USAF posiadają cztery samoloty Boeing E-4B Nightwatch, które pełnią funkcję powietrznych centrów dowodzenia rządu Stanów Zjednoczonych (NEACP).

Zarówno siły powietrzne Stanów Zjednoczonych jak i marynarka wojenna prowadzą programy modernizacji samolotów powietrznych stanowisk dowodzenia i kontroli sił jądrowych. USAF planują zastąpić posiadaną flotę czterech samolotów Boeing E-4B Nigthwatch platformą o podobnych wymiarach i osiągach. Z kolei US Navy chce wdrożyć odpowiednio dostosowane Lockheed Martin C-130J-30, które w przyszłości mają zastąpić flotę szesnastu samolotów Boeing E-6B Mercury.

Wymienione konstrukcje to samoloty o znaczeniu strategicznym, pozwalające na utrzymanie łączności w przypadku zniszczenia lub wyeliminowania naziemnych ośrodków decyzyjnych Stanów Zjednoczonych. Mają one pozwolić na przetrwanie władz państwa – prezydenta, lub członków rządu amerykańskiego (NCA – National Command Authority) – podczas konfliktu nuklearnego. Dzięki obydwu platformom władze USA są w stanie wydać odpowiednie rozkazy dla stacjonujących w podziemnych silosach międzykontynentalnych pocisków balistycznych, dla uzbrojonych w broń atomową bombowców strategicznych oraz dla przenoszących pociski balistyczne okrętów podwodnych.

Operacje „Looking Glass” oraz „Nightwatch”

W lutym 1961 r. Dowództwo Lotnictwa Strategicznego (SAC – Strategic Air Command) rozpoczęło operację „Looking Glass”. Jej celem było utrzymywanie w powietrzu samolotów pełniących funkcje kontroli i dowodzenia siłami atomowymi (ABNCP – Airborne Command Post). Do misji tej wybrano sześć powietrznych tankowców Boeing KC-135A Stratotanker, które oznaczono jako EC-135A. Początkowo pełniły one jedynie funkcję latających radiowych stacji przekaźnikowych. Jednakże już w 1964 r. wdrożono do służby 17 samolotów EC-135C. Były to dedykowane platformy ABNCP wyposażone w system ALCS (Airborne Launch Control System) pozwalający na zdalne odpalenie pocisków balistycznych z wyrzutni lądowych. W kolejnych dekadach „zimnej wojny” dowództwo SAC wykorzystywało do realizacji operacji „Looking Glass” całą gamę różnych samolotów ABNCP takich jak: EC-135P, EC-135G, EC-135H oraz EC-135L.

W połowie lat 60. XX w. Pentagon rozpoczął równoległą operację nazwaną „Nightwatch”. Jej celem było utrzymywanie w gotowości samolotów pełniących funkcję powietrznych centrów dowodzenia dla prezydenta i władzy wykonawczej kraju (NEACP – National Emergency Airborne Command Post). W razie zaistnienia jakiegokolwiek kryzysu ich rolą była również ewakuacja prezydenta i członków rządu Stanów Zjednoczonych. Do pełnienia zadań NEACP wybrano trzy tankowce typu KC-135B, które zmodyfikowano do standardu EC-135J. Na początku lat 70. rozpoczęto program, którego celem miało być zastąpienie samolotów EC-135J nowszą platformą. W lutym 1973 r. przyznano Boeingowi kontrakt na dostawę dwóch zmodyfikowanych samolotów pasażerskich typu Boeing 747-200B, które oznaczono jako E-4A. Wyposażenie w awionikę i systemy łączności zlecono firmie E-Systems. W 1973 r. USAF zakupiły dwa kolejne B747-200B. Czwarty egzemplarz otrzymał nowocześniejsze wyposażenie, m.in. antenę komunikacji satelitarnej systemu MILSTAR i z tego względu otrzymał oznaczenie E-4B. Ostatecznie, do stycznia 1985 r., wszystkie trzy E-4A zmodernizowano w podobny sposób i oznaczono również jako E-4B. Wybór B747-200B jako platformy „Nightwatch” pozwolił stworzyć na ich bazie rządowe centra zarządzania i dowodzenia o dużym zakresie samowystarczalności. E-4B może zabrać na pokład, oprócz załogi, ok. 60 osób. W sytuacji awaryjnej na pokładzie jest miejsce nawet dla 150 osób. Dzięki możliwości pobierania paliwa w powietrzu długotrwałość lotu E-4B ograniczona jest jedynie przez zużycie materiałów eksploatacyjnych. Mogą one pozostawać bez przerwy w powietrzu nawet przez kilka dni.
Na początku 2006 r. pojawił się plan wycofania wszystkich E-4B, które miałoby rozpocząć się w ciągu trzech lat. W poszukiwaniu połowicznych oszczędności siły powietrzne sugerowały też możliwość wycofania tylko jednego egzemplarza. W 2007 r. zrezygnowano z tych planów rozpoczynając stopniową modernizację floty E-4B. Według USAF samoloty te mogą być bezpiecznie eksploatowane nie dłużej niż do 2038 r.

E-4B pobiera paliwo z samolotu tankowania powietrznego Boeing KC-46A Pegasus. Dobrze widać znaczną różnicę wielkości obydwu konstrukcji.

Misja TACAMO

Na początku lat 60. US Navy rozpoczęła program wdrożenia powietrznego systemu komunikowania się z zanurzonymi okrętami podwodnymi przenoszącymi pociski balistyczne nazwany TACAMO (Take Charge and Move Out). W 1962 r. rozpoczęły się testy z udziałem samolotu tankowania powietrznego KC-130F Hercules. Wyposażono go w nadajnik działający na falach radiowych o bardzo niskiej częstotliwości (VLF) oraz rozwijany w czasie lotu kabel antenowy zakończony obciążnikiem w kształcie stożka. Ustalono wówczas, że aby uzyskać optymalną moc i zasięg nadawania kabel musi mieć długość nawet 8 km i powinien być holowany przez samolot w pozycji niemal pionowej. Samolot z kolei musi wykonywać praktycznie nieprzerwany lot po okręgu. W 1966 r. cztery C-130G Hercules zmodyfikowano na potrzeby misji TACAMO i oznaczono EC-130G. Było to jednak rozwiązanie przejściowe. W 1969 r. rozpoczęto wprowadzać do służby 12 dedykowanych do wykonywania misji TACAMO samolotów oznaczonych jako EC-130Q. Do standardu EC-130Q zmodyfikowano również cztery EC-130G.