– Chcę oficjalnie uznać linię produkcyjną AW149 w PZL-Świdnik za otwartą – tymi słowami prezes zarządu PZL-Świdnik S.A. Jacek Libucha podsumował zorganizowany 4 czerwca w kierowanych przez siebie świdnickich zakładach pokaz rozpoczęcia seryjnej produkcji wielozadaniowych śmigłowców AW149, zamówionych przez poprzednie kierownictwo Ministerstwa Obrony Narodowej niespełna rok temu. AW149 rozpoczyna zupełnie nowy techniczny rozdział w historii 25. Brygady Kawalerii Powietrznej, a w przypadku PZL-Świdnik produkcyjny.

Na wtorkową uroczystość zorganizowaną w zakładach PZL-Świdnik licznie przybyli reprezentanci władz centralnych i samorządowych, parlamentarzyści, przedstawiciele Wojska Polskiego i innych służb mundurowych, a także licznych instytucji naukowo-badawczych. Były również media.

Rząd reprezentował Paweł Bejda, sekretarz stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej, a także Jacek Czerniak, sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi, zarazem poseł z Lubelszczyzny (Nowa Lewica). Był także szef Agencji Uzbrojenia gen. bryg. Artur Kuptel. Spośród parlamentarzystów byli zasiadający w Komisji Obrony Narodowej: Monika Pawłowska (Prawo i Sprawiedliwość), Andrzej Zapałowski (Konfederacja Wolność i Niepodległość), Marek Jakubiak (PiS). Jak również reprezentujący region: Bartłomiej Pejo (Konfederacja WiN), Marta Wcisło (Koalicja Obywatelska), Magdalena Filipek-Sobczak (PiS), Sylwester Tułajew (PiS) czy Artur Soboń (PiS). Władze samorządowe reprezentowali m.in. burmistrz Świdnika Marcin Dmowski i starosta świdnicki Waldemar Jakson.

Podczas wizyty w PZL-Świdnik można był zobaczyć pierwszy świdnicki AW149 na stanowisku 1. etapu FAL. Fot. Adam M. Maciejewski

Spośród przedstawicieli instytucji Wojska Polskiego można wymienić Zastępcę Szefa Władzy Lotnictwa Wojskowego – Szef Pionu Zdatności – Głównego Inżyniera Lotnictwa Wojskowego płk. mgr. inż. Wiesława Grzyba. Były też delegacje Dowództwa Generalnego RSZ, Szefostwa Śmigłowcowego, Zarządu Lotnictwa Śmigłowcowego, 25. Brygady Kawalerii Powietrznej, Gdyńskiej Brygady Lotnictwa Marynarki Wojennej, Wojsk Obrony Terytorialnej, Inspektoratu Służby Kontrwywiadu Wojskowego oraz 11 jednostek wojskowych, których PZL-Świdnik swoimi wyrobami i usługami wspiera w codziennej służbie. Nie zabrakło przedstawicieli instytucji naukowych i szkolnictwa wyższego, do PZL-Świdnik przyjechał dyrektor Sieć Badawcza Łukasiewicz – Instytut Lotnictwa dr inż. Paweł Stężycki; dziekan Wydziału Mechatroniki, Uzbrojenia i Lotnictwa Wojskowej Akademii Technicznej dr hab. inż., prof. WAT, Stanisław Kachel czy prodziekan ds. naukowych i rozwoju dr hab. inż., prof. WAT, Marek Rośkowicz. Lotniczą Akademię Wojskową reprezentował gen. bryg. pil. w st. spocz. Ryszard Hać. Był także gen. broni w st. spocz. Edward Gruszka, będący doradcą ministra obrony Narodowej Władysława Kosiniaka-Kamysza.

Z ramienia Leonardo do Świdnika przyjechali Gian Piero Cutillo, dyrektor zarządzający Leonardo Helicopters, i prezes zarządu Leonardo Poland Marco Lupo. Byli także przewodniczący wszystkich związków zawodowych działających w PZL-Świdnik.

Stanowiska dwóch pozostałych etapów FAL czekają na swoje egzemplarze AW149. Fot. Adam M. Maciejewski

Prezes Libucha przedstawił gościom osiągnięcia zarządzanej przez siebie spółki. O unikatowej pozycji PZL-Świdnik w strukturze Leonardo Helicopters świadczy ulokowanie w świdnickim zakładzie aż sześciu tzw. centrów doskonałości: przekładni, struktur lotniczych (pod tym względem Świdnik to najważniejszy zakład Leonardo Helicopters), kompozytów i wirników, integracji awioniki, montażu końcowego i wsparcia produktu. Tym samym PZL-Świdnik jest jedynym tak wyspecjalizowanym zakładem, obok brytyjskiego Yeovil, wśród 13 zakładów należących do Leonardo Helicopters! Czyni to także z PZL-Świdnik wyróżniający się zakład produkcji śmigłowców nie tylko w skali europejskiej, ale też światowej.

W pełni gotowy AW149 pokazany w hali FL. Fot. Adam M. Maciejewski

Przez 73 lata istnienia PZL-Świdnik wyprodukował 7000 śmigłowców. Od 14 lat PZL-Świdnik jest częścią, najpierw Agusta Westland, a po zmianie szyldu Leonardo Helicopters. Z polskiej perspektywy PZL-Świdnk jest jedynym w naszym kraju zakładem lotniczym tzw. kategorii OEM (Original Equipement Manufacturer), czyli będącym producentem pełnego, gotowego wyrobu, w całym technologicznym procesie jego wytwarzania, poczynając od fazy projektowania, aż po badania zakładowe wyprodukowanego śmigłowca i jego wsparcie eksploatacyjne (tzw. MRO – Maintenance, Repair, and Overhaul). W przypadku PZL-Świdnik tym wyrobem oczywiście jest śmigłowiec.

Poza tym w PZL-Świdnik trwa produkcja śmigłowców AW139… Fot. Adam M. Maciejewski

O sukcesie PZL-Świdnik na przestrzeni lat świadczą wyniki finansowe. W chwili prywatyzacji PZL-Świdnik miał 300 mln PLN przychodów. W 2020 r., tuż przed pandemią, było to już 900+ mln PLN. Mimo niepewnej sytuacji rynkowej, Leonardo Helicopters zainwestowało w PZL-Świdnik i rozpoczęto program śmigłowca AW149. W latach 2020–2023 przychody wzrosły o 165%. Znacznie (2,5-krotnie) zwiększył się udział klientów końcowych w przychodach PZL-Świdnik. 60% produkcji PZL-Świdnik idzie na eksport. Od 2020 r. PZL-Świdnik zatrudnił netto 900 osób, mimo pandemii i chwilowego zmniejszenia zatrudnienia związanego z wahnięciem koniunktury. Obecnie PZL-Świdnik zatrudnia ok. 3250 pracowników. W latach 2022–2023 inwestycje wyniosły 250 mln PLN w infrastrukturę zakładów, zdolności produkcyjne i B+R. W tym samym okresie PZL-Świdnik zapłacił ~160 mln PLN tylko z tytułu podatku CIT (czyli od firm, tzw. korporacyjnego).

…AW169… Fot. Adam M. Maciejewski

1 lipca 2022 r. PZL-Świdnik podpisał z Ministerstwem Obrony Narodowej, za pośrednictwem Agencji Uzbrojenia, umowę na dostawę 32 wielozadaniowych uzbrojonych śmigłowców wojskowych AW149, z terminem dostawy w latach 2023–2029, o łącznej wartości 8,25 mld PLN brutto. Jest to największe jednostkowe zamówienie wojskowe na śmigłowce w całej powojennej historii Polski. W październiku 2023 r. PZL-Świdnik dostarczył 25. BKPow. pierwsze dwa AW149, w marcu 2024 r. wojsko miało już cztery śmigłowce, a w maju 2024 r. ruszyła produkcja AW149 w PZL-Świdnik. Gotowy 5. egzemplarz prezentował się we wtorek w locie.

…czy AW119 Koala. Fot. Adam M. Maciejewski

Przybyłym gościom pokazano nowe stanowiska montażowe, tzw. FAL (Final Assembly Line, czyli linia montażu końcowego). FAL składa się z trzech etapów, chronologicznie: kompletowanie kabiny z wyprodukowanych struktur kompozytowych, instalacja wiązek, montaż instalacji paliwowej i hydraulicznej; następnie montaż kokpitu, systemów kontroli i gaśniczego, instalacja silników i przekładni głównej, podwozia, instrumentów sterujących; aż w końcu montaż belki ogonowej wraz z wirnikiem ogonowym, pomocniczej jednostki napędowej (APU), następnie przeprowadzane są testy szczelności, zakładane oszklenie kabiny, stateczniki, kopuła wirnika nośnego.

Prezes zarządu PZL-Świdnik S.A. Jacek Libucha zapoznał przybyłych m.in. z kolejnymi etami budowy linii FAL. Fot. Adam M. Maciejewski

Po zakończeniu FAL śmigłowiec przechodzi na tzw. flight line (FL), czyli do hali ze stanowiskiem montażowym, na którym na śmigłowcu montuje się jego wyposażenie zadaniowe, systemy elektroniczne, czy inne wyposażenie zewnętrze, a także fotele. Następnie w pełni ukompletowany śmigłowiec rozpoczyna badania naziemne, przechodzi oblot i jest wyposażany w urządzenia kryptograficzne wymagane przez wojsko. W końcu śmigłowiec jest gotowy do odbioru przez zamawiającego.

Uruchamiając produkcję AW149, PZL-Świdnik wywiązał się z tej części umowy z MON, która wymagała stworzenie w świdnickich zakładach potencjału produkcji śmigłowców AW149 i zabezpieczenia jego eksploatacji w Polsce. W naszym kraju są ulokowane wszystkie niezbędne i kluczowe procesy technologiczne, w tym zarządzenie konfiguracją śmigłowca, co umożliwia jego przyszłe modyfikacje i modernizacje w toku wieloletniej eksploatacji. Do tego dochodzi spełnienie wymagań niejawnych. Obecnie wydział produkcji FAL może wyprodukować do 10 śmigłowców AW149 rocznie (poza AW149 na FAL trwa produkcja innych typów śmigłowców wytwarzanych w PZL-Świdnik). Istnieje techniczna możliwość zwiększenia tej liczby w przypadku takowego zapotrzebowania MON.

Przemawia sekretarz stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej Paweł Bejda. Fot. Adam M. Maciejewski

Przemawiając na zakończenie, wicemin. Bejda nazwał zamówienie AW149 kołem zamachowym całej polskiej gospodarki, a AW149 doskonałym produktem. Podkreślił, że wysoka jakość, konkurencyjna cena i terminowe dostawy w pełni uzasadniają zamawianie przez MON śmigłowców w PZL-Świdnik, który reprezentuje absolutnie światowy poziom. Bejda ujawnił też, że MON razem z Sztabem Generalnym WP rozważa zakup kolejnych śmigłowców, obecnie trwa analiza jakiej kategorii miałaby to być „platforma”, co otwiera przed PZL-Świdnik możliwość zdobycia kolejnego zamówienia.