Rosyjskie sily powietrzne maja juz ponad 100 samolotow bombowych Su-34 i niedlugo dostana pierwsze w zmodernizowanej wersji Su-34M.
Ten w sumie niewielki kontrakt odświeżył nam w pamięci samolot Su-34, nieco schowany w cieniu nowych rosyjskich myśliwców Su-57 i Su-35. Tymczasem samolot bombowy Su-34 będzie w najbliższych latach ważniejszy dla Rosjan niż myśliwce. Flota samolotów myśliwskich została w ostatnim dziesięcioleciu niemal całkowicie odnowiona, do wymiany pozostaje zaledwie kilkadziesiąt niezmodernizowanych MiG-29 i Su-27. Natomiast w klasie taktycznych samolotów uderzeniowych i rozpoznawczych nadal pozostaje w Rosji prawie 200 samolotów Su-24. Ich produkcja skończyła się w 1992 r., a więc mają one już około 30 lat i będą stopniowo wymagały zastąpienia. Szczególnie ważne dla rosyjskiego lotnictwa wojskowego są specjalistyczne wersje Su-34 – rozpoznawcza i walki elektronicznej.
Jedynym taktycznym samolotem rozpoznawczym w Rosji jest Su-24MR; w siłach powietrznych jest ich około sześćdziesięciu, jeszcze około tuzina ma marynarka wojenna. Przed laty planowano zastąpienie ich przez samolot rozpoznawczy Su-27R z częścią wyposażenia wbudowaną w płatowiec, ale ten samolot nie powstał. Obecnie podejście się zmieniło i Su-34 dostaje kompleks wyposażenia rozpoznawczego BKR-3 (Bazowyj Kompleks Razwiedki; inaczej izdielije M400a) firmy NII Kułon z Moskwy w podwieszanych uniwersalnych zasobnikach rozpoznania UKR (Uniwersalnyj Kontejner Razwiedki). Program badawczo-rozwojowy systemu rozpoznawczego BKR-3 ma kryptonim Antrakt i został on zamówiony jeszcze 17 kwietnia 1989 r.; później był wielokrotnie korygowany.
Głównym sensorem rozpoznania radiolokacyjnego dla Su-34 jest stacja radiolokacyjna obserwacji bocznej M402 Pika-M firmy NII Kułon, umieszczona w zasobniku UKR-RL (radiolokacyjny). Stacja radiolokacyjna pracuje w zakresie X, rozdzielczość liniowa wynosi 1-2 m, a masa radaru – 300 kg (to dane dla wersji oferowanej na eksport i nazwanej Abstrukcija). Drugi zasobnik UKR-RT (radiotechniczny) mieści aparaturę rozpoznania radiowego M410 robioną przez instytut CNIRTI z Moskwy. Trzeci zasobnik z tej serii, optoelektroniczny UKR-OE mieści kamerę telewizyjną Antrakt-TW (rozdzielczość 0,5 m z wysokości 500 m) oraz dwuzakresowy skaner liniowy w podczerwieni M433 Raduga-WM, rejestrujący różnicę temperatury 0,3 stopnia z rozdzielczością kątową 0,3 minuty. Oprócz sensorów, w każdym z zasobników jest aparatura rejestracji danych oraz szerokopasmowy kanał radiowy przekazujący informację w czasie realnym do naziemnego punktu odbioru i opracowania danych. Sądząc z przetargu, o którym wyżej, adaptacja samolotu myśliwsko-bombowego Su-34 do podwieszania zasobników serii UKR i wykonywania zadań rozpoznawczych jest prosta (koszt około 1 mln USD) i może być wykonana dla dowolnego samolotu.
Próby w locie zasobników UKR na samolocie Su-34 rozpoczęły się w 11 lipca 2013 r. Jako pierwszy, w grudniu 2014 r. próby zakończył zasobnik radiotechniczny UKR-RT, po nim w lipcu 2015 r. – radiolokacyjny UKR-RL, i w 2016 r. – zasobnik optoelektroniczny UKR-OE. Produkcję zasobników uruchomił NII Kułon; sądząc z dokumentów firmy jest ona na razie jednostkowa.
Równolegle z wersją rozpoznawczą, ale znacznie bardziej skrycie, Rosja rozwija wersję Su-34 przeznaczoną do walki elektronicznej. Przez lata ZSRR miał mocną flotę wyspecjalizowanych taktycznych i operacyjnych samolotów walki elektronicznej (grupowej osłony elektronicznej) na platformach Jak-28, Su-24, Tu-16 i Tu-22. Wszystkie te samoloty zostały skasowane na początku lat dziewięćdziesiątych i nie doczekały się żadnego następcy. Takim następcą miał być Su-27PP (Postanowszczik Pomiech) z systemem walki radioelektronicznej Kawkaz-10W. Jednakże, podobnie jak w przypadku samolotu rozpoznawczego, ta wersja nie powstała.
Zamiast tego niedawno rozbudowano bazowy system samoobrony Chibiny-10W (w który jest wyposażony każdy samolot Su-34) dodając do niego zestaw zasobników zakłóceniowych, mających znacznie większą moc i rozszerzony zakres częstotliwości w porównaniu do zestawu bazowego. Standardowy system walki elektronicznej L175W Chibiny-10W zrobiony przez firmę KNIRTI z Kaługi składa się z części odbiorczej, która wykrywa, klasyfikuje i określa położenie celu (stacji radiolokacyjnej przeciwnika) w zasobniku na końcu lewego skrzydła Su-34 oraz części nadawczej, która emituje odpowiednio ukształtowane zakłócenia elektroniczne, w zasobniku z prawej strony; procesor cyfrowy i układ sterowania są wbudowane w kadłub. System stawia zakłócenia w zakresach C, X i Ku (fale centymetrowe), w których pracują radary samolotów myśliwskich oraz kanały naprowadzania przeciwlotniczych pocisków kierowanych.
Produkowane są trzy odmiany dodatkowych zasobników przeznaczonych dla osłony grupowej. Dwa z nich, L175WU-1 i -2 powtarzają zakres częstotliwości bazowego systemu L175W, wobec czego nie potrzebują własnej aparatury odbiorczej; są to po prostu mocne nadajniki zakłóceń. Trzeci zasobnik, L175WSz-1 pracuje w zakresie częstotliwości S i L (fale dekametrowe), stosowanych przez samoloty wczesnego ostrzegania oraz naziemne stacje radiolokacyjne wstępnego wykrywania, i wobec tego musi mieć pełen komplet aparatury. Dostawy tych zasobników do jednostek operacyjnych ruszyły pod koniec 2015 r. 11 kwietnia 2007 r. w instytucie KNIRTI zamówiono zestaw zasobników zakłóceniowych L700 Tarantula dla Su-34 i innych rosyjskich samolotów taktycznych. W planach było kilka odmian zasobnika z literami A, B, W, G, D z różnymi zakresami częstotliwości, ale w 2014 r. program Tarantula zarzucono przed jego zakończeniem.
Pełna wersja artykułu
