Pierwsza dziesiątka największych linii lotniczych świata posiada łącznie 6,5 tys. samolotów, co stanowi 23% globalnej floty. Na zdjęciu Boeing 777-39P w barwach
China Eastern Airlines.
Zadania transportu powietrznego pasażerów i ładunków realizuje ponad dwa tysiące linii lotniczych. Przewożą dziennie 6 mln ludzi i 180 tys. ton ładunków, wykonując przy tym 55 tys. rejsów (wyniki za 2021 r.). W powietrzu, w każdej chwili, znajduje się 9-13 tys. samolotów komunikacyjnych. Długoterminowe prognozy rynku szacują, że w ciągu najbliższych dwóch dekad ruch lotniczy wzrośnie 2,3-krotnie, a do jego zabezpieczenia przewoźnicy zakupią 41 tys. średnich i dużych samolotów.
W czerwcu 2022 r. w liniach lotniczych znajdowało się 28 674 samoloty komunikacyjne, z czego 23 513 było aktywnych operacyjnie (udział 82%) i 5161 uziemionych/zaparkowanych. Od początku br. zaistniała korzystna tendencja comiesięcznego wzrostu liczby aktywnych samolotów, co było wynikiem odbudowy rynku lotniczego po zapaści związanej z Covid-19. W odniesieniu do czerwca 2021 r., aktywna globalna flota powiększyła się o 2378 szt. (+11%) i o 8672 szt., w porównaniu z 2020 r.
Największymi flotami dysponują przewoźnicy z państw Azji kontynentalnej, którzy posiadali łącznie 10 014 samolotów, z tego 7676 było aktywnych operacyjnie. Przewoźnicy z Ameryki Północnej posiadali 8468 samolotów (7374 aktywnych), a z Ameryki Południowej, Środkowej i wysp Karaibskich – 1188 szt. (941 aktywnych). Linie lotnicze z państw leżących na kontynencie afrykańskim posiadały floty liczące łącznie 1302 samoloty (888 aktywnych), a w wyspiarskiej Oceanii było 857 samolotów (732 aktywnych). Natomiast przewoźnicy europejscy dysponowali flotą 6845 samolotów, z tego aktywnych 5902 szt., przy istnieniu dużych dysproporcji w poszczególnych państwach w liczbie uziemionych maszyn (np. Holandia miała tylko trzy zaparkowane samoloty). Reasumując, największy udział aktywnych operacyjnie samolotów jest w liniach lotniczych Ameryki Północnej i Europy, który wynosi około 87%. W państwach wyspiarskiej Oceanii aktywne jest 85% floty, w Ameryce Południowej i wyspach Karaibskich – 79%, w Azji kontynentalnej – 76%, a najniższy w Afryce – 68%.
W rankingu linii lotniczych pod względem liczebności floty w pierwszej dziesiątce plasują się wyłącznie przewoźnicy ze Stanów Zjednoczonych (7) i Chin. Największymi flotami dysponują: American Airlines – 921 szt. (872 aktywne i 49 zaparkowane), Delta Air Lines – 877 szt. (826 aktywne i 51 zaparkowane), United Airlines – 845 szt. (760 aktywne i 85 zaparkowane), Southwest Airlines – 745 szt. (708 aktywne i 37 zaparkowane), China Southern Airlines – 645 szt. (565 aktywne i 80 zaparkowane), SkyWest Airlines – 608 szt., China Eastern Airlines – 607 szt., FedEx Federal Express – 481 szt., Air China – 474 szt. i Alaska Airlines – 334 szt. Na uwagę zasługuje fakt, że pierwsza dziesiątka największych linii lotniczych posiada łącznie 6536 samolotów, co stanowi udział 23% globalnej floty.
Do przewozu lotniczego cargo wykorzystywana jest zarówno flota specjalistycznych samolotów towarowych jak i maszyny pasażerskie podczas rozkładowych rejsów. Generalnie, więcej niż połowa towarów przewożona jest w dolnych lukach bagażowych maszyn pasażerskich. Na przykład pasażerski Boeing 777-300 dysponujący kubaturą pokładu towarowego 125 m³ może zabrać 16,7 ton cargo. Samolotami przewozi się przede wszystkim ładunki o stosunkowo niewielkiej masie i gabarytach, ale o dużej wartości. Do najpowszechniejszych kategorii przewożonych towarów należą: elektronika użytkowa, wyroby farmaceutyczne, wartościowe produkty szybko psujące się, części zamienne i poczta.
We wrześniu 2022 r. w liniach lotniczych znajdowało się 2300 samolotów towarowych, w tym 1920 z napędem odrzutowym i 380 turbośmigłowym. Stanowią one 8% światowej floty. Wśród samolotów odrzutowych o udźwigu powyżej 10 ton najpopularniejszymi są: Boeingi 747F, 757F, 767F (po 300-350 szt.), B737F, B777F i MD-11; Airbusy A300 i A310; ukraińskie An-12 i An-124 oraz rosyjskie Iliuszyn IŁ-76. Natomiast wśród turbośmigłowych frachtowców, dysponujących udźwigiem od 3 do 9 ton, najpopularniejszymi są: ATR 72F, ATR 42F, Antonov An-26 i SAAB 340.
Zdecydowana większość samolotów towarowych to byłe maszyny pasażerskie po konwersji. Największym atutem jej wykonywania jest duży rynek wycofywanych z eksploatacji starszych typów samolotów pasażerskich i stosunkowo niskie koszty jej wykonania, w porównaniu do fabrycznie nowych. Przedmiotem wykonywanej modernizacji płatowca jest m.in.: zabudowa dużych drzwi ładunkowych na lewej burcie kadłuba, wzmocnienie podłogi pokładu głównego i wyposażenie go w przesuwne rolki, usunięcie i zaślepienie okien, zabudowa urządzeń do załadunku i wyładunku kontenerów oraz wygospodarowanie pomieszczeń dla załogi pokładowej. Wychodząc naprzeciw szerokiemu zapotrzebowaniu programy konwersji zostały ostatnio podjęte przez Airbusa, Boeinga i Embraera. Udźwig przystosowanego do przewozu cargo np. Airbusa A321P2F wynosi 27,2 ton, a Embraera 195F – 12,3 ton.
Linie europejskie mają 10-letnią flotę, głównie za sprawą dużej liczby nowych samolotów w liniach niskokosztowych: tureckich Pegasus (4,5 lat), Buzz (4,6) i Wizz Air (5,1). Na zdjęciu Airbus A321-231 węgierskich linii Wizz Air.
Największy przewoźnik kurierski FedEx Express dysponuje flotą 480 samolotów towarowych, z tego 10 było zaparkowanych. Drugi UPS United Parcel Service użytkujący 291 frachtowców (81 B767F, 75 B757F, 52 A300F, 42 MD-11F i 41 B747F) miał zaparkowanych 9 samolotów. Należące do wiodących linii cargo amerykańskie Atlas Air (46 B747F i 26 B767F) miały zaparkowane sześć frachtowców, a Kalitta Air (24 B747F, 7 B777F i 2 B767F) dwa samoloty. Natomiast linie: luksemburskie Cargolux Airlines (29 B747F), Qatar Airways Cargo (26 B777F i 2 B747F), amerykańskie Polar Air Cargo (8 B777F, 6 B747F i 4 B767F) i niemieckie AeroLogic Airline (21 B777F), przez cały czas miały aktywne wszystkie samoloty.
Należy nadmienić, że jeszcze do niedawna liderem w transporcie gigantycznych i ponadgabarytowych ładunków były ukraińskie linie Antonov Airlines. Eksploatowały największe na świecie samoloty towarowe: An-225 Mrija (250 ton) i An-124 Rusłan (udźwig 120/150 ton), a także turbośmigłowy An-22 Anteusz (60 ton) i inne mniejsze frachtowce. W obliczu trwającej rosyjskiej inwazji na Ukrainę przewoźnik tymczasowo przeniósł swoją bazę operacyjną na lotnisko Lipsk/Halle, z której wykonują loty ocalałe pięć An-124. Podczas działań zbrojnych zniszczony został najcenniejszy An-225 Mrija, a inne samoloty tego przewoźnika bazujące na kijowskim lotnisku (2 An-124, An-22, An-26 i An-74T) uległy poważnym uszkodzeniom.
Średni wiek samolotów komunikacyjnych użytkowanych w liniach lotniczych we wrześniu 2022 r. wynosił 12 lat. Poniżej roku w eksploatacji było 950 szt., z tego najwięcej pochodziło z wytwórni: Airbusa (550), Boeinga (300) i Embraera (45). Pod względem nowoczesności floty wiodącymi są linie: arabskie, azjatyckie i europejskie.
Linie lotnicze z państw Bliskiego Wschodu mają dziewięcioletnie samoloty, a wyróżniającymi są: Emirates Airline, Qatar Airways, Saudi Arabian Airlines i Etihad Airways (ich łączny udział w arabskiej flocie wynosi 50%). Największe w regionie linie Emirates użytkują 265 samolotów A380 i B777, mających średnio 8,4 lat, a w portfelu zamówień: 115 Boeingów 777X, 50 Airbusów A350 i 30 Boeingów 787. Qatar Airways posiada 233 samoloty w średnim wieku 7,5 lat, głównie za sprawą dużej liczby nowych Airbusów A350 (4 lata) i Boeingów 787.
Młodą flotą dysponuje narodowy przewoźnik Arabii Saudyjskiej, Saudi Arabian Airlines, który użytkuje 150 samolotów mających 7,2 lat i drugie linie Emiratów Arabskich, Etihad Airways mające 87 siedmioletnich samolotów. Jednak zdecydowanie najmłodszą flotą dysponują azjatyccy przewoźnicy niskokosztowi: saudyjski Flyadeal (2,4 lat), Flydubai (5,1) i Air Arabia (6,9) ze Zjednoczonych Emiratów Arabskich. Natomiast najstarsza arabska flota samolotów komunikacyjnych znajduje się głównie w irańskich liniach: Iran Aseman Airlines (29,1 lat), Caspian Airlines (29,4), Mahan Air (28,1) i Iran Air, za sprawą ponad trzydziestoletnich Airbusów A300 i Fokker F100/70.
