Ubieglorocznym wydarzeniem w rejestrze byl wpis pierwszych dwoch samolotow komunikacyjnych Boeing 737 MAX 8, rej. SP-LVA (na zdjeciu) i SP-LVB. Fot. Sebastian Fusnik

Na początku stycznia 2018 r. do polskiego rejestru było wpisanych 2631 statków powietrznych, a dalszych 962 – do ewidencji. Wpisaniu do rejestru podlegają: samoloty, śmigłowce, szybowce, motoszybowce, sterowce, balony i bezzałogowe statki powietrzne, a do ewidencji: samoloty ultralekkie, wiatrakowce, paralotnie, motolotnie, małe bezzałogowe statki powietrzne i inne. Najpopularniejszymi samolotami są: Cessna 152 (95), Cessna 172 (93), PZL An-2 i ultralekkie Aeroprakt A-22, a śmigłowcami: Robinson R44 (54), Eurocopter EC-135 i PZL Mi-2.

Rejestr cywilnych statków powietrznych prowadzi Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego (ULC). Realizacja zadań rejestru wynika z postanowień ustawy z 3 lipca 2002 r. Prawo Lotnicze oraz rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z 6 czerwca 2013 r. w sprawie rejestru cywilnych statków powietrznych oraz znaków i napisów na statkach powietrznych wpisanych do tego rejestru. Wpisaniu do rejestru podlegają: samoloty, śmigłowce, szybowce, motoszybowce, sterowce, balony i bezzałogowe statki powietrzne (powyżej 25 kg), a do ewidencji: samoloty ultralekkie, wiatrakowce, paralotnie, motolotnie, małe bezzałogowe statki powietrzne i inne. Poprzez wpisanie do rejestru lub ewidencji stwierdza się tożsamość danego egzemplarza, określa właściciela i ewentualnie użytkownika, a także ustanawia się jego przynależność państwową.
Podczas rejestracji sprzętu nadaje się znaki rozpoznawcze, składające się ze znaków przynależności państwowej (SP) oraz oddzielonych poziomą kreską znaków rejestracyjnych. Trzy litery otrzymują samoloty, śmigłowce, sterowce i balony; cztery cyfry – szybowce i motoszybowce, a cztery litery – statki powietrzne wpisane do ewidencji. Znaki rozpoznawcze nanosi się na statkach powietrznych w sposób trwały i umożliwiający ich łatwą identyfikację. Potwierdzeniem wpisania jest wydanie przez Prezesa ULC „Świadectwa rejestracji” lub „Świadectwa ewidencji”. Statek powietrzny ma zakładaną indywidualną teczkę, w której archiwizuje się zgromadzone dokumenty rejestracyjne i późniejsze z przebiegu eksploatacji oraz jest monitorowany pod względem sprawności technicznej.
W prowadzonym przez ULC rejestrze realizuje się też czynności takie jak: wykreślanie statków powietrznych; zmiany wcześniej wpisanych danych; wydawanie zaświadczeń o wykreśleniu lub o niezarejestrowaniu; wydawanie wyciągów; wystawianie duplikatów świadectw rejestracji; nadawanie kodów transpondera radaru wtórnego Mod S oraz prowadzenie ewidencji stałego pobytu polskich cywilnych statków powietrznych za granicą na okres powyżej sześciu miesięcy oraz obcych statków powietrznych w RP powyżej trzech miesięcy. Za realizowane czynności urzędowe pobierane są opłaty lotnicze. Przykładowo w 2017 r. za wpisanie do rejestru lub ewidencji wraz z wydaniem odpowiedniego świadectwa wysokość ta wynosiła np: balon – 53 zł, motoszybowiec – 74 zł, śmigłowiec EC-130 – 315 zł, samolot Bombardier Q400 – 838 zł, samolot Boeing 787 – 2093 zł. Z upoważnienia Prezesa ULC czynności urzędowe związane z rejestracją sprzętu realizuje Wydział Rejestru Cywilnych Statków Powietrznych, znajdujący się w strukturze organizacyjnej Departamentu Techniki Lotniczej.

Działalność rejestru w 2017 r.

W ubiegłym roku działalność rejestru statków powietrznych została zainaugurowana już 3 stycznia wpisem do ewidencji motolotni Stratus P-15, rej. SP-MFME (poz. ew. 0970). 10 stycznia do rejestru został wpisany samolot Aero AT-3, rej. SP-ACN (poz. 5003), dzień później szybowiec Rolladen Schneider LS7, rej SP-4008 (poz. 4008, wpis 11.01), a dwa dni później balon Lindstrand LTL 120, rej SP-BUS (poz. 317, wpis 12.01).
W ciągu całego roku w Wydziale Rejestru wykonano około tysiąca różnych operacji: wpisów (169), wykreśleń (98), zmian danych adresowych lub własnościowych sprzętu lotniczego i innych.
Do rejestru samolotów zostało wpisanych 69 szt., w tym m.in.: Boeing 737 (9 szt.), Tecnam (6), Jak-52 (5) i Cessna 182 (3). Wykreślono 55 szt., w tym m.in.: Boeing 737 (5), An-2 (8), Cessna 172 (5), Piper PA-34 (3) i PZL-104 Wilga (3).
Do rejestru śmigłowców wpisano 25 szt., w tym m.in.: Robinson R66 (5), Bölkow Bo-105 (4), a wykreślono 16 szt., w tym m.in.: Robinson R44 (3) oraz Mi-2, EC-120 i SW-4 (po 2).
Do rejestru motoszybowców nie wpisano żadnego, a wykreślono jeden (Vivat L13 SDM).
Do rejestru szybowców wpisano 65 szt., w tym m.in.: SZD-54 Perkoz (6), DG-300 (4) i SZD-51-3 Jantar (3), a wykreślono 26 szt., w tym m.in.: SZD-54 Perkoz (6), SZD-56-2 Diana 2 (3) i PW-6 (3).
Do rejestru balonów wpisano 10 szt., głównie produkcji firm Lindstrand, Kubiček i Schroeder, a żadnego nie wykreślono.
W stosunku do stanów z roku poprzedniego (1 stycznia 2017 r.) ilość sprzętu znajdującego się w rejestrze uległa zwiększeniu z 2560 do 2631 szt. (o 3%). Liczba samolotów wzrosła z 1252 do 1266 szt., śmigłowców z 204 do 213 szt., szybowców z 871 do 910 szt. i balonów z 201 do 211 szt., a motoszybowców zmniejszyła się z 31 do 30 szt. Liczba sterowców od kilku lat nie ulega zmianie – cały czas pozostaje jeden prywatny Cameron AS105.
Ostatnią ubiegłoroczną czynnością wykonaną w wydziale rejestru był wpis śmigłowca Robinson R22, rej. SP-HHE (poz. 759, wpis 29.12).