Konferencja prasowa 13 czerwca z udzialem przedstawicieli Komisji Europejskiej dotyczaca Europejskiego Funduszu Obronnego. Od lewej: Julian King, Jyrki Katainen, Federica Mogherini i Elzbieta Bienkowska.

W związku z rozpoczęciem negocjacji wieloletnich ram finansowych Unii Europejskiej na lata 2021–2027, 13 czerwca w Strasburgu odbyła się konferencja prasowa z udziałem wysokich rangą przedstawicieli Komisji Europejskiej na temat propozycji budżetu Europejskiego Funduszu Obronnego (European Defence Fund, EDF). W związku z potrzebą wzmocnienia strategicznej autonomii UE, Komisja, za pośrednictwem m.in. wysokiej przedstawiciel Unii ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa Federiki Mogherini, zaproponowała, aby na EDF przeznaczyć 13 mld EUR, co jest kwotą o 2,5 mld EUR wyższą od jeszcze do niedawna proponowanych 10,5 mld EUR rocznie. Padła również deklaracja utworzenia nowego mechanizmu pozabudżetowego, tzw. Europejskiego Instrumentu na Rzecz Pokoju w kwocie 10,5 mld EUR, którego celem miałoby być wzmocnienie zdolności UE w zakresie bezpieczeństwa i obronności.

Jak wynika z informacji przedstawicieli Komisji Europejskiej i opublikowanych na jej stronach dokumentów, beneficjentami wzrostu w stosunku do założeń prezentowanych jeszcze w zeszłym roku mają być podmioty wykorzystujące unijne dotacje oraz granty zarówno na badania (wzrost o ponad 17%, z 3,5 mld do 4,1 mld EUR), jak i rozwój (wzrost o ponad 27% z 7 mld do 8,9 mld EUR). Co więcej, postanowiono nieco zmodyfikować zasady ubiegania się o środki z EDF. W nowej wersji propozycji funduszu projekt, który miałby ubiegać się o finansowanie z tych środków musiałby być realizowany przez co najmniej trzy podmioty z trzech różnych państw – wcześniejsza wersja mówiła o dwóch państwach. Jest to ukłon w stronę wszystkich tych, którzy obawiali się, że przepisy o EDF są tworzone z myślą o tandemie francusko-niemieckim i realizacją wniosku Parlamentu Europejskiego, który naciskał na tę zmianę. Ponadto w projekcie rozporządzenia wskazuje się, że poza państwami UE o środki z funduszu mogłyby starać się także państwa należące do Europejskiego Obszaru Gospodarczego – Islandia, Lichtenstein i Norwegia, a także Wielka Brytania po opuszczeniu Unii.
Nowy projekt zakłada także m.in. przeznaczenie 5% środków na finansowanie badań nad przełomowymi oraz ryzykownymi rozwiązaniami i technologiami, co ma wzmocnić pozostałe działania UE i jej państw członkowskich w budowie pozycji globalnego lidera technicznego. Opublikowany projekt rozporządzenia ustanawiającego Europejski Fundusz Obronny zawiera także konkretne rozwiązania mające wspomóc udział małych i średnich firm oraz tzw. mid-caps (do których zalicza się np. Polską Grupę Zbrojeniową S.A.) w staraniach i absorpcji środków z funduszu. Jest to dobra informacja dla wszystkich państw mających stosunkowo niewielkie przedsiębiorstwa zbrojeniowe (a takich jest większość w UE). Chociaż zaproponowane rozwiązania nie stanowią panaceum na obawy o przejęcie zdecydowanej większości środków funduszu przez głównych europejskich producentów zbrojeniowych, to z całą pewnością jest to krok w dobrą stronę.