OA-X amerykański program budowy lekkiego samolotu wsparcia

Od blisko dekady w Pentagonie trwa dyskusja nad ewentualnym zakupem lekkich samolotów szturmowo-rozpoznawczych. Miałyby one wspierać działania amerykańskich sił specjalnych oraz jednostek regularnych w konfliktach o małym natężeniu, w działaniach przeciwpartyzanckich oraz w operacjach antyterrorystycznych.

Samoloty te powinny wypełnić lukę pomiędzy zaawansowanymi platformami odrzutowymi takimi jak myśliwce wielozadaniowe, a śmigłowcami szturmowymi i samolotami zdalnie pilotowanymi. Ich głównym zadaniem byłoby bezpośrednie wspieranie oddziałów naziemnych, zwiad i rozpoznawanie celów oraz koordynowanie ataków z powietrza i kontrola przestrzeni powietrznej.
Siły Powietrzne Stanów Zjednoczonych (US Air Force, USAF) znalazły się obecnie w takiej sytuacji jak na początku wojny w Azji Południowo-Wschodniej na początku lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku. Wówczas szybko zdano sobie sprawę, że wykorzystywanie odrzutowych samolotów myśliwsko-bombowych w działaniach przeciwpartyzanckich mija się z celem. Brakowało tanich w eksploatacji, lekkich samolotów uderzeniowych, które mogłyby wspierać operacje oddziałów lądowych z położonych blisko stref działań lotnisk polowych. Wykorzystywane przez Siły Powietrzne Stanów Zjednoczonych lekkie samoloty obserwacyjne Cessna O-1 Bird Dog oraz O-2 Skymaster były nieodpowiednie do tej roli.
Na początku lat sześćdziesiątych ruszyły dwa programy: „Combat Dragon” oraz LARA (Light Armed Reconnaissance Aircraft). W ramach pierwszego z nich, Siły Powietrzne wprowadziły do służby uzbrojoną wersję odrzutowego samolotu szkolnego Cessna T-37 Tweet, nazwaną A-37 Dragonfly. W program budowy lekkiego uzbrojonego samolotu rozpoznawczego (LARA) zaangażowały się obok Sił Powietrznych również Siły Morskie Stanów Zjednoczonych (US Navy, USN) oraz Korpus Piechoty Morskiej (US Marine Corps). Dzięki programowi LARA do służby we wszystkich trzech rodzajach sił zbrojnych wszedł dwusilnikowy samolot śmigłowy Rockwell International OV-10 Bronco. Zarówno A-37 jak i OV-10 z powodzeniem wykorzystywano bojowo podczas wojny w Wietnamie. Obydwie te konstrukcje odniosły także duży sukces eksportowy.
Współczesne działania w Afganistanie oraz Iraku są pod wieloma względami podobne do działań prowadzonych pół wieku temu w Wietnamie Południowym, Laosie i Kambodży. Lotnictwo operuje w całkowicie zdominowanej przez siebie przestrzeni powietrznej zwalczając przeciwnika nieposiadającego zaawansowanego lub praktycznie żadnego uzbrojenia „ziemia-powietrze”. Celem działań lotnictwa jest przede wszystkim siła żywa przeciwnika, pojedynczy bojownicy/terroryści, małe zgrupowania oddziałów, punkty koncentracji i oporu, składy amunicji, lekkie pojazdy oraz szlaki zaopatrzeniowe i komunikacyjne. Są to tzw. miękkie cele. Siły powietrzne muszą też zapewnić oddziałom naziemnym będącym w kontakcie bojowym z przeciwnikiem bezpośrednie wsparcie lotnicze (Close Air Suport, CAS).