18 grudnia 2020 r. 37. dywizjon rakietowy Obrony Przeciwlotniczej 3. Warszawskiej Brygady Rakietowej Obrony Powietrznej z Sochaczewa uroczyście przejął od polskiego przemysłu obronnego pierwszy Przeciwlotniczy System Rakietowo-Artyleryjski (PSR-A) Pilica.

18 grudnia 2020 r. w 3. Warszawskiej Brygadzie Rakietowej Obrony Powietrznej w Sochaczewie odbyła się uroczystość przekazania przez przemysł pierwszego, prototypowego Przeciwlotniczego Systemu Rakietowo-Artyleryjskiego (PSR-A) Pilica. To milowy krok w historii tego systemu, rozwijanego od 2006 r., inicjujący finalny etap programu – dostaw do użytkownika, który ma zakończyć się w 2022 r.

Akt przekazania sprzętu ze strony członków realizującego dostawy Konsorcjum PGZ-Pilica podpisał Dariusz Gwizdała, członek zarządu Polskiej Grupy Zbrojeniowej S.A., zaś ze strony Sił Zbrojnych RP swoje podpisy pod nim złożyli gen. bryg. Kazimierz Dyński, dowódca 3. Brygady Rakietowej Obrony Powietrznej i ppłk Arkadiusz Grzegorowski, dowódca 37. dywizjonu rakietowego Obrony Powietrznej. To właśnie 37. dywizjon stał się pierwszym pododdziałem Wojsk Obrony Przeciwlotniczej Sił Powietrznych, który przyjął do swego uzbrojenia PSR-A Pilica. Po podpisaniu aktu, prezes Gwizdała, gen. Dyński i ppłk Grzegorowski przekazali żołnierzom, którzy przeszli wcześniej szkolenie w obsłudze elementów systemu i będą go na co dzień eksploatować, kluczyki wraz z książkami urządzeń.

W skład każdego systemu (baterii) PSR-A Pilica wchodzą: stanowisko dowodzenia (SD) na ciężarówce Jelcz 442.32, stacja radiolokacyjna (SR) SRL-97, sześć jednostek ogniowych (JO) wraz z ciągnikami artyleryjskimi (CA) Jelcz 442.32, a także dwa pojazdy transportowe (PT) i dwa amunicyjne (PA), także na podwoziach Jelcz 442.32.

Jak stwierdził prezes Gwizdała: Dzisiejsza uroczystość jest najlepszym potwierdzeniem, że konsolidacja wewnątrz Grupy PGZ jest widoczna na poziomie projektowym. Potwierdza to właśnie dostawa systemu Pilica, co świadczy zarazem o gotowości do realizacji kolejnych programów obrony przeciwlotniczej, takich jak Noteć, ale także kluczowego programu Narew. Oddajemy w ręce żołnierzy sprzęt skrojony pod ich potrzeby, w pełni odpowiadający stawianym przed nim wymaganiom. Wierzymy, że przyszłość przyniesie nam jeszcze wiele takich uroczystości, zarówno w zakresie dostaw kolejnych systemów tej klasy, jak i innych rozwiązań tworzonych przez PGZ dla przeciwlotników.

Głos zabrał także Henryk Łabędź, prezes zarządu Zakładów Mechanicznych Tarnów S.A., które w ramach Konsorcjum PGZ-Pilica pełnią rolę integratora systemu: Ze względu na rosnącą skalę użycia systemów bezzałogowych, również do prowadzenia działań poniżej progu wojny, coraz więcej formacji zwraca się ku zestawom artyleryjskim. PSR-A Pilica to idealna odpowiedź na te zagrożenia – sprzężone armaty kalibru 23 mm oraz nowoczesne pociski Grom/Piorun, w połączeniu z nowoczesną optoelektroniką i nowym systemem C2, tworzą niezwykle skuteczny zestaw klasy VSHORAD. Jestem dumny, że dzięki zaangażowaniu i sumiennej pracy zdolnych inżynierów z ZM Tarnów udało się dostarczyć innowacyjny system OPL, który już potwierdził możliwość integracji z systemami OPL kolejnych warstw.

Od umowy do dostawy

Przekazanie pierwszego, prototypowego systemu PSR-A Pilica to rzeczywiście ważne wydarzenie, biorąc pod uwagę, że pierwsze prace, które doprowadziły do powstania Pilicy w obecnej postaci zainicjowano jeszcze w 2006 r. na Wydziale Mechatroniki i Lotnictwa Wojskowej Akademii Technicznej, potem kontynuowane były w ramach kolejnych prac badawczo-rozwojowych, aż do momentu sformułowania ostatecznych wymagań do systemu i zawarcia umowy na opracowanie i dostawę sześciu systemów Siłom Zbrojnym RP. Ta zaś została podpisana 24 listopada 2016 r. w Tarnowie, w obecności ówczesnego ministra obrony narodowej Antoniego Macierewicza. Jej wartość wyniosła 746,2 mln PLN brutto. Do jej realizacji powołano specjalne Konsorcjum Pilica, w skład którego weszły spółki Grupy PGZ: Polska Grupa Zbrojeniowa S.A. (lider konsorcjum), PIT-RADWAR S.A. (integrator sprzętu radiolokacyjnego), PCO S.A. (integrator głowic optoelektronicznych) i Zakłady Mechaniczne Tarnów S.A. (integrator systemu). Lista podwykonawców i poddostawców poszczególnych elementów systemu jest oczywiście dłuższa i znajdują się na niej m.in.: MESKO S.A. (dostawca amunicji 23 mm oraz kierowanych pocisków rakietowych Grom i Piorun), Wojskowe Zakłady Łączności nr 2 S.A. (kontenery, elementy systemu dowodzenia), Jelcz Sp. z o.o. (podwozia Jelcz 442.32) czy Centrum Rozwojowo-Wdrożeniowe Telesystem-Mesko Sp. z o.o. (mechanizmy startowe pocisków kierowanych).

Przystępując do realizacji pracy określono, że PSR-A Pilica ma służyć m.in. do zwalczania bezzałogowych systemów powietrznych, śmigłowców, samolotów, pocisków manewrujących znajdujących się w odległości do 5 km od jednostki ogniowej. Zgodnie z wymaganiami operacyjnymi, Pilica miała stać się podstawowym systemem przeciwlotniczym wykorzystywanym przez Wojska Obrony Przeciwlotniczej Sił Powietrznych do osłony baz lotniczych, a jego zasadniczym przeznaczeniem miało być uzupełnienie stref ognia rakietowych zestawów obrony powietrznej krótkiego i średniego zasięgu na małych wysokościach. Dzięki implementacji wspólnych protokołów wymiany danych system zapewnić miał wzajemną wymianę informacji z innymi systemami obrony przeciwlotniczej.