Zestaw Jak z ciągnikiem siodłowym specjalnym Jelcz 882.62 i naczepą wieloosiową ST775-20W przygotowany do badań terenowych z obciążeniem w postaci czołgu T-72M1.

Wkrótce system zabezpieczenia logistycznego Sił Zbrojnych RP wzbogaci się o nowe zestawy pojazdów przeznaczonych do transportu ciężkich ładunków, w tym czołgów, innych ciężkich pojazdów, sprzętu wojskowego i kontenerów. Polscy producenci – Jelcz Sp. z o.o. ze swoim podwykonawcą Demarko Sp. z o.o. Sp. k. – dostarczą do końca 2022 r. zestawy pojazdów o kryptonimie Jak, składające się ze specjalnych opancerzonych ciągników Jelcz 882.62 i wieloosiowych naczep niskopodwoziowych ST775-20W.

Zestawy Jak będą pełnić ważną rolę w organizacji transportu ciężkich ładunków z wykorzystaniem sieci drogowej na rzecz wojska. Ograniczenie samodzielnych przejazdów na większe odległości czołgów i gąsienicowych wozów bojowych, innych typów uzbrojenia i sprzętu zminimalizuje prawdopodobieństwo uszkodzenia nawierzchni dróg i pozwoli zmniejszyć zużycie sprzętu (resursy przebiegowe). Zestawy Jak zapewnią dodatkowy potencjał do organizacji przewozów na długich dystansach w technologiach transportu intermodalnego, w zróżnicowanych warunkach topograficznych i klimatycznych. Możliwa będzie organizacja i wykorzystanie alternatywnych, zróżnicowanych sposobów transportu ładunków, przykładowo: drogowo-kolejowego, drogowo-wodnego (morskiego/śródlądowego – port), drogowo-lotniczego (lotnisko), drogowo-kolejowo-lotniczego. Zestawy Jak zapewnią dowiezienie sprzętu i ciężkich ładunków do miejsca przeładunku: bocznicy kolejowej, portu czy lotniska, nawet przy braku dróg utwardzonych. Konfiguracja zespołu Jak, dzięki zastosowaniu ciągników Jelcz 882.62 i naczep wieloosiowych ST775-20W o podwyższonej mobilności, zapewni dojazd do prowizorycznych ramp i placów przeładunkowych oraz załadunek/rozładunek ładunków na naczepę z wykorzystaniem wyciągarek i narzędzi będących w wyposażeniu zestawu.

Wyposażenie ciągnika i naczepy umożliwiają: załadunek, rozładunek i przygotowanie przewozów kolejowych (skrajnia kolejowa krajowa B), transport morski, transport lotniczy z wykorzystaniem wsparcia przeszkolonego personelu i po przygotowaniu pojazdu zgodnie z instrukcjami użytkowania. Należy zaznaczyć, że zestawy mają ponadnormatywne wymiary, w tym szerokość z punktu widzenia skrajni drogowej.

Ciągnik siodłowy Jelcz 882.62 z naczepą ST775-20W po załadunku czołgu i sprawdzeniu sprawności wyciągarek.

Dostarczenie przez polskich producentów do 2022 r. do wskazanych jednostek SZ RP zestawów Jak, wraz z wykorzystaniem zapisanych w umowie opcji, powiększy znacząco liczbę obecnie dostępnych w wojsku zespołów do transportu ciężkich ładunków (zestawy z ciągnikami siodłowymi Iveco Trakker w wersjach MP720E48WT i MP720T50WT, Faun SLT 50-2 oraz Mercedes-Benz Actros 3353AS).

Nowe zestawy do transportu ciężkiej techniki a wzrost kompetencji Jelcz Sp. z o.o.

W październiku 2017 r. Inspektorat Uzbrojenia MON rozpoczął postępowanie przetargowe związane z zamówieniem zestawów do transportu lądowego ciężkiego sprzętu wojskowego, w tym czołgów i ciężkiego sprzętu gąsienicowego o masie do 70 t (przy masie całkowitej zestawu do 130 t), a także przewozu na naczepie znormalizowanych kontenerów ISO. Zamówienie dotyczyć miało dostaw w latach 2020–2022 r. wspomnianych zestawów wraz z pakietem wsparcia logistycznego obejmującym: szkolenia dla użytkowników, świadczenie usług serwisowych, naprawy, obsługi i konserwację w okresie gwarancji i pogwarancyjnym w autoryzowanych warsztatach wykonawcy na terytorium kraju. Wymagania w stosunku do pojazdów i ich wyposażenia specjalistycznego określono w opisie przedmiotu zamówienia (SIWZ).

Przedmiotem dostawy miało być 14 zestawów, składających się z ciągników z opancerzonymi kabinami (poziom 2 wg STANAG 4569) i naczep niskopodwoziowych. Z kolei w opcji zapisano możliwość rozszerzenia zamówienia na dziewięć kolejnych zestawów i trzy ciągniki bez naczep.

Zamawiający uznał ofertę złożoną przez Jelcz Sp. z o.o. za najkorzystniejszą i 29 maja 2019 r. zawarł ze spółką umowę na dostawę 14 zestawów. Inżynierowie z Jelcza już kilka lat wcześniej rozpoczęli prace związane z przygotowaniem koncepcji rodziny zunifikowanych nowych typów pojazdów marki Jelcz. Prowadzone były trudne i czasochłonne uzgodnienia z kilkoma zagranicznymi producentami, specjalistycznych zespołów dostosowanych do szczególnych wymagań pojazdów specjalnych dużej ładowności oraz podwyższonej mobilności. Uzgadniano m.in. konfiguracje i charakterystyki elementów zespołów napędowych, układów zawieszenia dostosowanych do dużych obciążeń i pracy w warunkach terenowych, a także warunki dostaw materiałów konstrukcyjnych, w tym blach i szyb pancernych. Rozwój nowych konstrukcji Jelcza prowadzony jest na podstawie wniosków z analiz wymagań technicznych zawartych w opisach przedmiotu zamówienia, opracowanych przez Inspektorat Uzbrojenia i Inspektorat Wsparcia Sił Zbrojnych oraz na własnych wieloletnich doświadczeniach i wnioskach innych wytwórców pojazdów. Wykorzystywane są oczywiście dane wynikające z praktycznego użytkowania pojazdów Jelcz w SZ RP, w tym w szczególności podczas misji ekspedycyjnych. Ważnym czynnikiem było także doświadczenie zdobyte podczas realizacji projektów pojazdów Jelcz jako nośników uzbrojenia czy wyposażenia specjalistycznego, które były prowadzone we współpracy z wieloma polskimi firmami, w tym z m.in.: Hutą Stalowa Wola S.A., PIT-RADWAR S.A., Wojskowymi Zakładami Łączności nr 1 i 2 czy Cargotec Poland Sp. z o.o.

W ostatnich latach w Jelcz Sp. z o.o. odnotowuje się wzrost zatrudnienia, w tym w biurach konstrukcyjnych, a także pracowników bezpośredniej produkcji. Zrealizowano inwestycje poprawiające i unowocześniające procesy produkcyjne, włącznie z montażem pojazdów na zmodernizowanej, oddanej do użytku w 2014 r., linii z nowym wyposażeniem technologicznym. Wzrost potencjału rozwojowego i produkcyjnego pojazdów w Jelczu następował wraz ze zwiększeniem skali produkcji i sprzedaży samochodów w układach napędowych 4×4, 6×4, 6×6, 8×6 i 8×8, w tym m.in.: samochodów skrzyniowych Jelcz P/S 662D.43 dużej ładowności, a także średniej ładowności wysokiej mobilności Jelcz 442.32 w wielu wersjach i wariantach zabudów. Podwozia i ciągniki Jelcza użyto m.in. w pojazdach specjalnych średniej i dużej ładowności zastosowanych w: Nadbrzeżnym Dywizjonie Rakietowym/Morskiej Jednostce Rakietowej (NDR/MJR) Marynarki Wojennej; Mobilnych Modułach Stanowiska Dowodzenia (MMSD); hakowych systemach samozaładowczych; żurawiach dużego udźwigu; autocysternach do przewozu paliw i wody; nośnikach uzbrojenia i sprzętu z kabinami opancerzonymi (w programach artyleryjskich Langusta, Liwiec, Rak, Regina; programach mostów samochodowych Daglezja), pojazdach do programu Wisła.

Systematyczny wzrost zamówień SZ RP przyczynił się do ugruntowania wiarygodności marki Jelcz u zagranicznych producentów specjalistycznych zespołów. To między innymi dlatego w Jelcz Sp. z o.o. rozpoczęto w połowie obecnej dekady prace związane z ważnymi dla SZ RP projektami, do których Jelcz także proponuje swe podwozia: Kryl, Homar, CKPEiRT i innych, w których planowane jest zastosowanie podwozi wieloosiowych o dużej nośności.

Od wielu lat w koncepcjach rozwojowych pojazdów specjalnych Jelcz za najważniejsze cechy oferowanych samochodów firma przyjęła: maksymalną możliwą unifikację zespołów, mobilność w różnych warunkach środowiskowych, interoperacyjność z pojazdami innych marek, wskaźniki ładowności i nośności w warunkach terenowych i szosowych, maksymalną niezawodność, podatność obsługową i naprawczą oraz optymalizację kosztów eksploatacji. Dotyczy to również specjalnych opancerzonych ciągników Jelcz 882.62.

Podobne kryteria przyjęła spółka Demarko w konstrukcji swoich pojazdów, w tym specjalnych niskopodwoziowych wieloosiowych naczep ST775-20W.