Trójwspółrzędne ostrzegawcze stacje radiolokacyjne rodziny ELM-2084 izraelskiej firmy ELTA Systems.

Ministerstwo Obrony Republiki Słowackiej 25 marca 2021 r. podpisało z przedstawicielami Izraela dwie umowy dotyczące zakupu 17 nowych trójwspółrzędnych stacji radiolokacyjnych dla Sił Zbrojnych Republiki Słowackiej. Jest to, po zamówieniu w grudniu 2018 r. samolotów wielozadaniowych Lockheed Martin F-16 Block 70, kolejny krok związany z budową nowych zdolności w sferze obrony przestrzeni powietrznej południowych sąsiadów Polski.

Dostawy nowych trójwspółrzędnych stacji radiolokacyjnych średniego, krótkiego i bliskiego zasięgu, a także towarzyszącego im sprzętu oraz usług mają zostać zrealizowane pomiędzy kwietniem 2022 r. a rokiem 2026. Z kolei płatności, zgodnie z zapisami umowy, zostaną rozdzielone na cztery transze w latach 2021–2024.

Pierwsza umowa dotyczy współpracy przemysłowej pomiędzy izraelską firmą ELTA Systems Ltd. a słowacką spółką Letecké opravovne Trenčín a.s. (LOTN a.s.). Ze strony słowackiego przedsiębiorstwa podpisał ją prezes zarządu i dyrektor generalny Ľubomír Galko, zaś z ramienia izraelskiej firmy Ejal Szapira, dyrektor Dywizji Systemów Obrony Przeciwlotniczej i Morskich ELTA Systems.

Zmodernizowana ostrzegawcza stacja radiolokacyjna P-37MSK (1RL139MSK) na pozycji bojowej w Słowacji Zachodniej.

Druga to zasadnicza umowa międzyrządowa dotycząca dostawy stacji radiolokacyjnych, którą podpisali szef Dyrektoriatu Ministerstwa Obrony Izraela ds. Współpracy Międzynarodowej i Eksportu Uzbrojenia (SIBAT), gen. bryg. rez. Ja’ir Kulas oraz krajowy dyrektor ds. uzbrojenia w Ministerstwie Obrony Republiki Słowackiej (MO RS) Jozef Zekucia.

LOTN a.s. będzie głównym partnerem przemysłowym izraelskich producentów i dostawców sprzętu ze strony Słowacji, ale uczestniczyć w nim będą także inne lokalne firmy. Szczegóły udziału słowackiego przemysłu obronnego w tym przedsięwzięciu nie zostały dotąd ujawnione, ale ich udział zgodnie z zapisami umowy musi wynieść co najmniej 30% jej wartości. Podczas zorganizowanej przy okazji uroczystości podpisania umów konferencji prasowej, poinformowano, że w LOTN a.s. zostanie zorganizowany montaż modułów nadawczo-odbiorczych DTRM (Data Transmission Receiver Module) do nowych radarów, wspomniano również o uruchomieniu produkcji elementów mechanicznych platform obrotowych zespołów antenowych, a także wytwarzaniu i montażu innych, niewyspecyfikowanych zespołów.

Należy dodać, że omówione wyżej wydarzenia poprzedzała robocza wizyta w Izraelu ministra obrony Jaroslava Naďa, która odbyła się w dniach 10–11 marca br. Głównym tematem rozmów z izraelskim ministrem obrony Binjaminem Gancem było właśnie ostateczne ustalenie warunków mającego zostać podpisanego za kilkanaście dni kontraktu, a także odwiedzenie kliku zakładów izraelskiego przemysłu obronnego. Po zakończeniu wizyty, 11 marca, MO RS wydało komunikat, że negocjacje związane z kontraktem radarowym zbliżają się do pomyślnego końca, a minister Naď stwierdził, że ocenia stopień gotowości dokumentów na 99%.

13 stycznia 2021 r. minister Naď otrzymał zgodę Rządu Słowacji na prowadzenie negocjacji w trybie G2G z władzami Izraela, dotyczących zakupu nowych stacji radiolokacyjnych. MO SR swoją rekomendację wyboru oferty izraelskiej skierowało do międzyresortowej akceptacji Rządu Słowacji i Rady Bezpieczeństwa Republiki Słowackiej 15 grud­nia 2020 r. Oferta uzyskała bowiem najwyższą ocenę spośród złożonych ofert na finałowym etapie międzynarodowego przetargu. Na kolejnych pozycjach uplasowały się propozycje Wielkiej Brytanii i Francji. Ich oceny dokonał zespół złożony z 42 specjalistów różnych dziedzin z: Ministerstwa Obrony, Sztabu Generalnego SZ RS i Sił Powietrznych SZ RS.

Udzielony ministrowi Naďowi, jako najwyższemu przedstawicielowi MO RS, mandat na przygotowanie i zawarcie międzyrządowej umowy z Izraelem upływał 31 marca 2021 r. Jeśli umowy nie udałoby się zawrzeć przed tym terminem, przedstawiciele MO RS mieli rozpocząć negocjacje z rządem Wielkiej Brytanii, a gdyby i te nie zostały zwieńczone podpisaniem kontraktu, z rządem Republiki Francuskiej.

Dokumentacja przedłożona 15 grudnia 2020 r. przez MO RS została przygotowana na podstawie postanowienia Rządu RS nr 319/2020 z 27 maja 2020 r. z terminem realizacji do 31 grudnia 2020 r. Z powodu krótkiego czasu konsultacje międzyresortowe zostały przeprowadzone w przyspieszonym trybie, choć wydaje się, że były one formalnością wobec akceptacji rekomendacji resortu obrony.

Celem programu była kompleksowa wymiana 24 urządzeń radiolokacyjnych, w tym przestarzałych i trudnych do dalszego utrzymania w sprawności (ST-68MSK, P-37MSK, RL-4AM, PRW-17 – poza jednym urządzeniem, wszystkie stare stacje miały wyczerpany resurs techniczny), a także tych, które planowano w ostatnich latach kupić (aczkolwiek z różnych przyczyn do tego nie doszło), fabrycznie nowymi i nowoczesnymi trójwspółrzędnymi urządzeniami w liczbie 17. Z tego sześcioma średniego zasięgu (projekt P2-4), pięcioma małego/krótkiego zasięgu (projekt P2-5) i sześcioma bliskiego zasięgu (projekt P2-10). Budżet programu ustalono na 155,09 mln EUR brutto.

Pierwszym krokiem związanym z przygotowaniem zawarcia umowy była wideokonferencja słowackiego ministra obrony z jego izraelskim odpowiednikiem, która odbyła się 22 stycznia. Minister Naď zapoznał w niej Binjamina Ganca z harmonogramem dalszych kroków i koniecznością szybkiego rozpoczęcia prac w poszczególnych obszarach niezbędnych do poczynienia ustaleń umożliwiających zawarcie umowy. Dotyczyło to m.in. ustalonych przez rząd Słowacji zasad udziału w przedsięwzięciu słowackiego przemysłu obronnego, a także planowanych w związku z programem wymiany sprzętu radiolokacyjnego inwestycji.