Odpalenie nieuzbrojonego międzykontynentalnego pocisku balistycznego Minuteman III podczas testu w bazie Vandenberg VSFB; 23 lutego 2021 r.
Obecnie Stany Zjednoczone posiadają 400 międzykontynentalnych pocisków balistycznych LGM-30G Minuteman III. Znajdują się one na uzbrojeniu trzech skrzydeł rakietowych: 90th Missile Wing, 91st Missile Wing oraz 341st Missile Wing. Skrzydło 90th MW podlega bazie Francis E. Warren AFB w stanie Wyoming, a jego silosy znajdują się głównie na terenie stanów: Nebraska i Colorado oraz, w małej części, na terenie Wyoming. Skrzydło 91st MW podlega bazie Minot AFB w stanie Północna Dakota, i wszystkie jego silosy znajdują się na terenie tego stanu. Skrzydło 341st MW podlega bazie Malmstrom AFB w stanie Montana, i jego wszystkie silosy znajdują się na terenie tego stanu. Każde skrzydło składa się z trzech dywizjonów rakietowych. Każdemu z dywizjonów podlega 50 podziemnych silosów – wyrzutni pocisków ICBM (LF – Launch Facility). Każdy silos mieści po jednym pocisku Minuteman III. Każde z trzech skrzydeł posiada po 15 obiektów kontroli rakietowej (MAF – Missile Alert Facility). Obiekt MAF składa się z umieszczonego pod ziemią, odpornego na uderzenie jądrowe centrum kontroli startów (LCC – Launch Control Center) oraz znajdującego się na powierzchni ziemi budynku pomocniczego (LCSB – Launch Control Support Building). Każdy dywizjon obsadza pięć MAF i każdemu MAF/LCC podlega 10 podziemnych silosów (LF). Każdy LCC posiada załogę składającą się z dwóch oficerów kontroli startów, którzy wspierani są przez personel pomocniczy stacjonujący w LCSB. Dyżur załogi LCS/LCSB trwa 24 godziny, po czym zmienia ją kolejna.
Pociski ICBM utrzymywane są w stanie stałej gotowości bojowej. Załoga LCC jest w stanie odpalić pocisk w ciągu minuty od otrzymania rozkazu (EAM – Emergency Action Message). Po jego zweryfikowaniu, kody determinujące cele przesyłane są do pamięci pocisków. Następnie obydwaj oficerowie muszą równocześnie przekręcić klucze startowe, które uruchamiają procedurę odpalenia. System, po sprawdzeniu gotowości pocisku, otwiera właz silosu znajdujący się na powierzchni ziemi. Kable elektryczne systemu zasilającego pocisk odłączane są automatycznie i uruchomiony zostaje silnik pierwszego członu pocisku, który wynosi go w powietrze.
Specjalistyczny pojazd służący do umieszczania i ekstrakcji strategicznych pocisków rakietowych Minuteman III z podziemnych silosów.
Wszystkie skrzydła rakietowe podlegają dowództwu uderzenia globalnego sił powietrznych Stanów Zjednoczonych – AFGSC (Air Force Global Strike Command). Zostało ono utworzone 7 sierpnia 2009 r., jako bezpośredni spadkobierca funkcjonującego do czerwca 1992 r. „zimnowojennego” dowództwa lotnictwa strategicznego – SAC (Strategic Air Command). AFGSC jest jednym z głównych dowództw sił powietrznych (MAJCOM – Major Command). Wchodzi w skład dowództwa sił strategicznych Stanów Zjednoczonych (USSTRATCOM – United States Strategic Command). Bazą macierzystą AFGSC jest Barksdale AFB w stanie Louisiana. Podobnie jak było to w przypadku SAC, oprócz pocisków ICBM, dowództwu AFGSC podlega również powietrzny komponent atomowej triady, czyli wszystkie skrzydła bombowców strategicznych typu: B-1B, które nie przenoszą broni jądrowej oraz B-2A i B-52H, które ją przenoszą.
Pociski Minuteman III osiągnęły wstępną gotowość operacyjną w 1970 r. Zastąpiły 800 wycofanych do 1969 r. LGM--30A/B Minuteman I, uzupełniając arsenał 450 pocisków LGM-30F Minuteman II oraz 57 pocisków typu LGM-25C Titan II. Te ostatnie przenosiły głowice wodorowe W53 o mocy 9 Mt – najsilniejsze głowice w arsenale USA. W przeciwieństwie do Minuteman, pociski Titan II napędzane były silnikami na paliwo ciekłe. Gdy wchodził do służby, Minuteman III mógł przenosić od jednego do trzech pojazdów deorbitacyjnych (RV – Reentry Vehicel) typu Mk 12. Każdy pojazd RV uzbrojony był w głowicę typu W62 o mocy 170 kt. Minuteman III był pierwszym amerykańskim pociskiem ICBM wyposażonym w system deorbitacyjny typu MIRV (Multiple Independently-targetable Re-entry Vehicle). System MIRV pozwala na przenoszenie więcej niż jednego pojazdu deorbitacyjnego i niezależne odpalanie poszczególnych pojazdów w kierunku różnych celów. W grudniu 1979 r. pociski Minuteman III rozpoczęto wyposażać w pojazdy deorbitacyjne Mk 12A z głowicami typu W78 o mocy 335–350 kt. Na początku lat 80. do służby operacyjnej wdrożono 500 pocisków Minuteman III.
W grudniu 1986 r. rozpoczęły wchodzić do służby nowe pociski ICBM typu LGM-118A Peacekeeper. Zostały one wyposażone w system MIRV pozwalający na przenoszenie dziesięciu pojazdów deorbitacyjnych Mk 21 z nowymi głowicami typu W87 o mocy 300 kt. LGM-118A miały przede wszystkim zastąpić trudne w eksploatacji pociski Titan II, a docelowo również Minuteman II. Ostatni Titan II został wycofany ze służby w maju 1987 r. W połowie lat 80. pięćdziesiąt silosów pocisków Minuteman III podlegających bazie Francis E. Warren AFB zostało przystosowanych do odpalania pocisków Peacekeeper. Miało to być rozwiązanie tymczasowe, do czasu ewentualnej budowy nowych silosów, dedykowanych dla tych pocisków.
31 lipca 1991 r. Stany Zjednoczone i ZSRR zawarły traktat rozbrojeniowy START I. zobowiązywał on obydwie strony do ograniczenia swoich arsenałów atomowych do 6 tys. głowic oraz 1600 pocisków ICBM. Zgodnie z postanowieniami START I, do 1995 r. USA wycofały ze służby 450 pocisków LGM-30F Minuteman II. W 1996 r. administracja prezydenta George’a H. W. Busha skasowała program budowy pocisków Peacekeeper. Okazał się on niezwykle kosztowny. Zbudowano 114 egzemplarzy, z których do służby operacyjnej weszło 46. W tym samym roku skasowany został również program budowy mobilnych pocisków ICBM typu MGM-134A Midgetman.
3 stycznia 1993 r. USA i Rosja zawarły traktat rozbrojeniowy START II. Ograniczał on liczbę przenoszonych przez pociski ICBM pojazdów deorbitacyjnych do jednego. W 2002 r. obydwie strony zawarły tzw. traktat moskiewski, czyli traktat o redukcji strategicznych ofensywnych środków bojowych (SORT – Strategic Offensive Reductions). Zobowiązywał on sygnatariuszy do ograniczenia liczby swoich głowic bojowych wszelkich typów do 2200. Traktat START II sprawił, że dalsza eksploatacja pocisków Peacekeeper, z ładunkiem ograniczonym do jednego pojazdu deorbitacyjnego, okazała się nieopłacalna. W 2003 r. Stany Zjednoczone wycofały ze służby pierwsze 17 pocisków Peacekeeper. Ostatni z nich został usunięty z silosu 19 września 2005 r.
Zgodnie z wymogami traktatu START II, do 2001 r. w każdym ze 150 pocisków Minuteman III stacjonujących w bazie Francis E. Warren AFB ograniczono do jednego liczbę pojazdów deorbitacyjnych. Co więcej, w pociskach tych fizycznie zmodyfikowano systemy MIRV, tak aby nie mogły one przenosić więcej niż po jednym pojeździe deorbitacyjnym. Po tej redukcji cała flota pocisków Minuteman III przenosiła wówczas łącznie 1200 pojazdów deorbitacyjnych. Przynajmniej do 2010 r. większość pocisków Minuteman III miała zdolność do przenoszenia więcej niż jednego pojazdu deorbitacyjnego.
W 2006 r. administracja prezydenta George’a W. Busha ogłosiła, że zamierza zredukować liczbę pocisków Minuteman III z 500 do 450. Decyzja ta powiązana była z planem rozwiązania dywizjonu rakietowego 564th MS – jedynego dywizjonu skrzydła rakietowego 341st MW. Dywizjon 564th MS posiadał centrum kontroli startów (LCC) zbudowane w oparciu o urządzenia firmy General Electric, podczas gdy wszystkie pozostałe dywizjony wyposażone były w urządzenia firmy Boeing. Komplikowało to eksploatację i serwisowanie systemów dywizjonu 564th MS. Plan ten spotkał się z dużym oporem ze strony Kongresu. Dowództwo USSTRATCOM argumentowało, że dzięki tej decyzji każdy z trzech pozostałych dywizjonów będzie mieć na uzbrojeniu równą liczbę 150 pocisków. Redukcja arsenału miała też przynieść długofalowe oszczędności. Kongres ostatecznie ustąpił i wycofywanie pocisków rozpoczęło się w lipcu 2007 r. Proces ten zakończono do lipca 2008 r. Miesiąc później rozwiązano 564. Dywizjon.
8 kwietnia 2010 r. USA i Rosja podpisały tzw. nowy traktat START (New START). Zakłada on redukcję przez oba mocarstwa całkowitej liczby swoich głowic jądrowych do 1550 sztuk. Liczba nosicieli głowic – pocisków ICBM, przenoszonych przez okręty podwodne pocisków SLBM oraz bombowców nie może przekroczyć 800 sztuk, z czego 700 może pozostawać w gotowości operacyjnej. W związku z postanowieniami traktatu, administracja prezydenta Baracka Obamy ogłosiła, że ładunek wszystkich pocisków Minuteman III zostanie ograniczony do jednego pojazdu deorbitacyjnego. Ich systemy MIRV nie zostały jednakże fizycznie zmodyfikowane, więc większość pocisków zachowała możliwość przenoszenia do trzech pojazdów RV. Postanowiono też zmniejszyć liczbę pocisków Minuteman III do 400 sztuk. Plan ten spotkał się wówczas z dużym oporem legislatorów. Ostatecznie, w ramach kompromisu, wycofano 50 pocisków, jednakże ich silosy utrzymywane są nadal w gotowości operacyjnej.
W 1998 r. USAF rozpoczęły wieloetapowy program modernizacji pocisków Minuteman III. Celem programu, którego koszt miał wynieść 6–7 mld USD, było unowocześnienie podzespołów oraz zwiększenie niezawodności i celności. Dzięki niemu pociski Minuteman III miały pozostać w służbie przynajmniej do 2025 r.
W 1998 r. rozpoczął się program wymiany paliwa stałego w silnikach pocisków Minuteman III (PRP – Propulsion Replacement Program). Konsorcjum utworzone przez firmę Northrop Grumman otrzymało kontrakt na wymianę paliwa stałego dla silnika pierwszego stopnia, drugiego stopnia oraz wymianę paliwa i przebudowanie trzeciego stopnia pocisku. USAF zakupiły 601 zmodernizowanych zestawów startowych. Ich montaż w 450 pociskach zakończył się w 2013 r.
Pełna wersja artykułu
