Słynny obraz Tōjō Shōtarō zatytułowany „Na mostku Mikasy”. W centrum adm. Togo, po lewej za kolumną kompasu osłoniętą hamakami (zwinięte pełniły funkcję ochrony przeciwodłamkowej) dowódca okrętu kmdr Ijichi, obok szef sztabu Połączonej Floty kadm. Kato, po prawej oficer operacyjny kmdr por. Akiyama. Za dalmierzem ppor. Hasegawa.

Morza wokół Japonii opiewają okrzykami zwycięstwa i radości wzbudzający grozę majestat i godność Cesarza. Działa powinny być traktowane jak święte [...], działa są duszą okrętu. Heihachiro Togo

Togo był jednym z tych Japończyków, którzy przyszli na świat w feudalnym kraju pozbawionym poważniejszego znaczenia i niezdolnym do skutecznej obrony swojej suwerenności przed europejskimi potęgami kolonialnymi i Stanami Zjednoczonymi. Kilkadziesiąt lat później, gdy generacja Togo kończyła aktywną działalność, Japonia znajdowała się na drodze do uzyskania statusu światowego mocarstwa. W dużej mierze było to zasługą Admirała oraz jego ukochanego dziecka – Japońskiej Cesarskiej Marynarki Wojennej.
Heihachiro Togo urodził się 27 stycznia 1848 r. we wsi Kajima-Machi (prowincja Satsuma, wyspa Kiusiu – najdalej na południe położona część „rdzennej” Japonii), w rodzinie samurajskiej zaliczanej do klasy średniej.
System feudalny, którego uosobieniem byli sprawujący rzeczywistą władzę szogunowie, chylił się jednak ku upadkowi. W związku z tym prowincje, takie jak Satsuma, rządzone przez rody arystokracji wojskowej pozostającej wobec szoguna w zależności lennej cieszyły się znacznym stopniem samodzielności. Wyrazem tego było m.in. nabywanie okrętów za granicą. Tą drogą do 1850 r. ród sprawujący władzę w Satsuma zorganizował własną, złożoną z kilku jednostek, flotę.
W latach 1853-1854, gdy Togo miał 5‑6 lat, u brzegów Japonii rzuciły kotwice okręty amerykańskie. Dowódca eskadry, komodor Matthew C. Perry, zażądał „otwarcia” Japonii na świat zachodni i dopuszczenia na jej rynek wewnętrzny importowanych towarów. Przewaga techniczna przybyszów wymusiła na szogunie zainicjowanie przemian ukierunkowanych na pośpieszną modernizację kraju. Przykład sąsiednich Chin, powalonych na kolana przez „białych barbarzyńców” dostarczał dodatkowego, bardzo skutecznego – jak można sądzić – bodźca.
W owym czasie wychowanie Togo nie odbiegało w znaczący sposób od wzorca obowiązującego w jego warstwie społecznej. Chłopiec, podobnie jak jego ojciec, miał być wojownikiem, lojalnym poddanym swojego lennego pana. Odbył więc wstępny trening szermierczy i w wieku 8 lat otrzymał swój pierwszy miecz, a później przeszedł szkolenie strzeleckie. W 1860 r., mając 12 lat (wiek, w którym chłopca uważano za „dorastającego”), został wyznaczony na „kopistę” (prawdopodobnie pomocnika urzędnika lokalnej administracji zorganizowanej przez zarządzający prowincją ród). Z zachowanych relacji wynika, że Togo w niczym nie różnił się od swoich rówieśników; był on dobrze rozwiniętym fizycznie dzieckiem, którego zdolności umysłowe określić można słowem „przeciętne”.
Pierwsze istotne wydarzenia, w których Togo wziął czynny udział rozegrały się w 1863 r. Po zamordowaniu przez żołnierzy rodu Satsuma brytyjskiego kupca Richardsona (tzw. incydent w Namamugi) i odmowie zadośćuczynienia, 5 brytyjskich okrętów ostrzelało stolicę wyspy Kiusiu, miasto Kagoshima (15‑16 sierpnia). Togo, wraz z ojcem i dwójką braci, obsługiwał gładkolufowe, odprzodowe armaty rozmieszczone w niewielkim nadbrzeżnym forcie. Brytyjczycy, mimo znacznych ofiar w ludziach wynoszących 63 zabitych, zadali przeciwnikowi poważne straty. Zniszczona została m.in. należąca do rodu Satsuma słynna manufaktura wytwarzająca porcelanę. Dla miejscowej ludności było to wstrząsające doświadczenie.
Mimo poniesionych strat władze prowincji rozwijały nadal lokalne siły zbrojne, w 1866 r. powstał tam (o czym wspomniano wyżej) zalążek nowoczesnych sił morskich. Togo i dwóch jego braci wstąpiło do tworzącej się marynarki wojennej. Początkowo pełnił on jednak służbę na lądzie, w prestiżowym oddziale wartowniczym chroniącym pałac cesarski w Kioto. Dzięki temu był on blisko centrum wydarzeń, kiedy w 1868 r. upadł szogunat i nastąpiła restauracja cesarstwa.
Rozpoczęła się era Meiji – rządów oświeconych. Cesarz Matsuhito miał 16 lat, był o 4 lata młodszy od Togo. Monarcha wspierany przez środowiska dążące do modernizacji państwa (przede wszystkim stosunkowo silne kupiectwo i część arystokracji) wcielał w życie reformy, które wstrząsnęły tradycyjnym stylem życia jego poddanych. Narastał opór konserwatystów, co w końcu doprowadziło do wojny domowej (zwanej w literaturze japońskiej wojną Boshi, czyli wojną o restaurację cesarstwa).