Raytheon Intelligence & Space – jeden z czterech oddziałów konglomeratu obronnego i lotniczego Raytheon Technologies – oferuje swój najnowszy wielofunkcyjny radar PhantomStrike do lekkich wielozadaniowych samolotów bojowych Korea Aerospace Industries FA-50PL zamówionych dla Sił Powietrznych RP.

Na mocy umowy zawartej 16 września pomiędzy Agencją Uzbrojenia a firmą Korea Aerospace Industries Polska otrzyma w latach 2023-2028 48 samolotów szkolno-bojowych i lekkich samolotów bojowych FA-50/FA-50PL. O ile 12 pierwszych maszyn, które mają dotrzeć do Polski w przyszłym roku, zostanie przekazanych w konfiguracji praktycznie identycznej z samolotami FA-50 dostarczanymi Siłom Powietrznym Republiki Korei – de facto przeznaczonymi do zaawansowanego szkolenia i treningu operacyjnego pilotów naddźwiękowych samolotów wielozadaniowych, to 36 kolejnych, których dostawy zaplanowano na lata 2025-2028, ma zostać dostarczonych w wersji lekkiego wielozadaniowego samolotu bojowego – FA-50PL. Bazować będzie ona na odmianie Block 20 dla Republiki Korei, ale w znacznej mierze skonfigurowanej zgodnie z wymaganiami polskich Sił Powietrznych, czyli zdolnej do wykonywania misji „powietrze-powietrze” i „powietrze-powierzchnia” z wykorzystaniem szerokiej gamy uzbrojenia kierowanego. Maszyny te mają stanowić uzupełnienie potencjału innych wielozadaniowych samolotów bojowych polskiego lotnictwa, a zatem 48 F-16C/D Block 52+ Jastrząb i 32 F-35A. Dostawy do Polski tych ostatnich mają się rozpocząć równolegle z FA-50PL, a więc na przełomie lat 2025-2026, i zakończyć około 2030 r. Docelowo także pierwszy tuzin FA-50 w standardzie południowokoreańskim zostanie zmodernizowanych do standardu zbliżonego do FA-50PL.

Raytheon Intelligence & Space planuje zastosować radar wielofunkcyjny PhantomStrike w (od lewej): lekkich samolotach bojowych, poddawanych modernizacji wielozadaniowych samolotach bojowych, wiropłatach i aparatach bezzałogowych. Rys. Raytheon

Kluczowym elementem wyposażenia nowoczesnego wielozadaniowego samolotu bojowego jest wielofunkcyjna stacja radiolokacyjna, umożliwiająca wykrywanie i klasyfikację celów w powietrzu, na ziemi i na wodzie, a także zastosowanie wielu typów uzbrojenia – w tym broni precyzyjnego rażenia. Dlatego też Ministerstwo Obrony Narodowej już w chwili rozpoczęcia negocjacji kontraktowych z przedstawicielami władz i przemysłu obronnego Republiki Korei zdecydowało, że docelowa wersja samolotu FA-50PL ma zostać wyposażona w wielofunkcyjny radar z anteną z aktywnym skanowaniem elektronicznym (Active Electronically Scanned Array ‒ AESA), który ma zapewnić m.in. zdolność zwalczania celów powietrznych na średnich odległościach za pomocą kierowanych pocisków „powietrze-powietrze” AIM-120 AMRAAM, a także znaczące zwiększenie możliwości zwalczania celów naziemnych/nawodnych w stosunku do wersji bazowej. Biorąc pod uwagę potencjalną dostępność kilku pokładowych stacji radiolokacyjnych odpowiadających tym wymaganiom i zoptymalizowanych pod kątem montażu w lekkich samolotach wielozadaniowych, nie dokonano jeszcze wyboru konkretnego typu radaru. Decyzja ta ma zapaść w porozumieniu z Ministerstwem Obrony Narodowej oraz Międzyrządowym Komitetem Doradczym w ciągu następnych kilku tygodni. Jest to termin akceptowalny z perspektywy programu rozwoju polskiej wersji samolotu, zapewniając jego realizację zgodnie z założonym harmonogramem.

Stacja radiolokacyjna PhantomStrike dzięki zastosowanym najnowszym rozwiązaniom w sferze architektury konstrukcji i bazy elementowej, co pozwoliło zastosować wyłącznie powietrzne chłodzenie bloków elektronicznych, ma cechować masa ok. 60 kg, mniejsze rozmiary i znacznie zredukowane zapotrzebowanie na energię elektryczną. Rys. Raytheon

Jednym z radarów odpowiadających polskim wymaganiom i optymalnych z punktu widzenia konstrukcji samolotu KAI FA-50, jest PhantomStrike, oferowany przez Raytheon Intelligence & Space – oddział obronnego i lotniczego giganta Raytheon Technologies.

Amerykańska firma, analizując rynek perspektywicznych platform lotniczych – załogowych i bezzałogowych – dostrzegła w połowie poprzedniej dekady potrzebę opracowania nowego wielofunkcyjnego radaru pokładowego, który łączyłby wysokie parametry operacyjne i użytkowe (niezawodność) z niewielkimi rozmiarami oraz masą, co planowano osiągnąć m.in. dzięki zastosowaniu najnowszych dostępnych rozwiązań i technologii. Prace nad systemem, który otrzymał nazwę PhantomStrike, zainicjowano ze środków własnych w roku 2018.

Konstruując nowy system wykorzystano szerokie doświadczenie firmy Raytheon w zakresie opracowywania, produkcji i wsparcia eksploatacji wielu systemów radiolokacyjnych, nie tylko zresztą lotniczych. Jeśli zaś chodzi o rynek radarów lotniczych, warto przypomnieć, że koncern Raytheon Company, istniejący przed fuzją z UTC (obecnie Raytheon Technologies), poprzez przejętą w 1997 r. firmę Hughes Electronics (wcześniej znaną jako Hughes Aircraft Corporation), należy łączyć z takimi urządzeniami radiolokacyjnymi jak AN/APG-63 i AN/APG-70, stosowanymi w myśliwcach przewagi powietrznej Boeing F-15A/B/C/D Eagle i samolotach uderzeniowych F-15E Strike Eagle, czy AN/AWG-9 i AN/APG-71, wykorzystywanymi w myśliwcach pokładowych Grumman F-14 Tomcat. W latach 90. i 2000. Raytheon opracował i wdrożył do produkcji stacje rodziny AN/APG-82 przeznaczone do samolotów Boeing F-15E, a także AN/APG-79 do wielozadaniowych maszyn pokładowych Boeing F/A-18E/F Super Hornet i samolotów walki elektronicznej EF-18G Growler. Do tej pory Raytheon Intelligence & Space dostarczył już ponad 700 radarów AN/APG-79 w kilku wersjach. Wraz z samolotami Super Hornet i Growler trafiły one nie tylko do lotnictwa morskiego Sił Zbrojnych Stanów Zjednoczonych, ale także do Królewskich Australijskich Sił Powietrznych oraz Kuwejckich Sił Powietrznych. Należą one do nowej generacji urządzeń radiolokacyjnych, wykorzystujących anteny z aktywnym skanowaniem elektronicznym AESA i opartych na mikrofalowych modułach nadawczo-odbiorczych wykonanych w technologii arsenku galu (GaAS), a w najnowszych odmianach także azotku galu (GaN), np. w AN/APG-79(V)4.

PhantomStrike może stanowić wyposażenie bojowych aparatów bezzałogowych, realizujących w ramach koncepcji „loyal wingman” wspólne misje z samolotami załogowymi. Rys. Raytheon

Nowy radar PhantomStrike wykorzystuje doświadczenia zdobyte podczas prac nad wspomnianymi wyżej radarami i innymi urządzeniami radiolokacyjnymi z antenami AESA, a także najnowszymi dostępnymi rozwiązaniami pozwalającymi na miniaturyzację podzespołów elektronicznych, wzrost wydajności cyfrowego przetwarzania sygnałów (cyfrowe układy nadawczo-odbiorcze REX+ i procesory sygnałowe CHIRP) czy zastosowanie technologii azotku galu (GaN) w produkcji mikrofalowych modułów nadawczo-odbiorczych. Nowe rozwiązania w sferze podzespołów i miniaturyzacji poszczególnych urządzeń, a także zmniejszenie zużycia energii elektrycznej (wynoszącego tylko 65% zużycia energii radarów klasy APG-83 czy nowych wersji APG-79) pozwoliły na zastosowanie w pełni powietrznego układu chłodzenia. To zaś wpłynęło na skokową redukcję masy i miejsca zajmowanego wewnątrz samolotu przez poszczególne elementy stacji PhantomStrike. Dzięki temu można ją zamontować nie tylko w samolotach, ale także w śmigłowcach i aparatach bezzałogowych. Możliwe jest również opracowanie wersji na potrzeby platform lądowych. Konstruktorom Raytheon Intelligence & Space udało się zmniejszyć masę całego urządzenia do niespełna 60 kg! W efekcie, przy podobnych parametrach przestrzennych, waży ono ok. 1/3 mniej niż „klasyczne” radary z antenami AESA z układem chłodzenia cieczą do samolotów wielozadaniowych, np. F-16.

Ponieważ inne oddziały Raytheon Technologies to wiodący dostawcy precyzyjnego uzbrojenia lotniczego, już na etapie projektowania założono, że radar PhantomStrike będzie z nimi współpracować, a więc pytanie o możliwość naprowadzania przez niego pocisków „powietrze-powietrze” AIM-120 AMRAAM, w tym ich najnowszych wersji, należy traktować jako retoryczne.

Od początku zdawano sobie także sprawę, że na sukces rynkowy systemów radiolokacyjnych mają wpływ nie tylko doskonałe parametry, ale także jak najniższe koszty zakupu i wsparcia eksploatacji, w tym potencjał modernizacyjny. Dlatego właśnie radar PhantomStrike cechuje: otwarta architektura, założony wysoki wskaźnik niezawodności i znakomite parametry eksploatacyjne, a także koszty zakupu i napraw wynoszące połowę obecnych kosztów nowoczesnych radarów AESA.

Dotychczasowa dobra współpraca Raytheon Intelligence & Space z przemysłem Republiki Korei, w tym Korea Aerospace Industries, umożliwi bezproblemową integrację stacji PhantomStrike z płatowcem FA-50. Nie ma także żadnych formalnych przeszkód, które mogłyby uniemożliwić uczestnictwo we wspólnym południowokoreańsko-polskim programie, w którym uczestniczą także inne podmioty ze Stanów Zjednoczonych.

Opracowano na podstawie materiałów Raytheon Intelligence & Space.