Firma Excalibur Army ujawniła na początku tego roku demonstrator technologii nowej 155 mm samobieżnej armatohaubicy na podwoziu kołowym DITA.
Excalibur Army już od kilku lat ma w swej ofercie pakiety modernizacyjne (modyfikacyjne), które służyły odmłodzeniu konstrukcji i rozszerzeniu możliwości na współczesnym polu walki oryginalnej 152 mm haubicoarmaty vz. 77 DANA (Dělo Automobilní Nabíjené Automaticky, działo na podwoziu samochodowym z automatycznym systemem ładowania). Chodzi o prezentowane już na łamach „Wojska i Techniki” działa DANA M1 oraz DANA M2, w których poprawiono ergonomię, charakterystyki jezdne, zmieniono układy hydrauliczne służące stabilizacji na pozycji ogniowej i naprowadzaniu działa na cel, a także – opcjonalnie – wprowadzono nowoczesne systemy nawigacji, łączności i kierowania ogniem. Główny oręż – haubicoarmata o kalibrze 152 mm i długości lufy 36,5 kalibrów pozostał ten sam. Kaliber Dany jest efektem standaryzacji w ramach Układu Warszawskiego i choć wykorzystywany jest nadal przez artylerię kilku tzw. nowych członków NATO, to „starzy” członkowie Sojuszu w analogicznych systemach artyleryjskich stosują kaliber 155 mm, uznany za standardowy, co ułatwia m.in. unifikację systemu amunicyjnego.
Z drugiej strony wśród zachodnich samobieżnych systemów artyleryjskich na podwoziach kołowych niewiele jest takich, w których załoga jest chroniona przez pancerz nie tylko podczas jazdy, ale także prowadzenia ognia. Tą cechą mogła za to pochwalić się oryginalna DANA, a także jej zmodernizowane (zmodyfikowane) odmiany M1 i M2. Stąd już w latach 80. znalazły zagranicznych odbiorców, w tym Polskę, którzy ocenili je wyżej od dostępnych w tym czasie podobnych konstrukcji sowieckich (2S3 Akacija) i wciąż cieszą się zainteresowaniem na rynku. Choć z racji kalibru głównie wśród państw postsowieckich (Gruzja, Azerbejdżan). Dla wielu innych potencjalnych użytkowników główną przeszkodę stanowi właśnie kal. 152 mm.
Porównanie armatohaubic samobieżnych DANA M2 kal. 152 mm (po lewej) i demonstratora DITA kal. 155 mm.
To zaś sprawiło, że w Excalibur Army, po opracowaniu oraz wdrożeniu pakietów M1 i M2 do Dany, przystąpiono w 2019 r. do opracowania zupełnie nowej armatohaubicy samobieżnej na podwoziu kołowym, tym razem kal. 155 mm, która otrzymała nazwę DITA. Prowadzenie tych prac ujawniono w styczniu tego roku, kiedy opublikowano pierwsze informacje i zdjęcia demonstratora technologii działa, które na tym etapie wykorzystuje nośnik Tatra 815 VP31M w układzie 8×8 z kabiną zastosowaną w Danie M2. Na przestrzeni następnych miesięcy system przejdzie szeroko zakrojone badania zakładowe. Ich wyniki posłużą do określenia kierunków niezbędnych zmian i poprawek w konstrukcji, na bazie których powstanie prototyp będący wzorcem do konfiguracji seryjnej.
Jak wspomniano, demonstrator wykorzystuje podwozie Tatra 815 VP31M, przejęte z działa DANA M1 i M2, w którym wprowadzono wszystkie zmiany ułatwiające prowadzenie i poprawiające charakterystyki jezdne, dzięki czemu skrócono czas zajęcia stanowiska ogniowego, rozpoczęcia strzelania i opuszczenia pozycji. Główną zmianą w stosunku do starszych sióstr, oczywiście poza działem NATO-wskiego kalibru, jest modułowa konstrukcja. W przyjętej koncepcji kompletny system wieżowy jest autonomiczny i może zostać zintegrowany z różnymi, specjalnie dostosowanymi nośnikami, w tym gąsienicowymi, jeśli oczywiście spełniają wymagania co do nośności i innych parametrów krytycznych. Kolejną i niezwykle istotną nowością jest bezzałogowy system wieżowy, który sprawia, że DITA jest obsługiwana jedynie przez dwuosobową załogę. Było to możliwe nie tylko dzięki, zapożyczonemu jeszcze z Dany, zautomatyzowanemu systemowi magazynowania i załadowania pocisków oraz ładunków miotających, ale także automatyzacji innych czynności związanych z obsługą systemu artyleryjskiego, dzięki czemu można mówić o pełnej autonomiczności wieży. Jak wspomniano, obsługę tworzy dwóch ludzi – kierowca i dowódca, zajmujący stanowiska obok siebie w opancerzonej kabinie nośnika. W wieży jest co prawda stanowisko dla żołnierza z lewej strony działa, ale jest ono wykorzystywane jedynie w sytuacjach awaryjnych bądź podczas regulacji wyposażenia np. justowania napędów czy czujników współpracujących z systemem kierowania ogniem. Eliminując obsługę wieży można było obniżyć jej wysokość i zoptymalizować konstrukcję magazynów amunicji.
