Średni okręt rozpoznawczy projektu Łahuna w odeskiej Stoczni „Ukrajina” przed pierwszym rejsem. Jego zadaniem będzie śledzenie ruchów jednostek rosyjskiej Floty Czarnomorskiej. Najbardziej w oczy rzuca się kopuła chroniąca antenę systemu Melchior. Widać też jeden z czujników systemu Kasztan-ZM z boku sterówki, radar nawigacyjny, a także głowicę optoelektroniczną Kasztana-ZM w połowie wysokości masztu przedniego.

30 stycznia tego roku ze Stoczni Remontowej „Ukrajina” w Odessie na Zatokę Odeską wyszedł po raz pierwszy – by odbyć zakładowe próby morskie – średni okręt rozpoznawczy budowany dla Wijśkowo-Morśkych Sył Ukrainy. Jeszcze nienazwana jednostka powstaje w ramach projektu Łahuna.

Idea budowy okrętu rozpoznania elektronicznego na bazie nieukończonego statku rybackiego pojawiła się na Ukrainie już w 2000 r., jednak nie odbiła się szerszym echem. Najstarszą oficjalną publiczną wzmianką o projekcie Łahuna (pol. laguna) była wypowiedź pierwszego zastępcy dowódcy Wijśkowo-Morśkych Sył Ukrainy (WMSU) kadm. Andrija Tarasowa (obecnie wiceadmirał), który wspomniał o budowie w kraju okrętu „specprzeznaczenia” w wywiadzie telewizyjnym w marcu 2017 r. W trakcie październikowej wystawy „Broń i Bezpieczeństwo 2017” w Kijowie, na stoisku Centralnego Instytutu Badawczego Uzbrojenia i Sprzętu Wojskowego Sił Zbrojnych Ukrainy, zawieszono plakat dotyczący modernizacji WMSU. Na nim zaś znalazło się zdjęcie statku rybackiego opisane jako przedstawiające okręt rozpoznawczy. W grudniu 2018 r. więcej informacji podał ówczesny minister obrony Ukrainy Stepan Połtorak. Wizytując Odessę wyjaśnił, że jednostka rozpoznania radioelektronicznego zostanie zwodowana w 2019 r. Rzeczywiście, już 23 kwietnia w stoczni prywatnej PrAT „Kuznia na Rybalśkomu” w Kijowie ze slipu poprzecznego do Dniepru spuszczono nieukończony okręt. W następnym miesiącu na wyposażanej jednostce wybuchł niegroźny pożar.

23 kwietnia 2019 r., wodowanie nieukończonej jednostki. Powstała dość szybko na bazie nieodebranego statku rybackiego.

Szybkie tempo budowy udało się osiągnąć dzięki wykorzystaniu kadłuba zaawansowanego w budowie trawlera rufowego-zamrażalni proj. 502EM, a więc należącego do typu produkowanego masowo jeszcze w czasach ZSRS dla odbiorców krajowych i na eksport. Trawlery o numerach stoczniowych 1695 i 1696 zakontraktowane pierwotnie przez armatorów ukraińskich, sprzedano operatorowi z karaibskiego Saint Kitts i Nevis. Po zdaniu statku Marigolds (przemianowany na Poseydon I), bliźniaczy Poseydon II, którego budowę rozpoczęto w 1995 r., już nie został odebrany. To właśnie ta jednostka posłużyła do budowy Łahuny. W „Kuźni na Rybalśkomu” są jeszcze cztery trawlery tego typu w różnych stopniach zaawansowania budowy.

Jest to pierwszy okręt tej klasy zbudowany w niepodległej Ukrainie, a do tego największy wyprodukowany w tym kraju od czasu dokończenia korwety (małego okrętu ZOP) Ternopil proj. 1124MU Albatros, budowanej pierwotnie dla WMF ZSRS, która podniosła banderę 2 lutego 2006 r.

Zakup kadłuba i sfinansowanie jego ukończenia w nowej, militarnej roli jest częścią „Państwowego celowego programu obronnego na rzecz rozwoju uzbrojenia i sprzętu wojskowego do 2020 r.”. Wykorzystanie jako bazy trawlera miało zapewne uzasadnienie finansowe i czasowe, ale warto zwrócić uwagę, że zastosowanie jednostek rybackich do zadań SIGINT (Signal Intelligence) w ZSRS ma bogatą tradycję. Wśród nich były np. statki wielorybnicze proj. 393A i trawlery… 502. Natomiast do dziś w służbie WMF Federacji Rosyjskiej pozostają średnie okręty rozpoznawcze proj. 503R, zbudowane na bazie trawlerów proj. 502 (na Bałtyku stacjonują dwa). Nie bez znaczenia są w tym przypadku takie cechy statków rybackich, jak: duży zasięg, autonomiczność i dobra żeglowność.
O Łahunie wiadomo na razie niewiele. Zasadnicze dane techniczne trawlera proj. 502EM to: długość 54,8 m, szerokość 9,8 m, zanurzenie 4,14 m, wyporność 1220 t, napęd w postaci enerdowskiego silnika wysokoprężnego VEB Schwermaschinenbau Karl Liebknecht 8NVD 48A-2U o mocy 853 kW/1160 KM, czteroskrzydłowa śruba nastawna, prędkość 11,6 w., zasięg 7200 Mm i autonomiczność 28 dni. Parametry ukraińskiej jednostki SIGINT zapewne są zbliżone. Zmiany w konstrukcji platformy objęły m.in. zagospodarowanie przestrzeni wewnętrznej, zajmowanej do tej pory przez dwie ładownie i zamrażarnie, na nowe pomieszczenia, zabudowę slipu trałowego na rufie, czy dodanie sterów strumieniowych na dziobie i rufie.

Proces wyposażania okrętu odbył się w odeskiej Stoczni Remontowej „Ukrajina”, będącej odrębną jednostką w strukturze przedsiębiorstwa państwowego Odeski Morski Port Handlowy. Wynikało to z ograniczeń wysokości jednostki spowodowanej obecnością mostów na Dnieprze. 8 października 2019 r. okręt posadowiono na doku-pontonie No 6, a zestaw przeholowano rzeką w rejon Chersonia, gdzie jednostkę ponownie zwodowano 20 października. Nazajutrz Łahuna dotarła do „Ukrajiny”. W zakładzie tym dokończono montaż wyposażenia zewnętrznego na górnych kondygnacjach, masztów i anten urządzeń nawigacyjnych oraz elektronicznych na nich.

„Elektroniczne uszy”

Najważniejszym systemem zabudowanym na jednostce jest pasywny, zautomatyzowany system rozpoznania radiotechnicznego SRTR Melchior. Opracował go Instytut Naukowo-Badawczy DP NDI „Kwant-Radiołokacija” z Kijowa. System zakończył próby zakładowe i wraz z okrętem przejdzie w najbliższym czasie państwowe. Powstał w krótkim czasie – półtora roku, jednak nie od zera. Instytut, będący kontynuatorem KNIIRE i NII „Kwant” z czasów sowieckich, wykorzystał wiedzę zdobytą przy projektowaniu aktywno-pasywnych systemów wykrywania celów i kierowania ogniem rakietowego uzbrojenia przeciwokrętowego. Powstały tam m.in.: Titanit, czyli pierwszy cyfrowy system tej klasy do małych okrętów rakietowych proj. 1234 Owod, radar trójwspółrzędny Pozitiw-ME1 (na zamówienie rosyjskiego OAO Kałużskij priborostroitielnyj zawod „Tajfun”, który produkuje je na eksport) czy następca Titanita – Minerał-E i ME.