18 lipca na stronach Kancelarii Sejmu opublikowano odpowiedź Ministerstwa Obrony Narodowej na poselską interpelację dotyczącą zakupu 48 odrzutowych samolotów szkolno-bojowych KAI FA-50 Fighting Eagle.

Autorem powyższej interpelacji, przesłanej do resortu obrony na początku maja, był Czesław Mroczek (Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska). W powyższym dokumencie czytamy: 16 września 2022 r. Ministerstwo Obrony Narodowej zawarło z południowokoreańską firmą zbrojeniową Korea Aerospace Industries (KAI) dwie umowy wykonawcze na pozyskanie 48 lekkich samolotów bojowych FA-50 (12 w istniejącej wersji Block 10, pozostałe 36 w tzw. wersji PL). Łączna wartość obu umów to 3 mld USD netto.

Zakup 48 samolotów zupełnie nowego typu, dla których brak jest aktualnie sprecyzowanej koncepcji wykorzystania, o stosunkowo niewysokich parametrach technicznych i możliwościach operacyjnych, szczególnie w zakresie wykonywania zadań w ramach systemu obrony powietrznej kraju, budzi poważne wątpliwości.

Zakup ten wprowadza zamieszanie do systemu szkolenia. Polska posiada obecnie system szkolenia pilotów oparty na platformie samolotu M-346, który został stworzony wysiłkiem wielu lat ciężkiej pracy szeregu instytucji i wielkim nakładem finansowym. Ten nowoczesny system szkolenia pilotów, oparty na rodzinie samolotów M-346, może być wykorzystywany w szkoleniu pilotów mających latać na F-16, F-35 (Izrael) oraz na Eurofighter Typhoon (Włochy).

Z dotychczasowych informacji wynika, że wyboru zakupu samolotów FA-50 dokonano bez przetargu oraz w nieujawnionym trybie. Ministerstwo Obrony Narodowej od 2016 roku unika prowadzenia przejrzystych i konkurencyjnych postępowań przetargowych na zakup uzbrojenia i sprzętu wojskowego.

Wybór południowokoreańskiego samolotu FA-50 za kwotę 3 mld USD netto nasuwa wiele pytań, na które proszę o udzielenie szczegółowych odpowiedzi:

1. W jakim trybie udzielono zamówienia firmie KAI? Proszę o wskazanie procedury przewidzianej polskim prawem, zastosowanej przy zakupie samolotów FA-50.
2. Czy decyzja o zakupie samolotów FA-50 została poprzedzona analizą potrzeb operacyjnych i szkoleniowych? Kto dokonał tej analizy?
3. W jakiej wysokości środki finansowe strona koreańska zainwestuje w polski sektor lotniczy i jakie technologie zostaną przekazane Polsce? Które polskie przedsiębiorstwa będą zaangażowane w budowę i działanie centrum serwisowego dla samolotów FA-50?
4. Jaki będzie udział polskiego przemysłu obronnego, a w szczególności spółek PGZ SA, w serwisowaniu samolotów FA-50?
5. Czy zamiast samolotów FA-50 rozważano zakup bojowej wersji użytkowanego już w Polsce samolotu M-346 Bielik, dla którego posiadamy już system wsparcia eksploatacji? Dla samolotów M-346 Bielik posiadamy sprawdzony już łańcuch usług i dostaw w oparciu o dystrybutorów krajowych, jak i Wojskowe Zakłady Lotnicze Nr 1 Oddział w Dęblinie.
6. Czy oszacowano koszty pozyskania i eksploatacji samolotów w wersji FA-50PL i porównano do kosztów pozyskania takiej samej liczby samolotów wersji bojowej M-346 Bielik?
7. Jak i gdzie będzie realizowane szkolenie pilotów z obsługi koreańskiego samolotu FA-50? Czy utworzony zostanie nowy ośrodek szkolenia lotniczego? Jakie będą koszty tego szkolenia?
8. Jakiej wielkości środki finansowe będą jeszcze potrzebne na przygotowanie infrastruktury, wyposażenie i zapewnienie systemu szkolenia niezbędnego do eksploatacji samolotów FA-50?

Odpowiedzi na powyższe pytania udzielił wiceminister obrony Wojciech Skurkiewicz. Czytamy w niej, pozyskanie poszczególnych grup asortymentowych sprzętu wojskowego, w tym lekkich samolotów bojowych FA-50 od strony koreańskiej, które jest związane z potrzebą pilnego wzmocnienia Sił Zbrojnych RP w priorytetowych obszarach, wynika z regulacji wprowadzonych ustawą o obronie Ojczyzny, a ich podstawę stanowi porozumienie podpisane pomiędzy resortami obrony narodowej Rzeczypospolitej Polskiej i Republiki Korei Południowej, z którego wynika konieczność zastosowania art. 13 ust. 1 pkt 2 lit a ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych.

Jednocześnie informuję, że obecnie w Korei Południowej, w ramach zawartej umowy wykonawczej, jest szkolonych 8 pilotów na samolotach FA-50GF. Dodatkowo, w Korei Południowej zostanie przeszkolonych ponad 20 pilotów na samoloty FA-50PL.

Pozyskanie samolotów FA-50 zostało ujęte w Pakiecie Wzmocnienia Sił Zbrojnych, z uwzględnieniem wniosków z dotychczasowej eksploatacji samolotów M-346 Bielik.

Pierwsze dwa samoloty KAI FA-50GF Fighting Eagle dostarczono samolotem transportowym do Warszawy 9 lipca. Po przewiezieniu do 23. Bazy Lotnictwa Taktycznego w Mińsku Mazowieckim mają zostać zmontowane i oblatane. Publicznym debiutem ma być przelot nad Warszawą 15 sierpnia bieżącego roku. Później FA-50GF mają być prezentowane m.in. w czasie Międzynarodowych Pokazów Lotniczych Air Show 2023 w Radomiu. Do końca roku w Polsce mają znajdować się wszystkie (12) maszyn z partii FA-50GF (czyli pochodzące z partii TA-50 zamówionych w przeszłości przez Republikę Korei, które znajdowały się w produkcji). Pozostałych 36, które mają być dostarczone w latach 2025-28, ma od początku reprezentować wariant FA-50PL Block 20. Wśród kluczowych zmian można wymienić zastosowanie stacji radiolokacyjnej RTX PhantomStrike oraz integrację zasobników Lockheed Martin Sniper.

Co ciekawe, obecnie brak informacji czy wraz z samolotami zakupiono pakiet uzbrojenia podwieszanego (m.in. kierowane pociski AIM-9L/M Sidewinder) czy też odpowiednia broń (m.in. wymienione wcześniej pociski powietrze-powietrze) zostanie zakupiona przez Agencję Uzbrojenia na rynku. Dotychczas powyższy podmiot uruchomił postępowanie przetargowe w sprawie zakupu amunicji do 20 mm działka zabudowanego w kadłubie.