustaleń (MoU U212A) podpisanym 22 kwietnia 1996 r. (w marcu 2017 r. odnowiono i rozszerzono MoU w części dotyczącej szkoleń oraz wsparcia w zakresie obsługi). Istotnymi elementami tej umowy były: budowa w obydwu państwach identycznych okrętów podwodnych typu 212A (czterech w Niemczech i dwóch we Włoszech) z opcją pozyskania kolejnej pary dla Marina Militare. Została ona wykorzystana. Pierwszą parę – Salvatore Todaro (S 526) i Scirè (S 527) wprowadzono do służby w latach 2006–2007, zaś okręty drugiej serii – Pietro Venuti (S 528) i Romeo Romei (S 529) w 2016 r.
W przypadku okrętów dla Marina Militare doszło do integracji włoskiego i niemieckiego wsparcia techniczno-logistycznego oraz szkoleniowego w celu osiągnięcia ekonomii operacyjnej i pełnej interoperacyjności obydwu flot. Włosi zastosowali też pewne zmiany, w tym własne torpedy ciężkie czy możliwość transportu na kadłubie okrętów drugiej serii pojemników na sprzęt operatorów sił specjalnych.
Wykorzystując duże doświadczenie wynikające z wieloletniej eksploatacji tej udanej platformy rozpoczęto program U212NFS, stanowiący ewolucję poprzednika. Obejmuje on zaprojektowanie, budowę, dostawę, wsparcie eksploatacyjne czterech okrętów podwodnych i zapewnienie ośrodka szkoleniowego dla załóg. Zgodnie z dokumentem planowania wieloletniego Ministerstwa Obrony Republiki Włoskiej na lata 2020–2022 (Il Documento programmatico pluriennale della difesa), całkowity koszt programu wyniesie 2,68 mld EUR, z czego 1,33 mld zapisano w budżecie na drugą transzę okrętów, która musi zostać zamówiona i zatwierdzona osobnymi aneksami, aby program został zrealizowany zgodnie z harmonogramem, nie powodując przy tym luk w zdolnościach komponentu podwodnego włoskiej floty.
9 grudnia 2020 r. na stronie internetowej Tenders Electronic Daily, czyli Dziennika Elektronicznego Zamówień Publicznych, będącego suplementem do Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej, włoskie Ministerstwo Obrony (Ministero della Difesa), reprezentowane przez Zarząd Uzbrojenia Marynarki Wojennej NAVARM (Direzione degli armamenti navali), będący głównym organem techniczno-finansowym Marina Militare, ogłosiło zamiar zakupu dwóch okrętów U212NFS wraz z opcją obejmującą kolejną parę jednostek oraz obsługę techniczno-logistyczną i centrum szkoleniowe. Koszt przedsięwzięcia określono na 1,35 mld EUR netto. Wskazano przy tym wykonawcę – włoską grupę stoczniową Fincantieri S.p.A.
U212NFS będą używały ciężkich torped Black Shark Advanced. Z czasem będzie to odmiana z nowym zasilaniem, zapewniającym wzrost prędkości i dynamiki torpedy.
Zastosowano procedurę negocjacyjną z jednym podmiotem. W uzasadnieniu podano, że produkcję i dostawę okrętów może zrealizować określony wykonawca z powodu ochrony praw wyłącznych, w tym praw własności intelektualnej. Było to możliwe dzięki kolejnemu porozumieniu Fincantieri i tkMS, dotyczącemu współpracy przemysłowej, które zostało zatwierdzone w 2018 r. Jego wynikiem było przyznanie włoskiej grupie licencji na wykorzystanie i techniczne know-how budowy nowych okrętów podwodnych dla Marina Militare. Umowa miała być zawarta za pośrednictwem OCCAR (Organisation conjointe de coopération en matière d’armement, Organizacja jednoczącej współpracy w dziedzinie uzbrojenia). Tak też się stało.
26 lutego 2021 r. Fincantieri S.p.A. i OCCAR podpisały umowę na budowę pary okrętów U212NFS. Kontrakt, w którym Fincantieri jest wykonawcą, przewiduje opcję na dwie dodatkowe jednostki. Łączna wartość umowy na pierwszą parę wraz ze wsparciem logistycznym wyniosła 1,35 mld EUR netto. W ślad za wiadomością podaną przez Fincantieri, tkMS poinformował o zawarciu umowy licencyjnej z włoskim partnerem. Dokument podpisano już 23 grudnia 2020 r. Dotyczył on praw do wykorzystania projektu do budowy dwóch okrętów podwodnych z opcją na drugą parę.
Ponadto tkMS w swoim zakładzie w Kilonii (dawna stocznia Howaldtswerke-Deutsche Werft AG) wyprodukuje pewne komponenty, niezbędne do budowy włoskich jednostek. Będą to m.in.: części dziobowe kadłubów mocnych, zespoły wyrzutni torped, systemy AIP z ogniwami paliwowymi, urządzeniami pomocniczymi i systemami magazynowania ciekłego tlenu oraz wodoru, jak też „inne drobne elementy”. Po ich dostarczeniu do Włoch zostaną zintegrowane z resztą konstrukcji przez Fincantieri, która jest głównym kontrahentem umowy z OCCAR.
Także 26 lutego spółki Leonardo S.p.A. i Fincantieri podpisały umowę na dostawę systemów kierowania walką do dwóch okrętów typu U212NFS. Kontrakt wartości 150 mln EUR dotyczył zaprojektowania i opracowania systemu zarządzania walką (CMS, Combat Management System) nowej generacji do dwóch okrętów typu U212NFS. Ponadto Leonardo dostarczy laboratorium symulacyjne i szkoleniowe do Centrum Szkolenia Załóg Okrętów Podwodnych w Tarencie (Centro Addestramento Sommergibili) oraz pakiet wsparcia logistycznego, w tym szkolenie personelu i zestaw części zamiennych.
Jednostki buduje stocznia Fincantieri MARINALLES La Spezia (Centro Allestimento Nuove Costruzioni Navali, pol. Nowe Centrum Budowy Okrętów). 11 stycznia 2022 r. rozpoczęto cięcie blach do produkcji sekcji kadłuba mocnego pierwszego z okrętów (oznaczenie tymczasowe NFS1). Wkrótce, 22 lutego, OCCAR poinformował o zakończeniu systemowego przeglądu projektu SDR (System Design Review) w relacji zamawiający (OCCAR w imieniu rządu Republiki Włoskiej) i wykonawca (Fincantieri oraz kooperanci), który przeprowadzono w celu oceny sposobu, w jaki wymagania systemowe projektu zostały przypisane do rozważań produkcyjnych, planowania następnych faz, planów produkcyjnych i procesu inżynierskiego. SDR jest wykonywany, gdy zdefiniowane są charakterystyki systemu (platformy) i elementy jej konfiguracji. Już 16 marca zakończono kolejny SDR, tym razem projektu systemu baterii ogniw litowo-jonowych do tych jednostek. Głównym celem było sprawdzenie bezpieczeństwa ich działania.
Na początku czerwca 2022 r. Marina Militare pochwaliła się pierwszymi zdjęciami pokazującymi proces formowania kadłuba mocnego NFS1. Widać na nich spawanie wręgów do pierścieni, będących elementami kadłuba ciśnieniowego.
Czytaj pełną wersję artykułu
Pełna wersja artykułu
Pełna wersja artykułu
Pełna wersja artykułu
Pełna wersja artykułu
Pełna wersja artykułu
