Niszczyciel USS Porter krótko po wejściu do służby. Trójnożne maszty, dwa dalocelowniki i potężna artyleria nadawały jednostkom tego typu wygląd małych krążowników. Fot. US Navy

Przypadkowe storpedowanie, które doprowadziło do zatopienia niszczyciela USS Porter zostało dokładnie wyjaśnione przez Richarda B. Franka w książce „GUADALCANAL – The Definite Account of the Landmark Battle” wydanej w 1990 r. Niniejszy artykuł jest próbą przybliżenia, dlaczego tak długo utrzymywała się nieprawdziwa wersja o trafieniu torpedą przez japoński okręt podwodny.

Porter został zbudowany jako jednostka prototypowa pierwszej serii dużych amerykańskich niszczycieli zwanych liderami. Długi na 116,1 m kadłub okrętu umożliwił zainstalowanie potężnej siłowni, jak i silnego uzbrojenia. Przy wyporności pełnej 2617 ts niszczyciel bez trudu rozpędzał się do prędkości ponad 35 w. Główną bronią było 8 armat Mk 12 kal. 127 mm L/38, zainstalowanych na 4 zamkniętych podwójnych podstawach Mk 22 o maksymalnym kącie podniesienia luf wynoszącym 35o. Artylerię naprowadzał standardowy przedwojenny system kierowania ogniem oparty na dwóch dalocelownikach Mk 33. Uzbrojenie uzupełniały 2 poczwórne wyrzutnie torped.
Porter wszedł do służby latem 1936 r. Po odbyciu pierwszego ćwiczebnego rejsu na Atlantyku został przebazowany na Zachodnie Wybrzeże USA. Tam wszedł w skład Floty Pacyfiku, jako jednostka flagowa 2. Flotylli Niszczycieli (przemianowanej później na 5. Flotyllę). Pod koniec 1941 r. Porter przeszedł w San Francisco, w stoczni Mare Island Navy Yard, pierwszą poważną modernizację. Zlikwidowano rufowy dalocelownik wraz z masztem głównym. Maszt przedni zastąpiono lekkim, palowym. Dzięki uzyskanym oszczędnościom masowym wzmocniono artylerię przeciwlotniczą oraz dodano radar artyleryjski Mk 3.
Po zakończeniu remontu niszczyciel udał się do bazy marynarki wojennej w Pearl Harbor na Hawajach. Wybuch wojny z Japonią zastał go na morzu, gdzie eskortował lotniskowiec Lexington (CV 2). Przez kolejne miesiące Porter pełnił monotonną służbę konwojową pływając pomiędzy Pearl Harbor a portami Zachodniego Wybrzeża. Sytuacja ta uległa zmianie dopiero 16 października 1942 r., kiedy to wyszedł w morze z bazy na Hawajach wraz z zespołem operacyjnym Task Force 16. Porter wspólnie z 7 innymi niszczycielami ustanowił eskortę nowego pancernika South Dakota (BB 57) oraz lotniskowca Enterprise (CV 6) – jednostki flagowej kadm. Thomasa C. Kinkaida. Na morzu do zespołu dołączyły jeszcze krążowniki – ciężki Portland (CA 33) i lekki San Juan (CL 54). Zadaniem okrętów było wzmocnienie amerykańskich sił morskich w rejonie Wysp Salomona, gdzie w tym czasie toczyły się zażarte boje o utrzymanie wyspy Guadalcanal. 23 października po połączeniu z zespołem Task Force 17 (którego trzon stanowił lotniskowiec Hornet, CV 8) okręty ruszyły na północ w kierunku Wysp Santa Cruz. Zostało to spowodowane informacją mówiącą o pojawieniu się japońskich lotniskowców na północny wschód od Wysp Salomona. Trzy dni później doszło tam powietrzno-morskiego starcia, które przeszło do historii jako bitwa koło Wysp Santa Cruz.

Pierwsza i ostatnia bitwa

Udział Portera miał się ograniczać do wsparcia obrony przeciwlotniczej lotniskowca Enterprise oraz ochrony przeciwko okrętom podwodnym. Zespół TF 16 płynął w formacji wypracowanej i sprawdzonej w poprzednich bitwach One-Victor – w lewej dziobowej ćwiartce lotniskowca w odległości 1800 m znajdował się Portland, analogiczną pozycję w prawej ćwiartce zajął San Juan. Pancernik South Dakota płynął w śladzie torowym lotniskowca w odległości 2000 m. Osiem niszczycieli eskorty utworzyło pierścień obronny o promieniu 1600 m.