Mjanma, wciąż u nas bardziej znana jako Birma, leży w zachodniej części Indochin i Półwyspu Malajskiego. Stanowi pomost pomiędzy subkontynentem indyjskim a Indochinami. Większa część kraju jest pokryta gęstą, tropikalną dżunglą, rosnącą na podmokłym terenie. Przez Mjanmę płyną z północy na południe cztery duże rzeki. Rzeka Irawadi dzieli kraj niemal równo na pół; jej długość to 2150 km. Swoje źródła ma w chińskim Tybecie, a wpada do Zatoki Bengalskiej, tworząc dużą deltę. Przy jednej z jej wschodnich odnóg leży Rangun, ówczesna stolica Burmy. W środkowej Birmie, w mieście Mandalaj, od zachodu wpada do Irawadi druga duża rzeka – Czinduin – oddzielająca Góry Zachodniobirmańskie przy granicy z Indiami (najwyższy ich szczyt wznosi się na wysokość 3825 m n.p.m.). Trzecią dużą rzeką jest Sittuang o długości 420 km, płynąca na wschód od Irawadi, równolegle do niej. I wreszcie czwarta rzeka to Saluin o długości 2400 km, płynąca w większości przez Chiny, a następnie wzdłuż wschodniej granicy Mjanmy, z Laosem, a bardziej na południe z Tajlandią. W północnej części kraju, na granicy z Chinami, leżą dość wysokie góry Hengduan Shan, których najwyższy szczyt ma wysokość 5881 m n.p.m. Z kolei na wschodzie, na granicy z Laosem i Tajlandią (wówczas Syjam) rozciąga się górzysta wyżyna Szan, wznosząca się na 2000 m n.p.m. Środkowa część kraju zaś to rozległa i podmokła dolina Irawadi, na południu pokryta dżunglą. W jej centrum występują tereny rolnicze, przeplatane lasami monsunowymi, góry zaś porastają lasy podzwrotnikowe. W Mjanmie panują dwie pory roku: sucha w miesiącach wiosennych i letnich oraz deszczowa od połowy jesieni aż do wczesnej wiosny. Jak się łatwo domyślić, infrastruktura drogowo-kolejowa ówczesnej Burmy nie była zbytnio rozwinięta, ale przez kraj ten prowadziła ważna droga z Rangunu na północ, aż do Kunmingu w Chinach, mająca olbrzymie znaczenie, o czym dalej. Poza tym sieć drogowa Burmy nie przekraczała 20 000 km, w dodatku połowa dróg była nieprzejezdna w porze deszczowej. Z Rangunu poprzez Mandalaj do Myitkyina prowadziła wąskotorowa linia kolejowa; łączna długość całej sieci to ledwie 4000 km. Kolei normalnotorowych w Burmie nie było. Sieć transportowa opierała się głównie o żeglugę śródlądową (przede wszystkim prowadzoną łodziami wiosłowymi i żaglowymi, ale także statkami parowymi) oraz o transport juczny (osły, muły).
Burma od północnego zachodu graniczyła z brytyjskimi Indiami (dziś w południowej części graniczy z nieistniejącym wówczas Bangladeszem), od północnego wschodu z Chinami, od wschodu z Laosem, a od południowego wschodu – z Syjamem (dziś jest to Tajlandia). Bogactwa naturalne Mjanmy są dość obfite, ale bardzo słabo eksploatowane. Wydobycie ropy naftowej obecnie wynosi około miliona ton rocznie i nie zaspokaja potrzeb krajowych, w Birmie znajdują się natomiast zasoby rud metali: antymonu, wolframu (jedne z największych na świecie), cyny, miedzi, cynku i niklu. Brytyjczycy w bardzo niewielkim stopniu eksploatowali te złoża, traktując Burmę głównie jako zaplecze rolnicze – głównym wywożonym z Burmy towarem był uprawiany tu ryż i drewno, a także bawełna. Brytyjczycy podbili Birmę w latach 1824-1855 i pod koniec XIX wieku włączyli ją do Indii na prawach prowincji nazywanej Burma. Panowanie brytyjskie zakończyło się odzyskaniem niepodległości przez ten kraj w 1948 r., kiedy to brytyjska kolonia Burma stała się niepodległą Birmą.
Od kiedy w grudniu 1926 r. cesarzem Japonii został Hirohito, nastąpiła znacząca zmiana w polityce zagranicznej kraju. Ukierunkowana na szybki rozwój polityka stała się ekspansywna, nastawiona na dominację w Azji Dalekowschodniej i w obszarze Pacyfiku. Od czasu podpisania Traktatu Waszyngtońskiego w 1922 r. Japonia czuła się też zdradzona przez Wielką Brytanię, którą dotąd traktowała jako głównego sojusznika cesarstwa, a która w Waszyngtonie wraz ze Stanami Zjednoczonymi narzuciła Japonii gorsze warunki umowy. Niezrozumiała dla Europejczyków mentalność Japończyków spowodowała, że za tę „zdradę” Wielka Brytania i Stany Zjednoczone zaczęły być traktowane wręcz jak wrogowie Cesarstwa.
18 września 1931 r. japońskie wojska wkroczyły do chińskiej Mandżurii, przy czym posunięcie to zaskoczyło rząd centralny w Tokio. Jednak łatwość, z jaką Japończycy pokonywali niezorganizowane wojska chińskie spowodowała, że Tokio usankcjonowało to posunięcie, przesyłając nawet odpowiednie uzupełnienia. Do lutego 1932 r. cała Mandżuria była już w rękach japońskich. Utworzono tu marionetkowe państwo Mandżukuo, całkowicie zależne od Japonii. Chiny okazały się być zupełnie niezdolne do stawienia oporu wojskom japońskim i wkrótce z konieczności pogodziły się ze stratą. Główną tego przyczyną były wewnętrzne walki pomiędzy Kuomintangiem a różnymi grupami opozycyjnymi. W 1931 r. nacjonalista Hu Hanmin założył w Guăngzhōu (w pobliżu Hongkongu) opozycyjny dla Kuomintangu rząd i omalże nie przejął władzy w całych Chinach. Groźni byli też komuniści Mao Tse Donga. W tej sytuacji japońskiej inwazji po prostu
nie miał się kto przeciwstawić.
Pełna wersja artykułu
Pełna wersja artykułu
Pełna wersja artykułu