Prototypowa konfiguracja systemu Repellent na podwoziu MAZ-6317 6×6 została po raz pierwszy zaprezentowana publicznie podczas forum Armija-2016 w Parku Patriot w podmoskiewskiej Kubince.
Dziś specjaliści z ośrodków naukowo-badawczych i firm praktycznie z całego świata poszukują skutecznych oraz efektywnych kosztowo metod wykrywania powietrznych bezzałogowców i przeciwdziałania im. W formułowanych przez użytkowników wymaganiach wobec systemów wykrywania i ostrzegania oraz zakłócania bezzałogowych statków/systemów powietrznych (BSP) priorytet mają zdolność selekcji (czułość) i skuteczność przeciwdziałania przyak najprostszej obsłudze, a – w ramach możliwości – także jak najniższe koszty zakupu oraz wsparcia eksploatacji w cyklu życiowym.
Również przeciwdziałanie (unieszkodliwianie) jest wielkim wyzwaniem. Doświadczenia pokazują, że najefektywniejszym rozwiązaniem jest fizyczna eliminacja bezzałogowca będącego dużym zagrożeniem. Problem pojawia się jednak, gdy przestrzeń powietrzna jest nasycona tego typu aparatami, np. działającymi w rojach, i zrealizowanie takiego kroku w przypadku każdego wykrytego oraz zaklasyfikowanego jako zagrożenie jest po prostu niemożliwe. Stąd też rozwiązania służące do ochrony i obrony przed BSP przybierają postać systemów wielowarstwowych, tak samo jak tych do walki z klasycznymi środkami napadu powietrznego – poszczególne warstwy wzajemnie się przenikają i uzupełniają.
Oprócz systemów przeznaczonych do fizycznej eliminacji (niszczenia) bezzałogowców, działających na różnych zasadach fizycznych, do środków przeciwdziałania należą urządzenia do zakłócania ich aparatury pokładowej o różnej mocy, stopniu złożoności, rozmiarach i mobilności. Często systemy zakłócające są integrowane ze środkami przeznaczonymi do wykrywania i klasyfikacji zagrożeń, a niekiedy także do ich niszczenia.
Małe bezzałogowe statki powietrzne, dzielone są zwykle na dwie główne kategorie, mini-BSP i mikro-BSP. Niekiedy z klasy mikro wydziela się wielowirnikowce, nazywane potocznie dronami.
Mini-BSP o konstrukcji klasycznej mają masę od 5 do 50 kg, długość 1,5–2,5 m, rozpiętość 3–4 m, a ich prędkość lotu zawiera się w przedziale 40–200 km/h. Typowy czas przebywania w powietrzu wynosi od dwóch do dziewięciu godzin, a pułap od 2500 do 5000 m. Promień bojowy to od 25 do nawet 200 km.
Napęd zapewnia zwykle silnik spalinowy, ale wśród mniejszych BSP tej kategorii spotyka się także napęd elektryczny. Ładunek użyteczny stanowią zazwyczaj głowice optoelektroniczne, integrujące barwne kamery dzienne i kamery termowizyjne, czasem również wskaźniki, dalmierze, a nawet podświetlacze laserowe. Mogą być też uzbrojone w specjalnie skonstruowane minibomby bądź pociski kierowane, a także amunicję improwizowaną.
Aparatura zamontowana na szczycie teleskopowo podnoszonego masztu – moduł antenowy w kształcie dysku to antena podsystemu odbiorczo-pelengacyjnego pasma 200 MHz ÷ 6 GHz, niewielki prostopadłościan pod nią to z kolei antena podsystemu odbiorczo-skanującego pasma 200 MHz ÷ 6 GHz. Para podobnych do siebie większych „skrzynek” to elementy jednozakresowego dwukanałowego modułu zakłóceń radioelektronicznych pasma 800 MHz ÷ 3 GHz.
Do mikro-BSP zalicza się aparaty o długości rzędu 0,5 m i rozpiętości 1,0 m oraz masie ok. 0,5 kg. Ich prędkość lotu to od 45 do 65 km/h, a w powietrzu mogą przebywać do 45 minut. Wysokość lotu nie przekracza 300 m, a promień bojowy 2 km. Napęd zazwyczaj jest elektryczny, a ładunek użyteczny stanowi kamera dzienna lub nocna o ograniczonych kątach obserwacji.
Komercyjne wielowirnikowce mają typowy rozmiar 0,6 m (przekątna), masę do 1,3 kg (oczywiście spotyka się także wyspecjalizowane konstrukcje o masie kilkunastu–kilkudziesięciu kg). Ich prędkość nie przekracza 60 km/h, a czas lotu 20 minut. Wysokość lotu to do 500 m, a promień działania maks. 5 km. Napęd jest elektryczny, a ładunek użyteczny tworzą kamery dzienne i termowizyjne lub – rzadziej – aparaty fotograficzne. Coraz częściej takie konstrukcje są przystosowywane do przenoszenia improwizowanych środków bojowych.
W ramach tej podgrupy występują tzw. drony FPV (First Person View), a więc wyłącznie zdalnie sterowane aparaty naprowadzane na podstawie podglądu przekazywanego na żywo z kamery.
Większość BSP klas mini i mikro wykorzystuje dwukierunkowe radiowe łącza danych do przekazywania informacji rozpoznawczych oraz komend sterowania, ich orientację zapewniają odbiorniki systemów nawigacji satelitarnej, w niektórych większych konstrukcjach sprzężone z układami bezwładnościowymi. Łącza radiowe pracują głównie w pasmach: UHF (0,4÷1,0 GHz), L (1,0÷2,0 GHz), S (2,0 GHz) i C (4,0÷6,0 GHz). Odbiorniki systemów nawigacji satelitarnej wykorzystują zazwyczaj podpasma pasma L: L1 = 1,57542 GHz, L2 = 1,22760 GHz, L5 = 1,17645 GHz.
Jednym z systemów, które powstały w ostatnim czasie w Federacji Rosyjskiej do pasywnego wykrywania, klasyfikacji i aktywnego zakłócania mini- oraz mikro-BSP, jest Repellent. Opracowano go w moskiewskiej spółce AO Nauczno-techniczeskij centr radioelektronnoj borby (NTC REB). Jest ona bezpośrednio podporządkowana spółce matce Oboronitelnyje Sistemy, która oferuje system potencjalnym zagranicznym użytkownikom. Prototyp ujawniono w roku 2016, a jego opracowanie związane było m.in. z doświadczeniami wyniesionymi przez rosyjski kontyngent w Syrii.
Zasadniczym przeznaczeniem Repellenta jest rozpoznanie elektroniczne i wykrywanie działania BSP w strefie odpowiedzialności poprzez detekcję sygnałów emitowanych/odbieranych przez aparaturę aparatów i radioelektroniczne zakłócanie systemów nawigacji oraz sterowania BSP.
Repellent zapewnia: wykrycie, śledzenie oraz określanie namiaru na emisję radiowych środków transmisji danych i sterowania BSP; śledzenie BSP poprzez ich emisje elektromagnetyczne; analizę zarejestrowanych sygnałów i ich klasyfikację; prowadzenie biblioteki danych na bazie rezultatów rozpoznania radioelektronicznego i zaklasyfikowanych oraz śledzonych sygnałów; radioelektroniczne zakłócanie kanałów sterowania i transmisji danych BSP oraz naziemnych stacji kontroli tych aparatów; elektroniczne zakłócanie odbiorników systemów nawigacji satelitarnej zamontowanych w BSP; zobrazowanie efektów rozpoznania, położenia zaklasyfikowanych źródeł emisji oraz zastosowanych zakłóceń na monitorach zautomatyzowanych stanowisk operatorskich w postaci tabelarycznej i graficznej (na mapie cyfrowej); automatyczną diagnostykę aparatury, a także rejestrację prowadzonych działań.
System może działać w dowolnej strefie klimatycznej i w każdych warunkach atmosferycznych (przy zapyleniu do 1,0–1,5 g/m³, temperaturze zewnętrznej od −40°C do 50°C, wilgotności względnej do 90% w temperaturze 35°C, prędkości wiatru do 30 m/s i opadach o intensywności do 15 mm/min).
Bazową odmianę systemu Repellent, na podwoziu KAMAZ-63501 8×8, wykorzystują Siły Zbrojne Federacji Rosyjskiej, ale został on także wyeksportowany do kilku państw. Potwierdzony jest jego zakup przez Armenię, mówi się o jego pozyskaniu przez Kazachstan, a na początku tego roku pierwszy egzemplarz systemu zaprezentowały publicznie podczas pokazu w Niszu Siły Zbrojne Serbii. Prezydent Republiki Serbii Aleksandar Vučić określił go jako Reppellent-1, ale na wystawionej tablicy informacyjnej widniała nazwa Repellent bez żadnego wyróżnika. Nazwa w takim brzmieniu występuje także w materiałach producenta.
Zobacz więcej materiałów w pełnym wydaniu artykułu w wersji elektronicznej >>
