Wielodomenowość i wieloaspektowość funkcjonalna HMS C3IS JAŚMIN.

Złożoność współczesnych działań zbrojnych powoduje wzrost wymagań stawianych nie tylko w odniesieniu do sprzętu wojskowego czy poziomu wyszkolenia żołnierzy, ale także głównie wobec szeroko rozumianego dowodzenia. Wymagania w tym zakresie opisuje się w literaturze za pomocą różnych przymiotników. Musi być ono: sprawne, skuteczne, efektywne itp. Nie mniej istotnym wymogiem wydaje się być także tempo dowodzenia, związane głównie (choć nie tylko) z szybkością realizacji poszczególnych cykli w ramach procesu dowodzenia. Istotą odpowiedniego tempa dowodzenia jest zdolność wojsk własnych do wykorzystania przewagi informacyj-nej poprzez przekształcenie jej w umiejętność tak szybkiej realizacji procesów i procedur dowodzenia, jaka byłaby niemożliwa przy wykorzystaniu typowych rozwiązań.

Jednocześnie jednak nie powinien zostać znacząco zwiększony poziom ryzyka decyzyjnego. Przy takich założeniach „szybki” cykl dowodzenia powinien:

• doprowadzić do przełożenia przewagi informacyjnej na przewagę decyzyjną, a w konsekwencji – na przewagę efektów działania;
• stworzyć pożądaną „od zawsze” przez dowódców możliwość działania „wewnątrz” cyklu decyzyjnego przeciwnika;
• zmniejszyć swobodę działania przeciwnika w zakresie wyboru alternatywnych opcji działania, zapewniając jednocześnie wojskom własnym możliwość wariantowania sposobów rozwiązywania problemów decyzyjnych.

Istota działania „wewnątrz” cyklu decyzyjnego przeciwnika.

Znaczenie powyższego obszaru problemowego zwiększa się wraz ze wzrostem poziomu skomplikowania czy też złożoności działań realizowanych współcześnie w przestrzeni walki i operacji. Zjawiska z tym związane stają się szczególnie widoczne zarówno w odniesieniu do dowodzenia w działaniach połączonych, jak też w podkreślanych w ostatnich latach działaniach wielodomenowych, do których (oprócz znanych i rozumianych „klasycznych” domen) dołączają kolejne, kosmiczna i w cyberprzestrzeni.

Kluczową rolę w rozwiązywaniu problemów dowodzenia w nowych uwarunkowaniach odgrywają zautomatyzowane systemy wspomagania dowodzenia i działań wojsk. Zapewniają one m.in. wsparcie dowódców i sztabów w realizacji przedsięwzięć związanych ze wszystkimi czynnościami, etapami oraz fazami tworzącymi proces dowodzenia, ułatwiając i przyspieszając je. Takim właśnie systemem jest Wielodomenowy Zautomatyzowany System Zarządzania Walką Poziomu Operacyjnego/Taktycznego HMS C3IS JAŚMIN, a przedstawienie jego wszechstronnych możliwości jest istotą niniejszego artykułu.

Wielodomenowy Zautomatyzowany System Zarządzania Walką Poziomu Operacyjnego/Taktycznego HMS C3IS JAŚMIN jest jedynym jak dotąd polskim, dostępnym i funkcjonującym rozwiązaniem w rozpatrywanym zakresie, które dodatkowo ma zdolność do teleinformatycznego wsparcia działań wojsk i może być wykorzystane np. w pododdziałach, w tym ich wozach dowodzenia i bojowych. Co istotne, system ten ma stosowne rekomendacje, certyfikaty oraz potwierdzenia interoperacyjności i referencyjności wydane przez właściwe struktury NATO, jak też pozytywne opinie eksploatacyjne Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, w tym wyższych uczelni wojskowych. Oznacza to, iż rozwiązanie to może pełnić rolę huba wymiany informacji, zapewniając systemową wielodomenowość i tworząc świadomość sytuacyjną dla wszystkich uczestników, również z innych domen militarnych.

HMS C3IS JAŚMIN opracowany przez spółkę TELDAT, będący w wyposażeniu Sił Zbrojnych RP i szeroko przez nie wykorzystywany, działa rozlegle i może być stosowany na stanowiskach dowodzenia poziomu korpusu, dywizji, brygady, pułku czy batalionu. Jak już wspomniano, jest też w pełni przygotowany do eksploatacji w pododdziałach na niższych szczeblach dowodzenia, również w wozach bojowych. Wynika to m.in. z tego, iż rozwiązanie to może sprawnie i skutecznie pracować w mobilnych punktach (np. w pojazdach) dowodzenia z wykorzystaniem środków radiowych, co wielokrotnie już potwierdzono w trakcie ćwiczeń oraz testów w kraju i za granicą.

Należy mieć świadomość, iż HMS C3IS JAŚMIN jest produktem nieustannie badanym i testowanym, rozwijanym oraz unowocześnianym. Działania podejmowane w tym zakresie dotyczą głównie (lecz nie wyłącznie) szeroko pojętego bezpieczeństwa teleinformatycznego, z podkreśleniem dążenia do zapewnienia jak najwyższej odporności na ataki w cyberprzestrzeni. Ma to, jak się wydaje, szczególnie istotne znaczenie w kontekście wielowymiarowo rozumianej współpracy, w ramach różnych rodzajów wojsk SZ RP, jak i z armiami sojuszniczymi. Nie mniej ważne jest, iż analizowane rozwiązanie stale wychodzi naprzeciw najnowszym trendom, czy też narodowym i NATO-wskim wymaganiom, wpisując się w istotę koncepcji Połączonego Wielodomenowego Dowodzenia (Joint All-Domain Command and Control – JADC2).

Rezultaty analizy dostępnych materiałów, w tym ocen specjalistów, pozwalają na stwierdzenie, iż obecnie nie ma w Polsce innego zautomatyzowanego systemu wsparcia dowodzenia i działań wojsk, który – tak jak HMS C3IS JAŚMIN – gwarantowałby:

• potwierdzoną licznymi testami i badaniami interoperacyjność oraz pełną gotowość do współpracy z podobnymi rozwiązaniami;
• zdolność zbierania i analizy danych z wielu domen;
• zdolność przetwarzania informacji;
• szereg funkcjonalności wspomagania procesu dowodzenia oraz wsparcia działań wojsk zarówno na szczeblu operacyjnym, jak i taktycznym.

Wysoką ocenę tego rozwiązania wydają się również potwierdzać, co nie jest często spotykane i nie tylko z tego powodu warte odnotowania, opinie branżowej konkurencji. „HMS C3IS JAŚMIN to jeden z najlepszych, jeśli nie najlepszy tego typu system w Europie, a może nawet i na świecie”, konstatował w 2021 r. na spotkaniu z dziennikarzami Piotr Wojciechowski, prezes WB Electronics S.A. opisując możliwości polskiej zbrojeniówki w dziedzinie wojskowych systemów teleinformatycznych (K. Wilewski, Jak ulepszyć Jaśmin?, Polska Zbrojna nr 9 (905)/2021, s. 50).

Interoperacyjność w wydaniu HMS C3IS JAŚMIN

Rozpatrując bardzo istotny aspekt zdolności do współdziałania z innymi rozwiązaniami w zakresie wsparcia dowodzenia i działań wojsk, celowe wydaje się podkreślenie wyjątkowego poziomu interoperacyjności analizowanego systemu. HMS C3IS JAŚMIN już obecnie jest w pełni gotowy do współpracy z następującymi domenami operacyjnymi: morską, lądową, powietrzną, cyberprzestrzeni i kosmiczną.

Przy czym dotyczy to funkcjonowania nie tylko w obrębie Sił Zbrojnych RP, ale również w środowisku sojuszniczym. Zdolności te wynikają bezpośrednio ze wspomnianej już wstępnie implementacji szerokiej gamy dotychczas stosowanych, także najnowszych, międzynarodowych i sojuszniczych standardów interoperacyjności. Mają one również związek z m.in.: zautomatyzowaną, natychmiastową, skuteczną i bezpieczną dystrybucją informacji o zagrożeniach oraz tworzeniem bieżącego cyfrowego obrazu sytuacji operacyjnej. Wszystkie ww. zdolności wpływają na realne funkcjonalności systemu, stwarzające warunki do zdobywania przewagi informacyjnej, co nie pozostaje bez wpływu na tworzenie oraz skokowe zwiększanie poziomu świadomości sytuacyjnej wojsk, w tym także ich bezpieczeństwa.