Wizualizacja radaru Sea Giraffe 4A z antenami scianowymi. Fot. Saab

Nieustanny rozwój szeroko pojętych środków napadu powietrznego, ze szczególnym uwzględnieniem kierowanych pocisków przeciwokrętowych, wymusza prowadzenie ciągłych prac rozwojowych nad usprawnianiem już eksploatowanych systemów radiolokacyjnych, bądź też tworzenia całkowicie nowych konstrukcji. Szwedzki koncern Saab, którego radary morskie występujące pod wspólną nazwą Sea Giraffe, pozostaje w czołówce tego sektora rynku od ponad 30 lat.

Przez wiele lat stacje radiolokacyjne z rodziny Sea Giraffe cechowały: antena typu PESA (z pasywnym skanowaniem elektronicznym), pasmo częstotliwości pracy G/H oraz wysoka prędkość obrotowa anteny (30-60 obr./min) zapewniająca bardzo szybki czas odświeżania sytuacji taktycznej. Wybór wspomnianego pasma G/H (częstotliwość 5,4-5,9 GHz) był rozwiązaniem kompromisowym zapewniającym duży zasięg charakterystyczny dla systemów pracujących w niższym paśmie E/F (2,3-3,7 GHz) oraz wysoką dokładność typową dla radarów działających w paśmie I/J (8,5-10,68 GHz).
W związku z faktem, że obecnie poza konwencjonalnymi zagrożeniami z powietrza, coraz szybciej ewoluuje gałąź niewielkich bezzałogowych systemów latających (bsl, potocznie zwane dronami), dużo czasu i uwagi poświęca się kwestii skutecznego wykrywania i śledzenia tych obiektów (tzw. działania C-UAV). Saab nie jest wyjątkiem i obecnie proponuje użytkownikom implementację funkcji znanej jako ELSS (Enhanced Low Slow and Small). Wykorzystano w niej odpowiednio zmodyfikowane, wykorzystywane od wielu lat, algorytmy odpowiedzialne za funkcję C-RAM (Counter Rocket, Artillery and Mortar). Dzięki temu zdecydowanie skuteczniej radzą sobie one z wykrywaniem, identyfikacją i śledzeniem obiektów o skutecznej powierzchni odbicia radiolokacyjnego (SPO) mniejszej niż 0,001 m2.
Początkowo rodzina Sea Giraffe składała się z modeli: 50HC i 150HC, w drugiej połowie lat 90. dołączył do nich model Sea Giraffe AMB (Agile Multi Beam).
Podobnie jak poprzednie pracuje on w paśmie G/H i umożliwia wykrywania celów powietrznych w odległości do 180 km. Model AMB jest pierwszym trójwspółrzędnym systemem radiolokacyjnym w portfolio szwedzkiej firmy, stąd też dodatkowo umożliwia precyzyjny pomiar wysokości lotu celu. Cechuje się on także wysoką czułością i rozdzielczością, dzięki czemu umożliwia wykrywanie miejsca upadków pocisków oraz śledzenie niewielkich i szybkich obiektów nawodnych (FIAC). Dzięki dopracowanej konstrukcji anteny i związanymi z tym bardzo małymi listkami bocznymi, czyli promieniowaniem w niepożądanych kierunkach, a także m.in. losowej zmianie częstotliwości, radar ten cechuje się wysoką odpornością na aktywne i bierne środki zakłócania. Obecnie produkowana jest już trzecia generacja tego udanego i rozpowszechnionego na świecie systemu radiolokacyjnego znana pod oznaczeniem Mod C, w której oferowana jest m.in. wspomniana wcześniej funkcja ELSS.
W przypadku radarów z rodziny AMB, który jako pierwsza „morska żyrafa” otrzymał tę funkcję, potwierdzono zdolność śledzenia ponad 100 bsl z prawdopodobieństwem prawidłowej identyfikacji na poziomie 80%.
Pierwszymi okrętami wyposażonymi w odmianę Sea Giraffe AMB były szwedzkie korwety typu Visby oraz nasze okręty rakietowe typu Orkan. Obecnie użytkowników jest zdecydowanie więcej,
a spośród nich warto wymienić: Zjednoczone Emiraty Arabskie (6 korwet typu Baynunah), Algierię (2 fregaty typu MEKO 200AN), Singapur (6 zmodernizowanych okrętów rakietowych typu Victory), Australię (2 desantowce typu Canberra) oraz USA, dla których produkowany jest on pod oznaczeniem AN/SPS-77(V)1. Jak dotąd trafił on na 7 okrętów US Navy typu Independence (z 17 zamówionych). Największym nosicielem opisywanego radaru będzie okręt-baza sił desantowych Hershel „Woody” Williams. 31 lipca br. Saab otrzymał kolejne zamówienie na Sea Giraffe AMB, tym razem dla najnowszych okrętów patrolowych (Offshore Patrol Cutter) dla US Coast Guard typu Heritage. Docelowo ma powstać od 11 do 25 jednostek tego typu. Najnowszym użytkownikiem szwedzkiego radaru, będą dwie filipińskie fregaty typu Hamilton, sprzedane przez administrację amerykańską w ramach procedury FMS. Aktualnie Saab, na zlecenie US Navy, pracuje nad modyfikacją AMB, która pod oznaczeniem AN/SPN-50(V)1 trafić ma na wszystkie amerykańskie lotniskowce oraz okręty desantowe i przeznaczony będzie do kierowania ruchem lotniczym, zastępując w tej roli system AN/SPN-43C.
W 2014 r. szwedzki koncern zaprezentował dwa nowe trójwspółrzędne systemy radiolokacyjne Sea Giraffe 1X oraz Sea Giraffe 4A. Cechą wspólną tej nowej generacji „morskich żyraf” są anteny AESA, w produkcji których wykorzystano półprzewodniki wykonane z azotku galu (GaN). Ten wysokorezystywny materiał półprzewodnikowy cechuje się m.in. pięciokrotnie wyższym współczynnikiem wzmocnienia, od tego, jaki dostępny jest przy układach wykonanych z powszechnie dotychczas stosowanego arsenku galu (GaAs), a także większą szerokością dostępnego pasma częstotliwości. Dodatkową korzyścią jest zmniejszenie powierzchni samych układów z 15 mm2 (dla GaAs) do 12 mm2 (GaN).
Sea Giraffe 1X jest nie tylko najbardziej kompaktowym radarem w portfolio szwedzkiej firmy, ale i jednym z najmniejszych systemów trójwspółprzędnych na rynku. Zapewnia on niemal taką samą funkcjonalność jak odmiana AMB, przy o połowę mniejszym zasięgu oraz znacznie niższej masie. Sea Giraffe 1X pracuje w paśmie I/J i umożliwia wykrywanie obiektów powietrznych z odległości do 100  km. Jego antena o przekroju trójkątnym o wysokości 0,5  m i szerokości 1,0  m, jest stosunkowo lekka, ma masę około 100  kg (wraz z systemami podpokładowymi całkowita masa systemu to niecałe 300  kg). Z jednej strony powiększa to liczbę potencjalnych nosicieli do nawet niewielkich jednostek pływających (na czas prób zainstalowano ten radar na wypierającym zaledwie 20,5 t kutrze desantowym typu Stridsbåt 90H), z drugiej niewielka masa anteny umożliwia jej instalację bardzo wysoko, by zwiększyć do maksimum tzw. horyzont radarowy. Cechami 1X jest umieszczenie większości elementów elektronicznych wewnątrz samej anteny oraz zastosowanie jedynie chłodzenia powietrzem.