Amazon & Ambuscade. Eksperymentalne prototypy brytyjskich niszczycieli nowej generacji.

Niszczyciele Amazon i Ambuscade zbudowane zostały w latach 1925-1927 jako jednostki nowej generacji, których eksploatacja miała dostarczyć brytyjskiej Admiralicji wiedzy i doświadczenia niezbędnego do przygotowania optymalnego projektu niszczyciela przeznaczonego do budowy seryjnej, który niebawem zmaterializował się w postaci serii niszczycieli typów od A do I. Choć traktowane w Royal Navy jako jednostki eksperymentalne, wzięły czynny udział w działaniach na morzach w okresie II wojny światowej, uczestnicząc w wielu operacjach bojowych i szczęśliwie przetrwały wojenną zawieruchę wędrując na złom w latach 1947-1949, po dwudziestu latach intensywnej służby.

Geneza

Kiedy w listopadzie 1918 r. kończyła się I wojna światowa, rozpędzony wojennymi zamówieniami brytyjski przemysł stoczniowy musiał niemal z dnia na dzień wyhamować tempo pracy z uwagi na natychmiastowe wstrzymanie realizacji zakontraktowanych wcześniej okrętów wojennych. W dziedzinie niszczycieli natychmiast zastopowana została budowa 4 liderów flotylli i czterdziestu okrętów innych typów. Nadwyżka okrętów tej klasy – Royal Navy posiadała ich około 400 – sprawiła, że wyczerpana wojną Wielka Brytania nie widziała potrzeby i nie byłaby w stanie utrzymać w służbie wszystkich okrętów, w związku z czym na lata 1919-1922 przewidziano wycofanie i stopniowe złomowanie wszystkich niszczycieli typów starszych, niż okręty typu R.
Kiedy narody Europy lizały wojenne rany w przekonaniu, że wojna światowa była ostatnią i dzięki powołanej do życia Lidze Narodów nigdy więcej do podobnego konfliktu globalnego nie dojdzie, nikt nie myślał poważnie o możliwości doprowadzenia przez jakikolwiek kraj do ponownego wyścigu zbrojeń morskich, jaki miał miejsce przed 1914 r. Czas jednak płynął nieubłaganie i Brytyjczycy około 1923 r. zdali sobie nagle sprawę z faktu, że posiadając 183 niszczyciele wojennej budowy, zaliczanych do typów M, R, S oraz V & W, jak też 15 liderów flotylli typów Marksman, Brooke, Scott i Spencer nie zaprojektowali od czasów wojny żadnego nowego okrętu tej klasy! W tym okresie – dla przykładu – Japończycy systematycznie rozwijali kolejne projekty poczynając od typu Minekaze, poprzez typ Kamikaze aż do typu Mutsuki, który stał się bezpośrednim protoplastą znakomitego na tamte lata niszczyciela Fubuki wprowadzonego do służby w 1927 r. Także Francuzi nie próżnowali i pracowali pełną parą nad projektami niszczycieli nowej generacji o wyporności standardowej około 1500 ton i przystosowanymi do nowych armat morskich kal. 130 mm. W związku z tym największa potęga morska świata zmuszona została niejako do tego, aby w ramach zatwierdzonego 21 listopada 1923 r. Programu Budowy Nowych Okrętów wyasygnować środki na zaprojektowanie i budowę dwóch jednostek eksperymentalnych, które miałyby służyć zebraniu doświadczeń przed planowaną budową większych serii niszczycieli standardowego typu nowej generacji.
Osiem dni wcześniej Dyrektor Konstrukcji Okrętów (Director of Naval Construction) Royal Navy wydał dokument określający podstawowe wymogi dla nowego typu niszczyciela, określanego wstępnie jako „Torpedo Boat Destroyer”. Okręty o wyporności pełnej 2330-2650 ts miały mieć długość między pionami 94,55 m, moc siłowni 40 000 KM dla zapewnienia prędkości 34 węzłów, co uważano za wystarczającą wartość, zaś zasięg miał wynosić 5000 Mm przy prędkości ekonomicznej 15 w., a przy pełnej prędkości planowano go na 1200 Mm. Uzbrojenie miało być powtórzeniem układu, jaki stosowano na starszych niszczycielach typu V & W, czyli miało składać się z 4 pojedynczych armat kal. 102 mm, 2 działek Vickersa kal. 40 mm plot. oraz 6 wyrzutni torped kal. 533 mm
w dwóch trójrurowych zestawach.