Boeing BBJ2 nr 0111 Roman Dmowski ląduje po raz pierwszy na Okęciu 7 października 2021 r. Fot. Piotr Bożyk/PAŻP.

29 października na lotnisko Warszawa-Okęcie przyleciał samolot dyspozycyjny Boeing BBJ2 w barwach Sił Powietrznych RP z numerem burtowym 0112. Noszący nazwę własną Ignacy Paderewski dołączył do, dostarczonego 7 października, bliźniaczego BBJ2 z rejestracją 0111 i nazwą Roman Dmowski. Tym samym, po wielu miesiącach opóźnień wynikających m.in. ze światowej pandemii COVID-19, udało się zrealizować I fazę umowy pomiędzy Inspektoratem Uzbrojenia i koncernem Boeing, dotyczącej zakupu i dostawy trzech maszyn rodziny 737NG, mających w Siłach Powietrznych służyć przede wszystkim do transportu najważniejszych osób w państwie.

Jednym ze skutków katastrofy samolotu Tu-154M Lux 10 kwietnia 2010 r. pod Smoleńskiem było rozwiązanie 36. Specjalnego Pułku Lotnictwa Transportowego (31 grudnia 2011 r. w jego miejsce powołano 1. Bazę Lotnictwa Transportowego) i realizacja większości zadań związanych z transportem prezydenta RP oraz członków najwyższych władz samolotami cywilnymi. Inspektorat Uzbrojenia zawarł w tym celu już w 2010 r. umowę z Polskimi Liniami Lotniczymi „LOT” S.A., dotyczącą czarteru dwóch samolotów pasażerskich Embraer ERJ-175 200LR (SP-LIG i SP-LIH). Od tego czasu jest ona cyklicznie przedłużana. Ostatnia, o wartości 99 mln PLN brutto, została zawarta 21 grudnia 2020 r. i ma obowiązywać do końca tego roku.

BBJ2 kołuje na terenie Międzynarodowego Portu Lotniczego w Warszawie, doskonale widoczne dodatkowe wyposażenie zainstalowane w czasie pobytu w zakładach Sabena Technics, w tym moduł systemu samoobrony Elbit Systems C-MUSIC. Fot. Piotr Bożyk/PAŻP.

Aby nie przedłużać tej sytuacji, po kilku latach studiów i analiz, 30 czerwca 2016 r. uruchomiono uchwałą Rady Ministrów nr 73 wieloletni program „Zabezpieczenie transportu powietrznego najważniejszych osób w państwie (VIP)”. Miał on objąć zakup pięciu nowoczesnych samolotów (dwóch „małych”, przeznaczonych głównie do lotów na obszarze Europy i trzech kategorii średniej, przeznaczonych także do lotów przez Atlantyk). Ostatecznie udało się wówczas rozstrzygnąć przetarg w części dotyczących maszyn dyspozycyjnych. Na mocy umowy zawartej 14 listopada 2016 r. z firmą Gulfstream zamówiono za 538 mln PLN brutto dwa samoloty Gulfstream G550, znacznie przekraczające stawiane maszynom tej kategorii wymagania (przede wszystkim dotyczące zasięgu). Zostały dostarczone w 2017 r. (nr 001 Książę Józef Poniatowski 21 czerwca oraz nr 002 Generał Kazimierz Pułaski 26 lipca) i obecnie są intensywnie eksploatowane jako zabezpieczenie licznych podróży – krajowych oraz zagranicznych przedstawicieli władz państwa i dowództwa Sił Zbrojnych RP. W przypadku maszyn kategorii średniej przetarg został unieważniony 8 marca 2017 r. 31 marca tego samego roku doszło jednak do podpisania umowy z firmą Boeing Company na zakup trzech maszyn rodziny 737NG (Next-Generation) – jednej używanej 737-800 i dwóch w wariancie BBJ2 (Boeing Business Jet), także bazującym na modelu 737-800. Kontrakt miał wartość 2,5 mld PLN brutto i jego główna faza (dostawy i szkolenie personelu) miała zostać zrealizowana do końca 2020 r.

Pierwszego Boeinga przekazano już 15 listopada 2017 r. Otrzymał on wojskową rejestrację 0110 i nazwę własną Józef Piłsudski. Tak ekspresowe tempo było możliwe, bo amerykański producent dysponował zakonserwowanym egzemplarzem, nieodebranym przez chińskie linie lotnicze 9Air – zgodnie z dostępnymi informacjami samolot nosi numer seryjny 61358 i montażowy 6370. Został oblatany 13 kwietnia 2017 r. i był już zarejestrowany w Chińskiej Republice Ludowej (B-7998). Pomimo wykonania aż pięciu lotów próbnych, z nieznanych przyczyn, nie został odebrany przez zamawiającego i zmagazynowano go na lotnisku Boeing Field w pobliżu Seattle w stanie Waszyngton, gdzie mieści się centrum dostawcze dla modelu 737. Proces wymiany powłoki malarskiej przeszedł w zakładach MRO Sabena Technics w Saint-Malo we Francji, skąd trafił do Warszawy. Przez kolejne cztery lata maszyna wykonywała loty w typowej wersji pasażerskiej – we wnętrzu zamontowanych było 189 foteli w konfiguracji niskokosztowej. Dopiero w czerwcu tego roku, zgodnie z umową z Boeing Company, został przebazowany do Bordeaux, gdzie w zakładach Sabena Technics przejdzie proces przebudowy wnętrza i zmiany konfiguracji – otrzyma kabinę VIP dla czterech osób, przedział dla ośmiu osób w fotelach o podwyższonym standardzie i 120 miejsc siedzących w pozostałej części kabiny pasażerskiej. Dodatkowo ma w nim zostać przygotowane miejsce do odpoczynku załogi, szafki na broń i dokumenty. Specyfikacja ta wskazuje, że będzie stanowić uzupełnienie pary BBJ2, a jednocześnie będzie w stanie wykonywać loty transportowe na rzecz Sił Zbrojnych RP (co już było praktykowane przy okazji rotacji personelu stacjonującego poza granicami Polski). Jego powrót do 1. Bazy Lotnictwa Transportowego w Warszawie zaplanowano na grudzień 2021 r. Tak szybki termin odbioru może wskazywać, że samolot nie otrzyma dodatkowych systemów (w tym samoobrony i łączności specjalnej).

Pozostałe dwa samoloty zostały wyprodukowane w Seattle w standardowej konfiguracji 737-800 (jako jedne z ostatnich w historii programu) i przebazowane do Bordeaux, gdzie w zakładach Sabena Technics rozpoczęto zabudowę wyposażenia zgodnie z zamówioną przez Polskę konfiguracją. Będą one mogły zabrać na pokład 64 pasażerów (czterech w salonie HEAD, dwóch w strefie VIP, 12 w przedziale w standardzie klasy biznes i 48 w przedziale w standardzie ekonomicznym). W trakcie przebudowy otrzymały m.in.: dodatkowe zbiorniki paliwa, systemy łączności wojskowej (w tym satelitarnej, jawnej i kodowanej), transponder systemu identyfikacji bojowej „swój–obcy”, system nawigacyjny
TACAN, odbiorniki GPS z modułami SAASM i systemy samoobrony. Szczegóły pozostają niejawne, jednak bazując na dostępnych zdjęciach wiadomo, że BBJ2 otrzymały m.in. systemy łączności satelitarnej (o czym świadczą anteny na grzbiecie kadłuba), system samoobrony przed odpalonymi pociskami samonaprowadzającymi się na podczerwień Elbit Systems C-MUSIC, zainstalowany w dolnej części kadłuba i pasywny system ostrzegania przed zagrożeniami. Nie można wykluczyć zabudowy kolejnych elementów. Niestety, Ministerstwo Obrony Narodowej nie podjęło dotąd decyzji o publicznej prezentacji nowych maszyn zakupionych za pieniądze podatników.