Pierwsza publiczna prezentacja Stierieguszczego, IMDS 2007 w Petersburgu. „Korwiet niewidimka”, jak go okresla Rosjanie, zachwycil nowoczesna linia i rozwiazaniami podpatrzonymi w konstrukcjach zachodnich, w tym masztem zintegrowanym.

Tytułowe korwety, wchodzące sukcesywnie do służby w Wojenno-Morskom Fłocie, są pierwszymi większymi nawodnymi jednostkami bojowymi zaprojektowanymi i zbudowanymi w Federacji Rosyjskiej po rozpadzie ZSRS. Okręty te z zewnątrz sprawiają wrażenie nowoczesnych, i choć trudno ocenić ich rzeczywisty potencjał, to pozostaje faktem ich dość wszechstronne uzbrojenie. Ponieważ jak dotąd większość z nich operuje na Bałtyku, są dla nas szczególnie interesujące.

Dekada lat 90. XX w. była dla Wojenno-Morskowo Fłota (dalej – WMF) wyjątkowo trudna. W okresie kryzysu gospodarczego kraju, budowa nowych okrętów poszczególnych klas nie była dla władz sprawą priorytetową. Od dłuższego czasu nie opracowano żadnego projektu „poważniejszego” okrętu, a stocznie co najwyżej „dłubały” za własne pieniądze, bądź ograniczone środku budżetowe, w nieukończonych jednostkach, których stępki położono niejednokrotnie jeszcze w okresie ZSRS.
Pewne nadzieje kładziono w dozorowcu (storożewoj korabl, SKR) Nowik proj. 12441 Grom, którego stępkę położono 26 lipca 1997 r. w kaliningradzkiej stoczni „Jantar”. Prace nad nim rozpoczęto jeszcze w drugiej połowie lat 80., projektując jednostkę uderzeniową 12440 o wyporności około 1000 t do zastąpienia okrętów rakietowych proj. 1234 Owod. W wyniku ewolucji wymagań taktyczno-technicznych i żądań instalacji kolejnych wzorów uzbrojenia oraz wyposażenia Grom rozrastał się, osiągając 1700 t, otrzymując klasyfikację SKR i numer projektu 12441. Wraz z tym rosła cena okrętu, który miał być przecież budowany seryjnie, a do tego długi czas rozwoju projektu osadzonego koncepcyjnie w latach 80., mimo wyboru nowego, a nawet jeszcze nie istniejącego uzbrojenia, spowodował że trudno było go nazwać nowoczesnym. Budowa Nowika postępowała bardzo wolno i ostatecznie w 2002 r. dowódca WMF, adm. floty Władimir I. Kurojedow, zdecydował o przerwaniu jej finansowania na poziomie gotowości około 10%.
Tymczasem w drugiej połowie lat 90. Centralny Instytut Naukowo-Badawczy (CNII) im. Akademika Kryłowa z Petersburga, opracował serię okrętów o wyporności od 1000 do 1930 t, pod wspólną nazwą korweta projektu XXI. Różniły się one wielkością, uzbrojeniem i elektroniką. Ich wzory były już wówczas znane i w tym względzie warianty projektu XXI nie przedstawiały się szczególnie interesująco. Inaczej było z konstrukcją kadłuba i nadbudówek. Szczególny nacisk położono na ukształtowanie podwodnej części kadłuba, co doprowadzić miało do istotnego obniżenia wartości działających nań sił w czasie pływania z większymi prędkościami. Efekty tych zabiegów pozwoliłyby na zmniejszenie mocy zainstalowanej, zachowanie przy niej wysokiej prędkości maksymalnej oraz operowanie przy stanach morza o 1,5 do 2 jednostki większych, niż na jednostkach poprzednich generacji. Równie dużo uwagi Rosjanie poświęcili zaprojektowaniu monoblokowej nadbudówki z pochyłymi burtami, której kształt w połączeniu z kompozytowym materiałem, z którego miała powstać, ograniczał skuteczną powierzchnię odbicia radiolokacyjnego (SPO) trzykrotnie w stosunku do starych okrętów. Zespół napędowy korwety projektu XXI zaproponowano w układzie CODAG, z dwoma silnikami wysokoprężnymi 10D49 o mocy po 4100 KM oraz dwiema turbinami gazowymi o mocy około 29 000 KM każda, produkcji rodzimej, lub z importu. Dwuwałowa siłownia miała rozpędzać jednostki do około 29 w. Były to jednak prace studyjne, których realizacja nie miała szans.

Bez bagażu przeszłości

W kwietniu 1999 r. dowódca WMF, zatwierdził wymagania operacyjno-taktyczne do opracowania „wielozadaniowego okrętu ograniczonej wyporności bliskiej strefy morskiej”, czyli używając klasyfikacji międzynarodowej – korwety. Mniejsza wyporność oznaczała niższe koszty zakupu i eksploatacji, zaś ówcześnie panująca światowa tendencja do ograniczenia budowy dużych okrętów na rzecz tych działających w strefie przybrzeżnej, dawała szansę na eksport. Było to ważne z powodu zapaści ekonomicznej kompleksu wojskowo-przemysłowego, wzbudzając nadzieje na zastrzyk dewiz. Warto tu wyjaśnić, że wraz z ekspansją na rynki światowe, Rosjanie do swojej nomenklatury wchłonęli określenia korzystniejsze marketingowo, ale do tej pory im obce, w tym „korwetę”, „fregatę”, czy „okręt podwodny klasy Kilo”.
Do przetargu ogłoszonego przez WMF na opracowanie projektu korwety zgłosiło się siedem firm, a wśród nich: Północne Biuro Konstrukcyjno-Projektowe z Petersburga – twórca większości projektów średnich i dużych okrętów nawodnych dla sowieckiego WMF, Zielonodolskie Biuro Projektowo-Konstrukcyjne z Zielonodolska w Tatarstanie, znane z licznych projektów dozorowców i małych okrętów przeciwpodwodnych (czyli odpowiedników korwet), a także petersburskie Centralne Morskie Biuro Konstrukcyjne „Ałmaz”.
Ku zaskoczeniu obserwatorów, WMF zlecił przygotowanie projektu wstępnego temu ostatniemu, które przedstawiło komisji osiem wariantów korwety. Tu należy wyjaśnić, że biuro to dotychczas znane było z wielu świetnych konstrukcji, lecz było to okręty o małej wyporności, jak np. kutry projektów 183R (NATO: Komar), 205 (Osa), okręty rakietowe proj. 1234 Owod (Nanuchka), czy 1241 Mołnija (Tarantul) oraz największy w jego dorobku poduszkowiec skegowy o wyporności pełnej około 1000 t proj. 1239 Siwucz (Dergach), czyli znacznie mniejszej od planowanej korwety. Jedyny duży okręt „Ałmaza”, to wspomniany SKR proj. 12441, którego program zakończył się przecież fiaskiem.