System 35 mm automatycznej armaty morskiej podczas dynamicznych badań strzelaniem na CPSP w Ustce w grudniu 2015 r. Widoczna AM-35 i ZGS-158M na podstawie.

Na przełomie kwietnia i maja prototypowa 35 mm automatyczna armata morska zostanie zamontowana na korwecie ORP Kaszub, która posłuży jako jednostka doświadczalna w cyklu prób morskich nowego polskiego okrętowego systemu artyleryjskiego. Ten bardzo nowoczesny system uzbrojenia, z pewnością lokujący się obecnie w światowej czołówce, to kolejny, po omówionym w poprzednim numerze WiT systemie przeciwlotniczym Noteć, przykład wykorzystania przez polski przemysł obronny licencyjnej armaty KDA i kompetencji zdobytych na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat przy realizacji innych projektów, m.in. zestawów przeciwlotniczych: Loara, Blenda, Kobra/Aster i Hydra.

Realizowany w „ogromnych bólach” program modernizacji Marynarki Wojennej, wpisany w Plan Modernizacji Technicznej Sił Zbrojnych w latach 2013–2022 jako program operacyjny „Zwalczanie zagrożeń na morzu”, to przedsięwzięcie znacznie szersze niż pozyskanie nowych jednostek pływających praktycznie wszystkich typów, czy rozbudowa brzegowych sił uderzeniowych i zabezpieczenia działań polskiej floty. Projekty okrętowe generują bowiem także potrzeby w zakresie nowego wyposażenia i uzbrojenia. Pomimo ich specyfiki i zazwyczaj jednostkowej produkcji po wdrożeniu, wiele takich systemów i urządzeń powstaje siłami polskiej nauki oraz przemysłu obronnego. Jednym z nich jest „35 mm automatyczna armata morska KDA z zabudowanym na okręcie systemem kierowania ogniem wykorzystującym zintegrowaną głowicę śledzącą ZGS-158 wykonaną w wersji morskiej wraz ze stanowiskiem kierowania ogniem”, realizowana w ramach projektu rozwojowego współfinansowanego przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju ze środków na naukę w latach 2012–2016.

Armata dla Kormorana

Propozycję opracowania takiego systemu uzbrojenia, do 3. konkursu w zakresie badań naukowych oraz prac rozwojowych na rzecz obronności i bezpieczeństwa państwa, ogłoszonego w lipcu 2012 r. przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBiR), zgłosił – jako gestor – Zarząd Operacji Morskich N-3 ówczesnego Dowództwa Marynarki Wojennej. Projekt wpisywał się w zadanie pozyskania nowoczesnych niszczycieli min projektu 258 Kormoran II (prace nad którym formalnie zainicjowano na bazie programu operacyjnego zatwierdzonego przez Szefa Sztabu Generalnego WP 22 października 2009 r., dotyczącego pozyskania dla MW RP sprzętu zwiększającego osiąganie zdolności operacyjnej do zwalczania celów nawodnych, podwodnych i lądowych oraz zwalczania zagrożenia minowego) i związany jest z realizacją następujących celów SZ RP dotyczących Marynarki Wojennej: A 1350/M – Zdolność precyzyjnego rażenia; M 0030 – Stałe zespoły sił morskich i M 2400 – Wojna minowa–zdolność zwalczania min–podnoszenie/uzyskanie zdolności.
Realizacji projektu podjęło się konsorcjum w składzie: Wojskowa Akademia Techniczna (lider), Bumar Elektronika S.A. (obecnie PIT-RADWAR S.A.), Zakłady Mechaniczne Tarnów S.A. i Akademia Marynarki Wojennej. 19 grudnia 2012 r. NCBiR zawarło z konsorcjum umowę na wykonanie i dofinansowanie projektu rozwojowego nr O ROB 0046 03 001, przyznając środki w wysokości 34.354.000,00 PLN, przy szacowanym łącznym koszcie realizacji przedsięwzięcia 38.600.000,00 PLN. Celem projektu jest: opracowanie projektu koncepcyjnego i założeń taktyczno-technicznych (ZTT), wykonanie prototypu, przeprowadzenie jego badań stacjonarnych na stanowiskach badawczych wykonawców, montaż i uruchomienie prototypu na okręcie, wreszcie badań morskich na okręcie doświadczalnym. Wykonany prototyp powinien osiągnąć IX poziom gotowości technologii (Sprawdzenie technologii w warunkach rzeczywistych. Pomyślny wynik prób wskazuje, że demonstrowana technologia jest już w ostatecznej formie i może zostać zaimplementowana w docelowym systemie.).
Zgodnie z umową, projekt miał zostać zakończony do 18 grudnia 2015 r., ale ostatecznie – na mocy aneksu – przedłużono jego realizację do 18 września 2016 r. Formalnym uzasadnieniem tej zmiany było postawienie przez Inspektorat Uzbrojenia wiosną 2014 r. warunku zaakceptowania dokumentacji technicznej armaty przez Gdańską Stocznię Remontową, lidera konsorcjum budującego prototypowy okręt projektu 258 – ORP Kormoran. Konsultacje ze stocznią poskutkowały poważnymi zmianami w konstrukcji wieży armaty, wynikającymi z warunków jej zabudowy na okręcie. Dodatkowo IU, w związku ze specyfiką działania niszczycieli min, wysunął wymóg minimalizacji pola magnetycznego elementów systemu, stąd też dolną część wieży trzeba było wykonać ze stali niemagnetycznej. Czas wprowadzenia niezbędnych zmian oszacowano na 9 miesięcy i o tyle wydłużono realizację projektu.
Podmioty wchodzące w skład konsorcjum dysponowały stosownymi doświadczeniami by podjąć się realizacji projektu, tak w zakresie morskich systemów artyleryjskich, jak i zestawów przeciwlotniczych z mało- i średniokalibrowymi armatami automatycznymi. To właśnie w ZM Tarnów S.A. powstały i były produkowane seryjnie morskie zestawy artyleryjskie i artyleryjsko-rakietowe ZU-23-2M Wróbel I i ZU-23-2MR (Wróbel II), prototypowy zestaw ZU-23-2MRE, czy trenażer zestawu ZU-2-23MR (wspólnie z ZAiUP Arex Sp. z o.o. i AMW), dokonano tam także modernizacji samobieżnego zestawu przeciwlotniczego ZSU-23-4 Szyłka do standardu Biała. Wojskowa Akademia Techniczna, wspólnie z Bumar Elektronika S.A. i ZM Tarnów S.A., pomyślnie zrealizowała w latach 2009–2011 projekt rozwojowy „Zdalnie sterowany system przeciwlotniczy oparty o armatę kal. 35 mm”, a Bumar Elektronika S.A. (PIT-RADWAR S.A.), mógł wówczas poszczycić się takimi opracowaniami jak: przeciwlotniczy zestaw artyleryjski Loara, czy bateryjny zestaw kierowania ogniem 57 mm armat S-60M Blenda (patrz WiT 3/2016).