Odpalenie pocisku PAC-2 z niemieckiej wyrzutni systemu Patriot podczas strzelan na poligonie NATO – Missile Firing Installation (NAMFI) na Krecie w 2016 r.

Wiele wskazuje na to, że pod koniec marca zostanie wreszcie podpisana umowa dotycząca realizacji pierwszej fazy programu Wisła – przeciwlotniczego i przeciwrakietowego systemu przeciwlotniczego średniego zasięgu –przez wielu uznawanego za najważniejszy program modernizacyjny Wojska Polskiego w ramach obowiązującego Planu Modernizacji Technicznej Sił Zbrojnych RP na lata 2013–2022. Będzie to kolejny europejski sukces producentów systemu Patriot na przestrzeni ostatnich kilkunastu miesięcy. W 2017 r. umowę na zakup amerykańskiego systemu podpisała Rumunia, a decyzję o jego pozyskaniu podjął rząd Królestwa Szwecji.

Emocje wokół zakupu Patriota przez Polskę bynajmniej nie wygasają, choć na obecnym etapie programu Wisła nie koncentrują się już one na kwestii słuszności wyboru właśnie tego systemu i jego – rzeczywistych bądź domniemanych wadach i zaletach – ale na finalnej konfiguracji i wynikających z niej kosztów zakupu, terminach dostaw, a także zakresie współpracy z polskim przemysłem obronnym. Wypowiedzi przedstawicieli Ministerstwa Obrony Narodowej z ostatnich kilkunastu dni bynajmniej tych wątpliwości nie wyjaśniły… Biorąc jednak pod uwagę, że tak MON, jak i przedstawiciele głównego producenta systemu oraz jego kluczowych poddostawców zgodnie twierdzą, że już na początku lutego prawie wszystko było ustalone i wynegocjowane, łącznie z umowami offsetowymi, warto poczekać kilkanaście dni lub kilka tygodni i dyskutować o faktach zamiast spekulować. Obecne zawirowania w polsko-amerykańskich relacjach, wywołane przyjęciem przez Polskę zmiany ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej, na podpisanie umowy z Polską raczej nie powinny mieć wpływu, a więc marcowy termin wydaje się być realny.

Patrioty coraz bliżej Szwecji

W ubiegłym roku na zakup systemu Patriot zdecydowała się Szwecja, w której ofertę amerykańską, podobnie jak w 2015 r. w Polsce, uznano za bardziej korzystną od propozycji europejskiej grupy MBDA, oferującej system SAMP/T. W Szwecji Patrioty zastąpić mają system RBS 97 HAWK, także amerykańskiej proweniencji. Choć systematycznie modernizowane, szwedzkie Hawki obecnie nie tylko nie spełniają wymagań współczesnego pola walki, ale i nieuchronnie zbliżają się do końca swej technicznej żywotności.
7 listopada 2017 r. rząd królestwa Szwecji formalnie ogłosił zamiar zakupu systemu Patriot od rządu Stanów Zjednoczonych w ramach procedury Foreign Military Sales i przekazał Amerykanom zapytanie ofertowe (Letter of Request, LOR) w tej sprawie. Odpowiedź nadeszła 20 lutego br., gdy Departament Stanu Stanów Zjednoczonych poinformował o wydaniu zgody na potencjalną sprzedaż do Szwecji czterech jednostek ogniowych systemu obrony przeciwlotniczej Raytheon Patriot w wersji Configuration 3+ PDB-8. W upublicznionym wniosku eksportowym, który trafił do autoryzacji Kongresu, wyszczególniono pakiet sprzętu i usług, którego łączny koszt może sięgnąć 3,2 mld USD. Na szwedzkiej liście znalazły się: cztery stacje radiolokacyjne AN/MPQ-65, cztery stanowiska dowodzenia i kierowania ogniem AN//MSQ-132, dziewięć (jeden zapasowy) zespoły antenowe AMG, cztery generatory elektryczne EPP III, dwanaście wyrzutni M903 i 300 kierowanych pocisków rakietowych (100 MIM-104E GEM-T i 200 MIM-104F MSE). Poza tym pakiet ma objąć: urządzenia łączności, wyposażenie kontrolne, narzędzia, części zamienne, pojazdy mechaniczne, w tym ciągniki, a także niezbędną dokumentację i wsparcie logistyczno-szkoleniowe.
Jak widać z powyższego wniosku, Szwecja –wzorem Rumunii – zdecydowała się na Patriota w standardzie z „półki”. Podobnie jak w przypadku Rumunii, brak na powyższej liście elementów systemu dowodzenia wykraczających poza szczebel baterii, np. wykorzystywanych na szczeblu batalionu Patriotów US Army stanowisk Information Coordination Central (ICC) i Tactical Command Station (TCS), co może wskazywać na zamiar zakupu w przyszłości nowych elementów systemu dowodzenia OP rozwijanych obecnie w ramach programu Integrated Air and Missile Battle Command System (IBCS).
Podpisanie umowy ze Szwecją powinno nastąpić w pierwszej połowie roku i nie będzie to uzależnione od wynegocjowania towarzyszącego transakcji pakietu offsetowego. To ma pozwolić na redukcję kosztów i przyspieszenie dostaw, które miałyby się rozpocząć już w 2020 r., po 24 miesiącach od podpisania umowy. Niemal pewne jest jednak, że podmioty szwedzkiego przemysłu obronnego uzyskają określone korzyści wynikające z wprowadzenia Patriotów do uzbrojenia, przede wszystkim dotyczące wsparcia ich eksploatacji, a potem także modernizacji. Może obędzie się to na drodze odrębnych porozumień na szczeblu rządowym lub transakcji o charakterze komercyjnym. Nie można też wykluczyć, że transakcja ta nie pozostanie bez wpływu na skalę zakupów sprzętu szwedzkiej konstrukcji i produkcji przez Siły Zbrojne Stanów Zjednoczonych.