Podczas odbywających się w Gdańsku XXI Międzynarodowych Targów Morskich Baltexpo jednym z najczęściej poruszanych tematów było rozpoczęcie programu budowy fregat rakietowych w ramach programu Miecznik. Poza rozmowami kuluarowymi tematowi temu poświęcona została specjalna konferencja, której inicjatorem była PGZ Stocznia Wojenna Sp. z o.o. z Gdyni, będąca integratorem technicznym tego programu.

Konferencja ta została podzielona na trzy panele. Pierwszy z nich zatytułowano „Modernizacja Marynarki Wojennej w kontekście rozwoju potencjału polskich stoczni”. Do udziału w nim zaproszeni zostali m.in. Marcin Horała sekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury, Kacper Płażyński zastępca przewodniczącego Komisji Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej, Sebastian Chwałek prezes zarządu Polskiej Grupy Zbrojeniowej. Niestety, politycy - jak to określił jeden z uczestników konferencji -„w związku ze stanem nadzwyczajnym wykazali się nadzwyczajną nieobecnością”. Ostatecznie w tym panelu głos zabrali jedynie kmdr dr hab. Bartłomiej Pączek - dziekan Wydziału Dowodzenia i Operacji Morskich Akademii Marynarki Wojennej i kmdr Grzegorz Mucha - szef Oddziału Gestorstwa i Rozwoju Zarządu Uzbrojenia w Inspektoracie Marynarki Wojennej DGRSZ.

Dziekan Wydziału Dowodzenia i Operacji Morskich stwierdził, że jeszcze kilka lat temu nasze myślenie strategiczne o akwenach morskich było dalece zaniedbane. Marynarka Wojenna nie mogła się przebić z poglądem, że Polska ma żywotne interesy nie tylko na Bałtyku, ale również na innych morzach i ocenach. Pokłosiem tego było nieprzystawanie potencjału naszej floty do zasięgu interesów państwa polskiego i związanych z tym zagrożeń, które błędnie ograniczano tylko do Morza Bałtyckiego. Stąd też przy tworzeniu wymagań dla nowych okrętów trzeba prawidłowo określić, do jakich celów będą one wykorzystywane i na jakich akwenach będą pływać. Należy przy tym pamiętać, jakie funkcje będą one pełnić np. policyjne czy dyplomatycznie a nie tylko czysto bojowe, stąd nie mogą to być małe jednostki. Ciekawym aspektem, o którym wspomniał kmdr Pączek, jest to, że już uruchomienie programu Miecznik zaczęło zwiększać motywację młodych ludzi, chcących zostać oficerami Marynarki Wojennej, a to między innymi dzięki temu może ona przestać być postrzegana, jako „pływające muzeum”.

Komandor Mucha z Inspektoratu Marynarki Wojennej mówił o zdefiniowanych w ramach programu Miecznik wymaganiach, które dotyczącą okrętu klasy fregata. Jednostka ta ma być zdolna do wykrywania, śledzenia i zwalczania celów nawodnych, podwodnych i powietrznych, a w ograniczonym zakresie również lądowych. Przystosowana ma być ona do bazowania śmigłowców i bezpilotowych statków powietrznych, jak również zdolna do ochrony transportów morskich. Według słów kmdr. Muchy najmniejszym okrętem zapewniającym taką elastyczność i niezbędną siłę ognia jest właśnie fregata. Dzięki posiadaniu takich jednostek Polska może wspierać działania sojuszników w zakresie ochrony szlaków morskich, ale nie tylko.

W drugim panelu dyskusyjnym pn. „Zaangażowanie polskiego przemysłu w realizacje programu Miecznik – perspektywy współpracy” wzięli udział Cezary Cierzan dyrektor Biura Projektów Morskich w PGZ S.A, Paweł Lulewicz prezes zarządu PGZ Stocznia Wojenna Sp. z o.o., Marcin Ryngwelski prezes zarządu Remontowa Shipbuilding S.A. oraz Marcin Wiśniewski prezes zarządu OBR Centrum Techniki Morskiej S.A.

Najistotniejsze informacje przedstawił dyrektor Cierzan, dotyczyły one harmonogramu realizacji programu Miecznik, który został podzielony na trzy etapy. W pierwszym, określanym jako przemysłowe studium wykonywalności (PSW) konsorcjum PGZ-Miecznik ma przygotować trzy projekty koncepcyjne wraz z analizami techniczno-ekonomicznymi. Dokumenty te mają być gotowe do grudnia tego roku. Równolegle mają trwać prace koncepcyjne i projektowe dotyczące przygotowania potencjału produkcyjnego i obsługowe w PGZ SW. W lutym 2022 roku nasze Siły Zbrojne mają dokonać wyboru jednego spośród przygotowanych projektów. Etap ten ma się zakończyć marcu przyszłego roku zatwierdzeniem założeń taktyczno-technicznych (ZTT) dla okrętu Miecznik.

Drugi etap – aktualizacja PSW, ma być realizowany do stycznia 2023 roku. Obejmować ma on przygotowanie i zatwierdzenie projektu wstępnego wraz z analizą techniczno-ekonomiczną opracowanych na bazie rozwiązań wybranych przez SZ RP. Równolegle ma być realizowane ustanowienie potencjału produkcyjnego w PGZ SW, w tym rozpoczęcie transferu technologii i wiedzy od partnera zagranicznego.

Trzeci etap programu zakłada budowę fregat rakietowych i został podzielony na następujące zadania:

- budowa pierwszego okrętu wraz z ZSW (Zintegrowany System Walki) + szkolenia, próby oraz badania kwalifikacyjne – do czerwca 2028 r.,

- budowa drugiego okrętu wraz z ZSW + szkolenia oraz próby – do sierpnia 2033 r.,

- budowa trzeciego okrętu wraz z ZSW + szkolenia oraz próby – do sierpnia 2034 r.,

- dostarczenie pakietów logistycznych i środków bojowych do wszystkich trzech jednostek – do sierpnia 2034 r.

W ramach tego panelu prezes Lulewicz zaprezentował planowane inwestycje infrastrukturalne związane przede wszystkim z udziałem jego stoczni w konsorcjum, ponadto zachęcał inne firmy branży stoczniowej obecne na targach do udziału w tym programie w charakterze dostawców i podwykonawców. Członkowie konsorcjum zakładają, że realizacja programu Miecznik wygeneruje 2000 miejsc pracy w stoczniach i firmach kooperujących.

Trzeci panel konferencji pn. „Doświadczenia przy realizacji budowy fregat” poświęcony był przedstawieniu ofert trzech podmiotów zagranicznych, które zostały wybrane, jako potencjalni dostawcy projektu platformy. Jest to niemiecki thyssenkrupp Marine (tkMS) proponujący jednostki projektu MEKO A-300PL, hiszpańska Navantia – fregaty projekt F100PL oraz brytyjski Babcock International Group z okrętami projektu AH140PL (na bazie fregat Arrowhead 140).

Andy Chapell z Babcocka, poza zaprezentowaniem doświadczeń w współpracy przemysłowej swojej firmy na przykładzie realizowanego od 2008 roku wsparcia w zakresie utrzymania kanadyjskich okrętów podwodnych, jako jedyny zagraniczny prelegent zaprezentował ogólny zarys współpracy z PGZ przy programie Miecznik.

Przedstawiciel Navantii Jorge Garcia Monedero, w swoim wystąpieniu skupił się na przedstawieniu doświadczeń swojego koncernu w zakresie współpracy przemysłowej i transferu technologii na przykładzie kontraktów dla Australii i Arabii Saudyjskiej. Poruszył on przy tym bardzo ważne zagadnienie. Stwierdził, że transfer technologii jest bardzo drogim rozwiązaniem, ale pozwala na rozwój zdolności produkcyjnych u jego odbiorcy. Tak, więc jego zakres powinien być dostosowany do lokalnych potrzeb i możliwości finansowych.

Jonathan Kamerman z tkMS poza ogólnymi założeniami koncepcji MEKO, przedstawił doświadczenia swojej firmy z ostatnich lat w zakresie budowy okrętów klas korwet/fregata zarówno dla floty niemieckiej, jak i odbiorców zagranicznych. W tym ostatnim zakresie podkreślona została trwająca właśnie w Niemczech budowa trzech fregat rakietowych typu MEKO A-200 Batch III dla Egiptu.