Port lotniczy w Hongkongu został zbudowany na sztucznej wyspie o powierzchni 1255 ha, powstałej po niwelacji dwóch przyległych: Chek Lap Kok i Lam Chau. Budowa trwała sześć lat, a jej koszt wyniósł 20 miliardów dolarów.
Rynek transportu lotniczego jest jednym z największych sektorów światowej gospodarki. Aktywizuje międzynarodową współpracę i wymianę handlową oraz jest czynnikiem dynamizującym ich rozwój. Kluczowym elementem rynku są lotniska komunikacyjne i działające na nich porty lotnicze (PL). Jest ich dwa i pół tysiąca, od największych na których samoloty wykonują dziennie po kilkaset operacji, do najmniejszych, gdzie są one wykonywane sporadycznie. Infrastruktura portowa jest zróżnicowana i dostosowana do wielkości obsługiwanego ruchu lotniczego.
Największym towarowym portem lotniczym na świecie jest Hongkong, który obsłużył 4,81 mln ton. W regularnym ruchu obsługuje 40 przewoźników cargo, w tym Cathay Pacific Cargo, Cargolux, DHL Aviation i UPS Airlines.
Lotniska są głównie zlokalizowane przy aglomeracjach miejskich, a ze względu na: bezpieczeństwo wykonywania operacji lotniczych, zajmowane duże powierzchnie i uciążliwości związane z hałasem zazwyczaj znajdują się w znacznej odległości od ich centrum. W przypadku europejskich lotnisk średnia odległość od centrum wynosi 18,6 km. Najbliżej centrum są one zlokalizowane m.in. w: Genewie (4 km), Lizbonie (6 km), Dusseldorfie (6 km) i Warszawie (7 km), natomiast najdalej jest Sztokholm-Skavsta (90 km) i obsługujący Oslo port Sandefjord-Torp (100 km). Pod względem cech eksploatacyjno-technicznych i zdolności do obsługi poszczególnych typów samolotów, lotniska zostały skategoryzowane przez system kodów referencyjnych. Składa się on z cyfry i litery, z tego cyfra od 1 do 4 odzwierciedla długość pasa startowego, a litera A do F determinuje parametry techniczne samolotu. Typowe lotnisko, które może przyjmować np. samoloty Airbus A320, powinno posiadać minimum kod referencyjny 3C (tj. droga startowa 1200-1800 m, skrzydła o rozpiętości 24-36 m). W Polsce najwyższe kody referencyjne 4E ma Lotnisko Chopina i Katowice. Do oznaczania lotnisk i portów stosuje się kody nadawane przez Organizację ICAO i zrzeszenie przewoźników lotniczych IATA. Kody ICAO są czteroliterowe i mają strukturę regionalną, z czego pierwsza litera oznacza część świata, druga region administracyjny lub państwo, a ostatnie dwie identyfikują dane lotnisko (np. EDDL – Europa, Niemcy, Dusseldorf). Kody IATA są trzyliterowe i najczęściej nawiązują do nazwy miasta, gdzie jest port zlokalizowany (np. BRU – Bruksela) lub do jego nazwy własnej (np. LHR – Londyn Heathrow).
Przychody finansowe portów lotniczych z rocznej działalności kształtują się na poziomie 160-180 mld dolarów. Wygenerowane środki z działalności lotniczej pochodzą głównie z opłat za: portową obsługę pasażerów i ładunków, lądowanie i ponadnormatywny postój samolotu, a także: odladzanie i odśnieżanie, specjalną ochronę i inne. Stanowią one około 55% całkowitych przychodów portu (np. w 2018 r. – 99,6 mld dol.). Przychody pozalotnicze stanowią około 40% i są pozyskiwane głównie z: koncesjonowania działalności usługowej, prowadzenia parkingów i wynajmowania powierzchni (np. w 2018 r. – 69,8 mld dol.). Koszty związane z funkcjonowaniem portu pochłaniają rocznie 60% przychodów, z tego jedna trzecia to wynagrodzenia dla pracowników. Rozbudowa i modernizacja infrastruktury lotniskowej kosztuje rocznie 30-40 mld dolarów.
Organizacją zrzeszającą porty lotnicze na świecie jest założona w 1991 r. ACI Airport Council International. Reprezentuje ona ich interesy w rozmowach i negocjacjach z organizacjami międzynarodowymi (np. ICAO i IATA), służbami ruchu lotniczego i przewoźnikami, a także opracowuje standardy portowej obsługi. W styczniu 2020 r. ACI zrzeszało 668 operatorów zarządzających 1979 lotniskami w 176 krajach. Odbywa się w nich 95% globalnego ruchu, co pozwala uznawać dane statystyczne tej organizacji za reprezentatywne dla całego lotnictwa komunikacyjnego. Bieżące statystki związane z działalnością portów ogłaszane są przez ACI w comiesięcznych raportach, przybliżone roczne pod koniec pierwszego kwartału roku następnego, a dopiero kilka miesięcy później publikowane są wyniki ostateczne. ACI World ma swoją główną siedzibę w Montrealu i jest wspierana przez wyspecjalizowane komisje i zespoły zadaniowe, a także posiada pięć biur regionalnych: ACI-Ameryka Północna (Waszyngton); ACI-Europa (Bruksela); ACI-Azja/Pacyfik (Hongkong); ACI-Afryka (Casablanca) i ACI-Ameryka Południowa/Karaiby (Panama City).
W ubiegłym roku porty lotnicze na świecie obsłużyły 9,1 mld pasażerów i 121,6 mln ton cargo. W odniesieniu do roku poprzedniego ruch pasażerski wzrósł o 3,4%. W poszczególnych miesiącach wzrost ruchu pasażerskiego utrzymywał się od 1,8% do 3,8%, za wyjątkiem stycznia gdzie wyniósł 4,8%. Wysoką dynamikę ruchu pasażerskiego odnotowały porty Ameryki Południowej (3,7%), a motorem wzrostu był ruch krajowy (4,7%). Na największych rynkach Azji i wysp Pacyfiku, Europy i Ameryki Północnej wzrost był na poziomie średniej globalnej i wyniósł od 3% do 3,4%.
Przewozy ładunków zmieniały się bardzo dynamicznie, odzwierciedlając kondycję światowej gospodarki. Globalny ruch towarowy w portach lotniczych zmniejszył się o -2,5%, a słabe wyniki odnotowały regiony: Azji i wysp Pacyfiku (-4,3%), Ameryki Południowej (-3,5%) i Bliskiego Wschodu. Największy spadek ruchu towarowego zaistniał w lutym (-5,4%) i czerwcu (-5,1%), a najniższy był w styczniu i grudniu (-0,1%). Na dużym rynku północnoamerykańskim spadek był znacznie poniżej średniej globalnej i wyniósł -0,5%. Ubiegłoroczne gorsze wyniki cargo są efektem spowolnienia światowej gospodarki, skutkujące ograniczeniem przewozów towarów, a także pod koniec roku początkiem rozwoju epidemii COVID-19 (niekorzystną tendencję zapoczątkowały azjatyckie lotniska).
Należy nadmienić, że najwyższą dynamikę wzrostu ruchu pasażerskiego i najniższy spadek towarowego wynoszące odpowiednio 6,7% i -0,2% odnotowały porty afrykańskie. Jednak z uwagi na ich niską bazę (udział 2%) jest to w skali globalnej wynik statystycznie mało miarodajny.
W rankingu największych portów lotniczych świata nie nastąpiły zasadnicze zmiany. Liderem pozostaje amerykański Atlanta (110,5 mln pas.), a drugim jest Pekin Capital (100 mln). Kolejne miejsca zajmują: Los Angeles (88 mln), Dubaj (86 mln), Tokio Haneda, Chicago O’Hare, Londyn Heathrow i Szanghaj. Największym portem towarowym pozostaje Hongkong, który obsłużył 4,8 mln ton ładunków, a kolejne miejsca zajmują: Memphis (4,3 mln ton), Szanghaj (3,6 mln ton), Louisville, Seul, Anchorage i Dubaj. Natomiast pod względem liczby wykonanych operacji startów i lądowań najruchliwszymi są: Chicago O’Hare (920 tys.), Atlanta (904 tys.), Dallas (720 tys.), Los Angeles, Denver, Pekin Capital i Charlotte.
Z trzydziestu największych pasażerskich portów lotniczych (realizują 23% globalnego ruchu) trzynaście znajduje się w Azji, dziewięć w Ameryce Płn., siedem w Europie i jeden na Bliskim Wschodzie. Spośród nich dwadzieścia trzy odnotowały wzrost ruchu, a najwyższą dynamikę osiągnęły: amerykańskie Dallas-Fort Worth (8,6%) i Denver oraz chiński Shenzhen. W rankingu dwudziestu największych pod względem tonażu obsłużonych ładunków (40% ruchu) dziewięć znajduje się w Azji, pięć w Ameryce Płn., cztery w Europie i dwa na Bliskim Wschodzie. Spośród nich aż siedemnaście odnotowało spadek ruchu, z tego najwyższy: tajlandzki Bangkok (-11,2%), Amsterdam i Tokio Narita. Natomiast z dwudziestu pięciu największych pod względem liczby wykonanych operacji startów i lądowań trzynaście znajduje się w Ameryce Płn., sześć w Azji, pięć w Europie i jeden w Ameryce Płd. Spośród nich 19 zanotowało wzrost liczby operacji, a najwyższą dynamikę miały porty amerykańskie: Phoenix (10%), Dallas-Fort Worth i Denver.
Motorem wzrostu ruchu pasażerskiego były przewozy międzynarodowe, których dynamika (4,1%) była o połowę wyższa niż lotów krajowych (2,8%). Największym portem pod względem liczby pasażerów międzynarodowych jest Dubaj, który obsłużył ich 86,3 mln. Na kolejnych miejscach w tej klasyfikacji znalazły się porty: Londyn Heathrow (76 mln), Amsterdam (72 mln), Hongkong (71 mln), Seul, Paryż, Singapur i Frankfurt. Spośród nich największą dynamikę odnotowały: katarski Doha (12,4%), Madryt i Barcelona. Na uwagę zasługuje fakt, że w tym rankingu pierwszy port amerykański jest dopiero na 19 miejscu (Nowy Jork-JFK – 34,3 mln pas.).
Większość dużych metropolii na obszarze swojej aglomeracji posiada po kilka lotnisk komunikacyjnych. Największy obsłużony ruch pasażerski był w: Londynie (lotniska: Heathrow, Gatwick, Stansted, Luton, City i Southend) – 181 mln pas.; Nowym Jorku (JFK, Newark i La Guardia) – 140 mln; Tokio (Haneda i Narita) – 130 mln; Atlancie (Harstsfield) – 110 mln; Paryżu (Charles de Gaulle i Orly) – 108 mln; Chicago (O’Hare i Midway) – 105 mln i Moskwie (Szeremietiewo, Domodedovo i Wnukovo) – 102 mln.
Pełna wersja artykułu
Pełna wersja artykułu
Pełna wersja artykułu
Pełna wersja artykułu
