26 lutego pojawiły się na rosyjskich stornach internetowych informacje o samozatopieniu przez Ukraińców fregaty Hetʹman Sahajdaczny. Wiadomość nie była jednak potwierdzona materiałem fotograficznym. Niestety, wczoraj (3 marca) okazała się prawdą.

Fregata Hetʹman Sahajdaczny (F 130, eks-U 130) była okrętem flagowym Wijśkowo-Morśkich Sył Zbrojnych Sył Ukrainy (WMS ZSU). Wojna zastała okręt w porcie w Mikołajowie. Okazało się, że już w pierwszym dniu rosyjskiego najazdu na Ukrainę, załoga samozatopiła jednostkę przy nabrzeżu, aby uniemożliwić Rosjanom jej szybkie wykorzystanie w przypadku zajęcia miasta. Zdjęcia potwierdzające ten fakt pojawiły się w Internecie 3 marca.

Okręt nie został zniszczony, lecz proces osadzenia na dnie odbył się poprzez odkręcenie kingstonów armatury zaburtowej. Hetʹman Sahajdaczny osiadł na dnie basenu portowego z przechyłem na lewą burtę. Poziom wody sięga pokładu górnego. Oznacza to, że podniesienie okrętu po zakończeniu działań bojowych nie będzie problemem. Inną kwestią jest wpływ zalania poszczególnych mechanizmów i systemów na ich późniejszą zdolność do działania.

Hetʹman Sahajdacznyj w dawnym porcie macierzystym, w Sewastopolu (zdjęcie z 2005 roku). Fot. Tomasz Grotnik

Ukraińska fregata Hetʹman Sahajdaczny została zbudowana w stoczni Zaliw w Kerczu jako sowiecki dozorowiec ochrony pogranicza Kirow projektu 11351 Nieriej. Stępkę położono 5 października 1990 roku. Okręt zwodowano 29 marca 1992. W tym roku przeszedł też na własność niepodległej Ukrainy. Jej banderę podniósł 2 kwietnia 1993 roku.

Okręty ochrony pogranicza projektu 11351 powstały jako modyfikacja udanych dozorowców projektów 1135/1135M Buriewiestnik, zaprojektowanych w latach 60. i przeznaczonych dla Wojenno-Morskogo Fłota ZSRR. Konstrukcja ta ewoluuje do dziś. Jej najnowsze wcielenia (projekty 11356, 11356M i 11356R) są eksploatowane lub w budowie dla flot Republiki Indii i Federacji Rosyjskiej. Wersja 11351 Nieriej była budowana dla sowieckiej Straży Wybrzeża KGB.

Hetʹman Sahajdacznyj jest okrętem flagowym WMS ZSU. Jest też ich największą jednostką bojową, i jedną z niewielu, które w szerszym zakresie kooperowały z siłami morskimi NATO. Uczestniczył w licznych ćwiczeniach międzynarodowych na morzach Czarnym i Śródziemnym, w tym w 2008 roku przez trzy miesiące brał udział w NATO-wskiej operacji antyterrorystycznej Active Endeavour na Morzu Śródziemnym. Odwiedził też Norfolk w Stanach Zjednoczonych Ameryki. Od września 2013 do marca 2014 roku odbył długi rejs, aby w północno-zachodniej części Oceanu Indyjskiego wziąć udział w NATO-wskiej operacji antypirackiej „Ocean Shield” oraz w operacji Unii Europejskiej EU NavFor „Atalanta.

W toku służby okręt nie przechodził istotnych modyfikacji (modernizacji). Dziś to jednostka niemal 30-letnia, o konstrukcji sowieckiej. Do niedawna planowano jej pozostawienie w linii do 2031 roku, ale obecnie trudno wyrokować, czy jej remont będzie opłacalny.