W ostatnich latach Zakłady Mechaniczne „BUMAR-ŁABĘDY” S.A. koncentrują swą działalność na kompleksowym wsparciu eksploatacji sprzętu Sił Zbrojnych RP. Wśród kluczowych tego typu przedsięwzięć wymienić należy: przywrócenie sprawności i modernizację do standardu Leopard 2PL/PLM1 142 czołgów podstawowych Leopard 2A4; remonty i modyfikację czołgów T-72M/M1 do standardu T-72M1R; remonty główne i konserwacyjne czołgów podstawowych PT-91; remonty główne i konserwacyjne wozów zabezpieczenia technicznego WZT-2 i WZT-3M.

W poprzednim numerze „Wojska i Techniki” przedstawiliśmy 70-letnią historię Zakładów Mechanicznych „BUMAR-ŁABĘDY” S.A. przez pryzmat kolejnych wdrażanych w nich do produkcji wyrobów, przede wszystkim czołgów średnich i podstawowych oraz pojazdów wsparcia działań na ich bazie, a także ciągników gąsienicowych. Obecnie skoncentrujemy się na aspektach jedynie zasygnalizowanych w tamtym tekście, a więc dniu dzisiejszym zakładów z Łabęd i aktualnie realizowanych przez nie przedsięwzięciach wynikających z umów podpisanych z Ministerstwem Obrony Narodowej w ostatnich latach.

Ostatnie wyprodukowane od podstaw seryjne ciężkie pojazdy gąsienicowe powstały w Zakładach Mechanicznych „BUMAR-ŁABĘDY” S.A. jeszcze w poprzedniej dekadzie, co bynajmniej nie oznacza, że cierpią one na brak pracy. Oczywiście, każdy producent dąży do wdrożenia zupełnie nowych wyrobów, ale pamiętać należy, że dziś, w okresie pokoju, równie ważną sferą działalności firm zbrojeniowych jest kompleksowe wsparcie eksploatacji sprzętu własnego wojska, a także analogiczne zlecenia realizowane dla kontrahentów zagranicznych. Właśnie tego typu usługi są przedmiotem działalności zakładów w ostatnich latach, a wśród kluczowych przedsięwzięć realizowanych na rzecz Sił Zbrojnych RP wymienić należy: przywrócenie sprawności i modernizację do standardu Leopard 2PL/PLM1 142 czołgów podstawowych Leopard 2A4 (program rozpoczęty w 2015 r.); remonty i modyfikację czołgów T-72M/M1 do standardu T-72M1R (program rozpoczęty w 2019 r.); remonty główne i konserwacyjne czołgów podstawowych PT-91 (projekt zrealizowany w latach 2018–2020); remonty główne i konserwacyjne wozów zabezpieczenia technicznego WZT-2 i WZT-3M (projekt rozpoczęty w 2019 r.).

Najszerzej zakrojony program to przywrócenie sprawności i modernizacja 142 czołgów podstawowych Leopard 2A4 do standardu 2PL/PLM1. Na zdjęciu powtórny montaż wyremontowanych podwozi czołgów.

Modernizacja i przywrócenie sprawności czołgów Leopard 2A4

Zagadnienia związane z programem przeglądów do poziomu F6, przywrócenia pełnej sprawności i modernizacji czołgów Leopard 2A4 do standardu Leopard 2PL/PLM1 były już wielokrotnie szczegółowo omawiane na łamach „Wojska i Techniki” (m.in. 1/2016, 3/2016, 3/2017, 9/2019), zatem przedmiotem naszego zainteresowania będą działania zrealizowane w ramach niego w Zakładach Mechanicznych „BUMAR-ŁABĘDY” S.A. na przestrzeni lat 2020–2021. Przypomnijmy jedynie, że prace prowadzone są przez konsorcjum, w skład którego wchodzą Polska Grupa Zbrojeniowa S.A. i Zakłady Mechaniczne „BUMAR-ŁABĘDY” S.A., partnerem strategicznym jest niemiecka firma Rheinmetall Landsysteme GmbH (umowa z nią została zawarta 18 lutego 2016 r.), zaś poddostawcami szereg polskich, przede wszystkich skupionych w Grupie Kapitałowej PGZ podmiotów, m.in.: Wojskowe Zakłady Motoryzacyjne S.A., PCO S.A., Rosomak S.A., Zakłady Mechaniczne „Tarnów” S.A., Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Urządzeń Mechanicznych OBRUM Sp. z o.o., a także kilka firm zagranicznych.

Umowa główna dotycząca modernizacji 128 czołgów z opcją zrealizowania prac na 14 kolejnych, została zawarta 28 grudnia 2015 r. i miała wartość 2,415 mld PLN. Do tej pory umowę zmodyfikowano ośmioma aneksami. W ich ramach do puli pojazdów objętych modernizacją dodano 14 kolejnych czołgów, dzięki czemu łączna liczba wzrosła do 142, wprowadzono dodatkowe funkcjonalności składające się na wersję 2PLM1 i określono zasady przywracania sprawności technicznej tych maszyn. Zawarte aneksy podniosły wartość umowy do 3,29 mld PLN.
Ubiegły rok był przełomowy dla całego przedsięwzięcia, ponieważ zakończyły się w nim badania kwalifikacyjne prototypowego czołgu, opracowanego i wykonanego przez partnera zagranicznego (choć z udziałem wyposażenia dostarczonego przez polskich poddostawców). Rozpoczęły się one jeszcze w sierpniu 2018 r., a zasadnicza ich część zakończyła się latem 2019 r. Zamawiający sformułował wówczas szereg uwag i zaleceń, do wprowadzenia których został zobligowany wykonawca przed ostatecznym zatwierdzeniem konfiguracji czołgu Leopard 2PL. W związku z tym konieczne było przeprowadzenie dodatkowych testów, w tym również sprawdzenie poprawności przygotowania dokumentacji technicznej, instrukcji użytkowania oraz instrukcji napraw i katalogu części zamiennych.

Zakładano, że zakończenie testów i zamknięcie zagadnień formalnych nastąpi do końca pierwszego kwartału 2020 r. Do tego czasu udało się zakończyć testy poligonowe (m.in. strzelanie amunicją polskiej produkcji na poligonie w Drawsku Pomorskim), ale przedłużył się – także ze względu na pandemię COVID-19 – proces weryfikacji dokumentacji obsługowej. Ostatecznie protokół z badań prototypu czołgu został zatwierdzony z wynikiem pozytywnym 21 maja 2020 r., co umożliwiło rozpoczęcie procesu formalnego przejmowania gotowych i odpowiadających ostatecznemu standardowi prototypu wozów.