W 2017 r. rozpoczeto prace majace na celu wdrozenie pakietu V6, znaczenie zwiekszajacego mozliwosci bojowe smiglowcow AH-64E, szczegolnie w zakresie wykrywania celow powierzchniowych oraz kontroli nad samolotami zdalnie pilotowanymi. Fot. Jeroen Stroes
W 2005 r. Siły Lądowe Stanów Zjednoczonych (US Army) rozpoczęły kompleksowy program modernizacji śmigłowców szturmowych Boeing AH-64D
Apache Longbow Block I-II do standardu Block III. Pierwszy egzemplarz AH-64D Block III został oblatany 11 lipca 2008 r. Pakiet modernizacyjny Block III objął m.in. następujące elementy: nowe, mocniejsze silniki T700-GE-701D; nowe elementy konstrukcyjne kadłuba; nowe, kompozytowe płaty wirnika głównego; wzmocniony system przenoszenia napędu; nowy komputer pokładowy; elementy elektroniczne w zabudowie modułowej; zintegrowany system komunikacji, w tym komunikacji satelitarnej; system łączności z samolotami bezzałogowymi VUIT-2/UTA.
Zastosowanie silników General Electric T700-GE-701D o maksymalnej mocy 1486 kW (w miejsce montowanych w AH-64D Block I-II silników T700-GE-701C o mocy 1409 kW) spowodowało zwiększenie prędkości i manewrowości śmigłowca. Wyeliminowano w ten sposób problem niedoboru mocy, który był jedną z największych bolączek modelu AH-64D Longbow Apache. Jakkolwiek modernizacja modelu AH-64A do standardu D objęła instalację mocniejszych silników (T700-GE-701C), to rozrost awioniki i systemów bojowych oraz zastosowanie radaru masztowego Longbow FCR ograniczyło osiągi AH-64D względem AH-64A. Dopiero wdrożenie silników T700-GE-701D przywróciło AH-64D Block III możliwości manewrowe modelu AH-64A. Prędkość maksymalna AH-64E wynosi 303 km/h, czyli o 30 km/h więcej niż prędkość maksymalna AH-64D, co jednak ważniejsze, model E może wykonać zawis na wysokości 1828 m z pełnym obciążeniem, co jest nieosiągalne dla D.
Wobec ilości dalszych planowanych zmian oraz modyfikacji, w 2012 r. postanowiono model AH-64D Block III oznaczyć jako AH-64E. W tym samym roku AH-64D Block III/AH-64E pozytywnie przeszedł wstępne testy operacyjne i ocenę systemu. Dostawy AH-64D Block III/AH-64E rozpoczęły się w listopadzie 2011 r., natomiast zgoda na rozpoczęcie wielkoliczbowej produkcji seryjnej została przyznana w październiku 2012 r. 8 stycznia 2013 r. AH-64E otrzymał oficjalną nazwę własną – „Guardian” (obrońca/strażnik), a w lutym tego samego roku rozpoczęło się wdrażanie śmigłowca do jednostek bojowych. Wstępną gotowość operacyjną dla AH-64E armia ogłosiła 21 listopada 2013 r. W latach 2012-14 do standardu E Boeing zmodernizował 91 AH-64D Block I. Produkcja objęła trzy transze (Lot 1-3). Są to egzemplarze zbudowane w tzw. pierwszej wersji oznaczonej jako AH-64E V1 (Version 1).
W 2014 r. kolejna wersja wyposażenia oznaczona jako V4 (Version 4) przeszła pozytywnie pełne operacyjne testy systemu (FOT&E). Wersja V4 to wersja bazowa V1, którą poszerzono o elementy takie jak: łącze komunikacyjne Link 16; system transmisji obrazu wideo AAG (Air-to-Air-to-Ground Video Relay); podwieszane dodatkowe zbiorniki paliwa – system RCEFS; zintegrowany system diagnostyczny SLED; zestaw zmniejszający emisję cieplną siników ASPI; pakiet modernizacyjny systemu M-TADS/PNVS; system ostrzegania o opromieniowaniu radiolokacyjnym AN/APR-39D(V2) RWR.
Link 16 to taktyczny system łączności zapewniający automatyczną wymianę danych w czasie rzeczywistym pomiędzy śmigłowcami AH-64E oraz pomiędzy śmigłowcami, a innymi uczestnikami prowadzonych działań np. samolotami rozpoznania pola walki i dowodzenia E-8C Joint STARS. Wszystkie platformy posiadające Link 16 „widzą” się wzajemnie na tle pola walki, swoje aktualne działania, uzbrojenie, zapas paliwa, linię własnych wojsk itd. W skład systemu wchodzi mały terminal radiowy ViaSat Harris STTR (Small Tactical Terminal Radio). Boeing wybrał go ze względu na małą masę – 4,3 kg (w porównaniu ze standardowymi STT, które ważą około 19 kg). Dzięki STTR AH-64E może ustanowić własną sieć Link 16 lub podłączyć się do już istniejącej.
System transmisji obrazu wideo AAG pozwala załodze AH-64E na wymianę obrazu wideo rejestrowanego przez własny system M-TADS z innym AH-64E lub stanowiskiem naziemnym. Obraz wideo może być przesyłany w czasie rzeczywistym lub zarejestrowany i przesłany później podczas lotu. Wymiana obrazów wideo pomiędzy śmigłowcami oraz pomiędzy śmigłowcami, a żołnierzami na ziemi znacznie zwiększa możliwości taktyczne, rozpoznawcze oraz identyfikacyjne jednostek biorących udział w działaniach.
System RCEFS (Reduced-size Crashworthy External Fuel System) składa się z dwóch dodatkowych zbiorników paliwa o pojemności 473 l każdy. Zbiorniki podwieszane są na wewnętrznych pylonach podskrzydłowych śmigłowca. Zbiorniki posiadają powłokę samouszczelniającą, są odporne na zderzenie z ziemią i ostrzał z broni małokalibrowej. W skład RCEF wchodzi dodatkowa instalacja paliwowa, zawory, pompy i system kontroli pozwalający na automatyczny lub manualny transfer paliwa oraz wybór pomiędzy zbiornikami wewnętrznymi śmigłowca a podwieszanymi.
System ASPI (Aircraft Survivability Product Improvements) to zestaw nowych dysz wylotowych zmniejszających emisję cieplną siników. Trójotworowe dysze skierowane są do góry, tak aby kierowały strumienie gorących gazów wylotowych w stronę wirnika głównego. Wirnik rozprasza je zmniejszając ich sygnaturę cieplną.
Zintegrowany system diagnostyczny SLED (System-Level Embedded Diagnostic) pozwala na bieżące wysyłanie danych technicznych w czasie lotu do terminala naziemnego. Przekaz danych odbywa się poprzez tzw. system śledzenia własnych sił BFT (Blue Force Tracker) do odbiorników (laptopów) BFT. W ten sposób obsługa naziemna może przygotować się do wykonywania określonych czynności serwisowych, podczas gdy śmigłowiec znajduje się jeszcze w powietrzu. SLED skraca czas i ułatwia wykonywanie obsługi technicznej śmigłowców.
System ostrzegania o opromieniowaniu radiolokacyjnym AN/APR-39D(V2) początkowo nie był uwzględniony w pakiecie V4. Został dodany po wydaniu zaleceń dla fazy V4 przez komisję nadzorującą program AH-64E. Z kolei armia z własnej inicjatywy rozpoczęła montaż w wybranych egzemplarzach AH-64E nowego systemu przeciwdziałania w podczerwieni Northrop Grumman AN/AAQ-24 LAIRCM (Large Aircraft Infrared Countermeasure). Jest to system zaprojektowany dla dużych samolotów, np. transportowych, jednakże armia chce go zaadoptować dla śmigłowców AH-64E, UH-60M i CH-47M. System zapewnia ochronę w zakresie 360 stopni m.in. przed przenośnymi przeciwlotniczymi pociskami kierowanymi (MANPADS). W lipcu 2017 r. armia ogłosiła, że jako pierwsze system AN/AAQ-24 otrzymały śmigłowce AH-64E z ciężkiego dywizjonu szturmowo-rozpoznawczego 4th HARS, 6. Pułku Kawalerii (4-6 CAV), który wszedł w skład grupy operacyjnej „Sabre” działającej w północnym Iraku. Jak na razie system AN/AAQ-24 jest wciąż testowany i nie wiadomo czy znajdzie się w standardowym pakiecie V4 lub V6. Od stycznia 2016 r. wszystkie AH-64D Block I/II modernizowane do standardu E otrzymują wersję wyposażenia V4. Jednocześnie armia we własnym zakresie modernizuje do standardu V4 posiadane już AH-64E V1. Dostawy AH-64E V4 realizowane są przez Boeinga w ramach transz produkcyjnych 4-9 (Lot 4-9) i mają zakończyć się w roku budżetowym 2019.
Boeing AH-64E V6
Wersja wyposażenia oznaczona jako V6 (Version 6) – jest ostatnią i docelową wersją wyposażenia i awioniki modelu AH-64E. Pełne testy operacyjne systemu V6 (FOT&E II) były początkowo zaplanowane na maj 2018 r. Pod koniec kwietnia armia ogłosiła jednakże, że zostają one przesunięte na wiosnę 2019 r. Decyzję tę motywowano chęcią połączenia testów FOT&E II śmigłowca AH-64E V6 z testami FOT&E nowego pocisku rakietowego „powietrze-ziemia” JAGM. Pocisk JAGM ma zastąpić docelowo pociski rakietowe Hellfire II i w przyszłości będzie on stanowił podstawę uzbrojenia ofensywnego AH-64E. Testy śmigłowca mają więc odbyć się razem z testami pocisku.
W 2017 r. rozpoczęły się prace nad wdrożeniem pakietu V6. Pakiet znaczenie zwiększy możliwości śmigłowców AH-64E, szczególnie w zakresie wykrywania celów powierzchniowych oraz kontroli nad samolotami zdalnie pilotowanymi. Do najważniejszych komponentów pakietu należą: pakiet modernizacyjny systemu M-DSA; nowa dziobowa wieżyczka HRT (High Reliability Turret); zmodernizowany radar kontroli ognia Longbow FCR z funkcją „morską”; zmodernizowany system wykrywania i klasyfikacji celów; nowy, kompleksowy system kontroli i komunikacji z pojazdami bezzałogowymi MUMT-X (Manned/Unmanned Teaming – Expanded); nowy, cyfrowy system ostrzegania o zagrożeniach radarowych AN/APR-48B MRFI (Modernized Radar Frequency Interferometer). System charakteryzuje się zwiększonym zakresem spektralnym zapewniającym sprawniejsze wykrywanie i ostrzeganie o opromieniowaniu radiolokacyjnym; system wspierający załogę w rozpoznawaniu celów i zagrożeń CDAS (Cognitive Decision Aiding System).
AH-64E V6 otrzymają zmodernizowany radar Lockheed Martin/Northrop Longbow FCR (Fire Control Radar). W nowej wersji będzie on miał mniejsze wymiary, mniejsze zapotrzebowanie energetyczne i ma być łatwiejszy w obsłudze technicznej. Zmodernizowany inteferometr radarowy (RFI – Radar Frequency Interferometer) zapewni szybką kierunkową identyfikację celów powierzchniowych. Longbow FCR będzie przystosowany do wykrywania i śledzenia celów morskich pozwalając AH-64E na skuteczne operowanie zarówno w strefach przybrzeżnych jak i na otwartym morzu.
Pełna wersja artykułu
