Stojąc w tłumie i obserwując pokaz w powietrzu w wykonaniu samolotu myśliwskiego F-22A Raptor z US Air Force, można łatwo zapomnieć o trudnych początkach tego jedynego w swoim rodzaju myśliwca. Obecnie większość pilotów myśliwskich jest zgodnych, że F-22A Raptor nie ma sobie równych, absolutnie dominuje on w powietrzu, a USAF ma ich zdecydowanie zbyt mało, dla zaspokojenia swoich potrzeb operacyjnych. Jednakże w latach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku znacznie przekroczono budżet na jego opracowanie i program omal nie został zamknięty. Pomimo swojego konwencjonalnego wyglądu, F-22A Raptor ustanowił nowe standardy budowy samolotów myśliwskich. Jest to kombinacja cech utrudnionego wykrycia (stealth), nowoczesnych technologii łączenia danych, niezwykle wysokich osiągów, która nie ma swojego odpowiednika na świecie. Musiał jednak minąć jakiś czas, nim zorientowano się w potencjale samolotu.
F-22A Raptor narodził się z programu Advanced Tactical Fighter (ATF) US Air Force, w ramach którego miało powstać 750 nowych myśliwców do zastąpienia McDonnell Douglas F-15 Eagle. Został on wybrany w drodze konkursu pomiędzy dwoma konkurencyjnymi konstrukcjami. Pierwszy YF-22 (PAV-1, N22YF) został oblatany 29 września 1990 r. pilotowany przez Dave’a Fergusona. Drugi samolot (PAV-2, N22YX) wystartował miesiąc później, 30 października, pilotowany przez Toma Morgenfelda. W konkursie z Northropem YF-23, wygrała kombinacja płatowca YF-22 i silnika Pratt & Whitney F119, co zostało oficjalnie ogłoszone 23 kwietnia 1991 r. Już w początkowej fazie programu ATF powstały znaczne opóźnienia. Także problemy ze wzrostem kosztów i próba ratowania budżetu spowodowały, że zapotrzebowanie ograniczono z 750 do 648 myśliwców, ale to był dopiero początek.
Pierwszy samolot produkcyjny został ukończony 9 kwietnia 1997 r., kiedy to F-22A oficjalnie ochrzczono Raptor. Samolot ten został oblatany przez Paula Metza 7 września 1997 r. W tym czasie zamówienie na myśliwce seryjne ograniczono aż dwukrotnie: w 1994 r. do 442, a następnie do 339 w 1997 r. Pierwsze dwa przedseryjne F-22A Raptor przebazowano do Edwards AFB, gdzie podjęto kolejną fazę prób – Engineering and Manufacturing and Demonstration Phase (EMD). W tym czasie dostarczono kolejne samoloty i program prób zintensyfikowano. Loty próbne w Edwards AFB, w których ostatecznie wzięło udział dziewięć samolotów serii EMD, były najważniejszym etapem w rozwoju myśliwca, który doprowadził do jego certyfikacji. 15 sierpnia 2001 r. US Air Force zdecydowały o podjęciu produkcji 10 pierwszych maszyn seryjnych. Pierwszy F-22A Raptor o numerze 01-4018 i oznaczeniu na ogonie TY, został dostarczony do 43. Dywizjonu Myśliwskiego z 325. Skrzydła Myśliwskiego w bazie Tyndall AFB na Florydzie 26 września 2003 r. Tymczasem próby w Edwards AFB kontynuowano i kiedy zakończono fazę EMD, do USAF dostarczono już 12 bojowych F-22A Raptor o pełnych możliwościach operacyjnych.
Kiedy F-22A Raptor zaczęły wchodzić do służby, program ATF wyglądał już zupełnie inaczej, niż na początku. Z 750 planowanych samolotów myśliwskich wyprodukowano tylko 195 myśliwców, w tym tylko 187 bojowych przeznaczonych do służby operacyjnej. US Air Force starały się o pozyskanie większej liczby samolotów myśliwskich tego typu, ale decyzja była ostateczna i 6 kwietnia 2009 r. ogłoszono zakończenie produkcji F-22A Raptor. Ironią losu było to, że dopiero wówczas zaczęto zdawać sobie sprawę z potencjału samolotu. Pełna gotowość bojowa została przez F-22A Raptor osiągnięta 12 grudnia 2007 r., kiedy to 1. Skrzydło Myśliwskie zostało uznane, za zdolne do walki.
Niewątpliwie trudno wykrywalny samolot myśliwski dominacji w powietrzu F-22A Raptor przegrał walkę o fundusze z programem Joint Strike Fighter (F-35 Lightning II), ale F-22A Raptor miał też wielu przeciwników w samym Pentagonie. W polu widzenia były jedynie olbrzymie koszty programu, a specjalistom umykało to, że samoloty te wykonują w realnych działaniach przysłowiowy kawał „dobrej roboty”, pomimo niewielkiej liczby F-22A Raptor w uzbrojeniu. Kiedy F-22A Raptor zaczął pokazywać, co potrafi, okazało się, że zatrzymanie jego produkcji było wielkim błędem. Ostatni wyprodukowany F-22A Raptor (10-4195) opuścił linie produkcyjne w Marietta w Georgii 13 grudnia 2011 r., a jego pierwszy lot miał miejsce 14 marca 2012 r. Po pomalowaniu, samolot ten wraz myśliwcem 10-4193 został dostarczony 5 maja 2012 r. do 3. Skrzydła w Połączonej Bazie Elmendorf-Richardson na Alasce (bazie użytkowanej przez różne rodzaje sił zbrojnych, stąd określenie „połączona”).
Pełna wersja artykułu
Pełna wersja artykułu
Pełna wersja artykułu
Pełna wersja artykułu
Pełna wersja artykułu
Pełna wersja artykułu