Obsluga wloskiego mozdzierza kal. 81 mm w czasie prowadzenia ognia.

22 stycznia 1944 r. we Włoszech, w okolicach miasta Anzio, na tyłach jednostek niemieckich wylądowały oddziały amerykańskiego VI Korpusu (później wsparte również przez oddziały brytyjskie) pod dowództwem gen. Johna Lucasa. Ich celem było obejście umocnień Linii Gustawa, odcięcie jej obrońców od reszty armii niemieckiej we Włoszech oraz jak najszybsze otwarcie drogi na Rzym. Naprzeciwko nim stanęły oddziały niemieckiego I Korpusu Spadochronowego gen. Alfreda Schlermma oraz LXXVI Korpusu Pancernego gen. Trugotta Herra. Niemców w walce z aliantami wsparli ich włoscy sojusznicy z Sił Zbrojnych Włoskiej Republiki Socjalnej.

Włoska kapitulacja przed siłami anglo-amerykańskimi 8 września 1943 r. spotkała się z natychmiastową reakcją Niemiec, które zerwały łączący je z Włochami Pakt Stalowy i zaatakowały wojska włoskie stacjonujące w południowej Francji, na Bałkanach, w Grecji i w samych Włoszech. Włoskie siły zbrojne zostały w szybkim tempie pokonane, a większość kraju znalazła się pod niemiecką okupacją. Król, rząd i większość królewskiej marynarki wojennej schroniła się na terenach okupowanych przez aliantów. 23 września 1943 r. na terenach będących pod kontrolą Niemców uwolniony w wyniku brawurowej akcji niemieckich spadochroniarzy Benito Mussolini proklamował nowe państwo – Włoską Republikę Socjalną (Repubblica Sociale Italiana, RSI).
Oprócz wojsk lądowych – Esercito Nazionale Repubblicano (ENR) – reżim Mussoliniego w oparciu o niemieckich sojuszników wystawił do walki u boku III Rzeszy jednostkę Waffen-SS przez którą przewinęło się około 20 tys. oficerów, podoficerów i żołnierzy (w „szczytowej formie” w grudniu 1944 r. liczyła ona 15 tys. ludzi). W momencie powstania jednostka nosiła nazwę Italienische Freiwilligen Verland (Legione SS Italiana), w marcu 1944 r. została przeformowana w 1. Italienische Freiwilligen Sturmbrigade (1a Brigata d’Assalto), w czerwcu w 1. Sturmbrigade Italienische Freiwilligen Legion, we wrześniu zaś była to już 9. Waffen-Grenadier-Brigade der SS (italienische Nr 1), natomiast w marcu 1945 r. utworzono dywizję o nazwie 29. Waffen-Grenadier-Division der SS (italienische Nr 1). Jej dowódcami byli: od 28 października 1943 r. – SS-Brigadenführer Peter Hansen (w okresie od 28 października do 6 grudnia 1943 r. w zastępstwie Hansena dowodził SS-Standartenführer Gustav Lombard), od 10 maja 1944 r. – SS-Oberführer Otto Jungkunz i od 20 sierpnia 1944 r. – SS-Standartenführer Constantin Heldmann. Inspektorem włoskich oddziałów Waffen-SS był Waffen-Brigadeführer Pietro Manelli. Jednostka ta nigdy nie działała jako zwarta formacja. Włoski Legion SS, który powstał z Legionu Ochotniczego Zbrojnej Milicji (Milizia Armata) składał się z trzech pułków piechoty oraz 10 samodzielnych batalionów piechoty rozmieszczonych w różnych miejscowościach północnych Włoch.
10 października 1943 r. utworzono Lotnictwo RSI (Aeronautica Nazionale Repubblicana, ANR). Dowództwu ANR podporządkowano także pułk spadochronowy „Folgore” (Reggimento Paracadutisti „Folgore”). Dwa dni później, w odpowiedzi na apel legendarnego pułkownika Ernesto Botto, ruszyło formowanie jednostek lotniczych. Botto był pilotem wojskowym w każdym calu, nie zrezygnował z latania nawet po amputacji nogi. Dlatego nazywano go „Żelazna Noga”. Poza tym bardzo dobrze znał się z feldmarszałkiem Wolframem von Richtofenem (dowódcą niemieckiej Luftflotte 2), który był zafascynowany jego karierą i odwagą. Wkrótce na różnych lotniskach na apel pułkownika zebrało się 7 tys. lotników i techników lotniczych. Obok Adriano Visconti na apel Botto odpowiedzieli tacy piloci myśliwscy jak Ugo Drago, Mario Bellagambi i Tito Falconi oraz takie sławy lotnictwa torpedowo-bombowego jak Marino Marini (uratowany po zestrzeleniu nad Morzu Śródziemnym przez załogę niemieckiego okrętu podwodnego U-331 w lutym 1942 r.), Carlo Faggioni, Irnerio Bertuzzi i Ottone Sponza.
Z inicjatywy kpt. Carlo Faggioniego na lotnisku we Florencji zostaje sformowany dywizjon torpedowo-bombowy dysponujący początkowo 3 samolotami Savoia-Marchetti SM.79. Wkrótce został on przeniesiony do Wenecji i tam zasilony 12 maszynami tego samego typu. Z dniem 1 stycznia 1944 r. trzyeskadrowa Gruppo Autonomo Aeroiluranti „Buscaglia” osiągnęła gotowość bojową. Jednostka otrzymała imię dowódcy 281. eskadry a następnie 132. dywizjonu bombowego, mjr. Carlo Emanuela Buscaglia. W akcji bojowej przeciwko alianckim okrętom w porcie Bougie w Algierii 12 listopada 1942 r. został on zestrzelony przez myśliwiec Spitfire, uznany za zmarłego i pośmiertnie odznaczony Złotym Medalem za Męstwo. Chcąc go upamiętnić jego koledzy nazwali nową jednostkę jego imieniem1.
Marynarka Wojenna RSI (Marina Nazionale Repubblicana, MNR) została utworzona 30 września 1943 r. Niemcy nie dowierzali swoim sojusznikom, toteż większość z okrętów włoskich przejętych przez nich (lub zatopionych, a potem podniesionych i odbudowanych) weszła do służby pod banderą Kriegsmarine, z niemieckimi dowódcami – choć na niektórych jednostkach pozostali (jako część załogi) włoscy marynarze. Z tego powodu w skład MNR weszło niewiele jednostek. Najliczniejszymi okrętami Marynarki Wojennej RSI były kutry torpedowe (6 dużych i 18 średnich), poza tym dysponowała ona okrętami podwodnymi (3 średnie, 1 mały i 14 miniaturowych; z tych ostatnich 5 operowało na Morzu Czarnym), ścigaczami okrętów podwodnych (6-7), nie mniej niż 1 trałowcem i kilkudziesięcioma (kilkunastoma?) pomocniczymi patrolowcami. Te ostatnie były podporządkowane niemieckim flotyllom ochrony portów (Hafenschutzflottille) w Wenecji, Genui i La Spezii. Być może przez krótki czas MNR dysponowała również korwetą. Poza tym „czarna marynarka” (bo tak zwano flotę RSI) obsadzała stanowiska przeciwlotnicze na znajdujących się w budowie krążownikach: Caio Mario w Genui, oraz Vesuvio i Etna w Trieście.