Czołg PT-91 należący do 117. Samodzielnej Brygady Zmechanizowanej z pakietem przeciwkumulacyjnym i przeciwdronowym. Zdjęcie wykonane latem br.
Oczywiście, profil i rozmiary produkcji poszczególnych firm pozostają tajne, aby nie dekonspirować się wobec Rosjan, którzy mogliby zaatakować obiekty produkcyjne. Ta obawa jest zwykle przesadzona, gdyż Rosjanie wykazują zdumiewającą niekompetencję i nieudolność w tej dziedzinie – niektóre zakłady remontowe podlegające ukraińskiemu resortowi obrony i funkcjonujące jeszcze od czasów ZSRR (czyli ich lokalizacja jest doskonale znana), znajdujące się w odległości czasem tylko kilkunastu km od linii frontu, nie niepokojone przez nikogo od początku wojny prowadzą naprawy i „małą” produkcję sprzętu bojowego, czym nierzadko chwalą się nawet w Internecie.
Mimo tego nie są ostrzeliwane, ani bombardowane! Z drugiej strony – bazując na informacjach nieoficjalnych – na przestrzeni ostatniego roku rosyjskie uderzenia na ukraińskie zakłady zbrojeniowe stały się częstsze i bardziej skuteczne.
Oczywistymi obszarami aktywności ukraińskich producentów uzbrojenia stało się modernizowanie sprzętu, konstruowanego i produkowanego jeszcze w czasach ZSRR czy już w niepodległej Ukrainie, ale także tworzenie nowych konstrukcji, dostosowanych do potrzeb frontu.
Ze zrozumiałych względów informacje na ten temat są dawkowane bardzo selektywnie i najlepszym sposobem obserwacji tego procesu jest analiza zdjęć oraz filmów publikowanych w Internecie. Dodatkowy problem stanowi rozróżnienie produktów przemysłu ukraińskiego i konstrukcji dostarczonych z zagranicy. W przypadku ciężkiego sprzętu (wozy bojowe, wyrzutnie rakiet) zwykle nie jest to trudne, ale już np. w przypadku licznych powietrznych bezzałogowców często nie da się stwierdzić, czy powstały one na Ukrainie, czy poza jej granicami.
Prototyp czteroosiowego transportera opancerzonego Chorunżyj kijowskiej firmy Praktika.
Poniższy artykuł jest próbą przeglądu użytkowanego przez Siły Zbrojne Ukrainy i inne formacje zmilitaryzowane uzbrojenia oraz sprzętu, które najprawdopodobniej zostały poddane modyfikacjom bądź powstały w lokalnych firmach, w większości przypadków już podczas wojny. W niektórych przypadkach niemal na pewno chodzi o pojedyncze egzemplarze, w innych mamy do czynienia z „seryjną” modernizacją i produkcją na potrzeby wojenne.
W sferze pojazdów pancernych pojawiło się zaskakująco dużo oryginalnych rozwiązań, ale większość z nich ma jeszcze przedwojenne korzenie, a niektóre istnieją tylko w postaci niekompletnych prototypów. Tak było np. z ciężkim transporterem gąsienicowym Azowiec (o jego powstaniu szerzej w WiT 4/2016), który był używany podczas obrony Mariupola, później został zakopany przez obrońców i odnaleziony przez Rosjan wczesną wiosną 2024 r. Jest to kadłub czołgu T-64, w którym wieżę zastąpiono masywną, pancerną kazamatą. Co ciekawe, pomysł takiej przebudowy nie jest nowy, bo powstał jeszcze w latach 90. W 2015 r. zbudowano jego „model funkcjonalny” i niewykluczone, że to właśnie on, po kolejnych udoskonaleniach, trafił na front. Wyróżnikiem odkrytego przez Rosjan wozu jest całkowicie niewyposażone wnętrze, co dobrze pasuje do takiego „przedprototypu”. Podobny jest pojazd przerobiony ze zdobycznego czołgu T-62, który ukraińska telewizja prezentowała podczas przebudowy, a po ponad roku pojawiły się jego zdjęcia „z terenu”, choć niekoniecznie z frontu. Główna różnica polega na zainstalowaniu na nim kompletnej wieży bojowego wozu piechoty BMP-2.
Amerykański transporter opancerzony M1126 Stryker z ekranami antydronowymi zamontowanymi na Ukrainie.
Wczesną wiosną 2023 r. na froncie w okolicy Bachmutu pojawił się prototyp czteroosiowego transportera Chorunżyj (pol. chorąży), opracowany jeszcze w 2016 r. przez kijowską firmę Praktika. Formalnie miała to być głęboka modernizacja BTR-60, ale z oryginalnego wozu pozostały podobno tylko płyty kadłuba tworzące dno wraz z układem jezdnym, a zewnętrznie pojazd upodobnił się do współczesnych kołowych transporterów opancerzonych w układzie 8×8, m.in. dzięki przedziałowi transportowemu umieszczonemu z tyłu.
W pojedynczych egzemplarzach powstały też nieco mniej tajemnicze pojazdy. Kewlar to bojowy wóz piechoty powstały na bazie dopancerzonego nośnika haubicy 2S1 z podwyższonym przedziałem bojowym, na którym zamontowano seryjną bezzałogową wieżę BM-3M Szturm. Jego prototyp firma UkrInMasz ujawniła w 2020 r. Dość dziwną hybrydą jest zdobyczny wóz dowodzenia R-149BMR Kuszetka-B (podwyższony BTR-80 – K1Sz1), na którym zamontowano wieżę bojowego wozu rozpoznawczego BMR-1.
Wymagało to poważnej przebudowy górnej części płyty kadłuba – jej poszerzenia w części podwieżowej i wspawania pierścienia oporowego. Dziwnym pomysłem był montaż wieży BPU-1 z 14,5 mm wkm KPWT na stropie pojazdu GM-578, czyli nośnika wyrzutni 2P25 pocisków kierowanych systemu przeciwlotniczego 2K12 Kub. Sceptycyzm wywołują szczególne cechy nośnika: symbolicznej grubości pancerz, brak burtowych i tylnych drzwi do przedziału bojowego itp.
Brytyjski czołg Challenger 2 z ekranami burtowymi i dachem z siatki.
Spore szanse na seryjną modernizację mają kołowe transportery opancerzone BTR-60 z zasobów bułgarskiego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Ma być ich 100 i przytłaczającą większość mają stanowić wozy w wersji PB, a więc z wieżą BPU-1. Problemem jest, że niemal wszystkie, po długotrwałym składowaniu, są niesprawne, a w szczególności generalnego remontu wymaga ich układ napędowy. W kwietniu br. zaprezentowano pierwszy wóz wyremontowany i zmodernizowany na Ukrainie.
Zamiast pary gaźnikowych silników GAZ-40P o mocy po 66,2 kW/90 KM, otrzymał dwa wysokoprężne Deutz BF4M2012 o mocy 76 kW/103 KM każdy. Wzmocniono opancerzenie instalując zewnętrzne ekrany ze stali pancernej (wskutek wzrostu masy pojazd utracił zdolność pływania). Między drugą a trzecią osią w burtach wycięto spore drzwi, podobne do stosowanych w BTR-80 i zmodernizowanych bułgarskich BTR-60PB-MD1 (te ostatnie mają także znacznie podwyższony przedział napędowy).
Górne skrzydła drzwi odchylają się do przodu, a dolne w dół, tworząc stopień, ułatwiający korzystanie z nich, gdy pojazd jest w ruchu. Kierowca otrzymał dwie kamery systemu obserwacji SPO-MBT, przednia zapewnia identyfikację przeszkód z odległości 600 m, tylna – 25 m. Pojazd wyposażono w aparaturę nawigacyjną CH-215 i cyfrowy radiotelefon Libid K-2RB (licencyjna Motorola DM4600). Co ciekawe, nie zmieniono uzbrojenia, a jedynie dodano nocny celownik w pojemniku doczepionym do lufy wkm KPWT.
Zobacz pełny artykuł w nowym wydaniu czasopisma Wojsko i Technika >>
Pełna wersja artykułu
Pełna wersja artykułu
