Nowy rosyjski oceaniczny okręt badawczy powstaje w bólach. Problemem jest nie tylko nierytmiczne finansowanie, ale też „niespodzianki”, które zastali stoczniowcy w 36-letnim kadłubie. Jego remont pochłonął sporo pracy i kosztów. W ogóle trudno jest zrozumieć, dlaczego Rosjanie wykorzystali stary okręt do tak zaawansowanej konwersji – ponoć zakładano 40% oszczędności wynikających z adaptacji.

W październiku ubiegłego roku w Stoczni Nadbałtyckej „Jantar” w Kaliningradzie, bez uroczystej oprawy i informowania opinii publicznej, zwodowano okręt badawczy Jewgienij Gorigledżan projektu 02670. W przeciwieństwie do innych jednostek pływających zamawianych przez Ministerstwo Obrony Federacji Rosyjskiej nie jest on budowany od podstaw, ale powstaje na kadłubie holownika morskiego MB-305, czyli zwodowanego 36 lat temu w Stoczni Szczecińskiej im. Adolfa Warskiego zaopatrzeniowca platform wiertniczych Nieftiegaz-4 typu B 92.

Nieftiegaz-4 był czwartym z 33 zamówionych przez Związek Sowiecki w szczecińskiej stoczni statków tego typu. Jego stępkę położono 10 grudnia 1982 r., zwodowano go 9 kwietnia 1983 r., zaś oddano do służby 3 listopada 1983 r. Jeszcze w tym samym roku został przekazany przez armatora – Ministerstwo Przemysłu Gazowego ZSRS – marynarce wojennej, gdzie otrzymał nazwę Iłga z przydziałem do Floty Północnej. Prawdopodobnie w 2008 r. zmienił nazwę na MB-305, a w 2014 r. został podporządkowany Flocie Bałtyckiej. W składzie Wojenno-Morskowo Fłota FR znajduje się jeszcze jeden zbudowany w Szczecinie dawny zaopatrzeniowiec – Kałar (eks--Nieftiegaz-65) typu B 92/II, który od 1990 r. służy we Flocie Oceanu Spokojnego.

Plan gruntownej przebudowy holownika

MB-305 według proj. 02670 na oceaniczny okręt badawczy, przeznaczony dla Głównego Departamentu Badań Głębokowodnych Ministerstwa Obrony FR, opracowany został przez biuro konstrukcyjne CMKB „Ałmaz” z Sankt Petersburga. Kontrakt pomiędzy stocznią a resortem obrony podpisano w połowie lutego 2016 r. Sam holownik przybył do „Jantara” już pod koniec 2014 r., gdzie w drugim kwartale 2015 r. przystąpiono do demontażu oryginalnej nadbudówki, tak że z jednostki pozostał jedynie kadłub wraz z mechanizmami. Pozostawienie oryginalnej siłowni oznacza, że do napędu jednostki nadal służyć będą dwa, wyprodukowane w Świętochłowi-cach, silniki wysokoprężne Zgoda-Sulzer 6ZL-40/48 o mocy po 2650 kW/3600 KM, które poddane miały zostać jedynie remontowi.

19 marca 2016 r. odbyła się oficjalna uroczystość rozpoczęcia budowy (pod numerem stoczniowym 08766) nowego okrętu badawczego, który będzie nosił imię inż. Jewgienija Gorigledżana (1934–2014), projektanta atomowych okrętów podwodnych specjalnego przeznaczenia, pracującego w biurze konstrukcyjnym CKBMT „Rubin”. Data uroczystości nie była przypadkowa, w tym dniu przypadała bowiem 82. rocznica urodzin Gorigledżana i 110. rocznica utworzenia rosyjskich sił podwodnych. W czasie tej ceremonii (oficjalnie – położenia stępki) na lądowym stanowisku montażowym znajdował się już zabezpieczony przed korozją kadłub holownika i kilka sekcji jego nowej nadbudówki.

Z informacji wówczas przekazanych wynika, że nowa jednostka przeznaczona będzie do podwodnych prac technicznych, monitorowania środowiska morskiego, badań oceanograficznych warstwy dennej, a także wspierania morskich sił poszukiwawczych i ratowniczych. Do wykonywania tych ostatnich zadań, zaprojektowano ją tak, aby miała możliwość transportu i współpracy z głębokowodnymi pojazdami badawczymi Ruś i Konsuł (proj. 16810/16811) lub ratowniczymi typów Biester lub Biester-1 (proj. 18270/18271). Zakłada się, że po ukończeniu prac wyporność pełna i wymiary okrętu proj. 02670 nie ulegną zmianie w stosunku do oryginału i wynosić mają odpowiednio: 4000 t oraz 81,2×16,3×4,9 m. Załoga stała liczyć będzie 32 osoby, a na pokładzie przebywać będzie mogło do 25 badaczy. Z deklaracji, które wtedy padły, miał on zostać przekazany zamawiającemu już w 2017 r., zaś jego miejscem bazowania ma być Sewastopol.