Smiglowiec transportowy HT-49/Mi-17W5 (12491) startuje po wydesantowaniu na plyte lotniska Batajnica zespolu poszukiwawczo-ratowniczego, za nim widoczny – oslaniajacy go – smiglowiec HN-45M GAMA (12918). W tle, na stojance, MiG-i-29 rosyjskiej grupy akrobacyjnej Strizi.

20 października 2017 r. na lotnisku Batajnica położonym niedaleko stolicy Serbii Belgradu odbyły się pokazy nowych zdolności operacyjnych Sił Zbrojnych Republiki Serbskiej, osiągniętych dzięki pozyskaniu nowego uzbrojenia oraz wyposażenia, pod kryptonimem Sloboda-2017 (wolność).

Pretekstem do zorganizowania tego przedsięwzięcia były obchody 73. rocznicy wyzwolenia Belgradu podczas II wojny światowej. Wzięli w nim udział czołowi serbscy politycy wraz z prezydentem Republiki Serbskiej Aleksandarem Vučićem, premierem rządu Aną Brnabić, prezydentem Republiki Serbskiej wchodzącej w skład Bośni i Hercegowiny Miloradem Dodikiem. Honorowym gościem był minister obrony Federacji Rosyjskiej Siergiej Szojgu. W uroczystościach, niemal w komplecie, wzięła udział także serbska generalicja. Poza zaproszonymi gośćmi, obserwować pokaz mogli także zwykli obywatele, którzy mieli tego dnia wolny wstęp na teren lotniska. Pogoda dopisała, a zatem widzów pojawiło się bardzo wielu, mimo to do organizacji przedsięwzięcia nie można było mieć zastrzeżeń. W pokazach na ziemi i w powietrzu wzięło udział 2200 żołnierzy SZ RS, 130 wozów bojowych oraz pojazdów wojskowych, a także 30 samolotów i śmigłowców.
Dynamiczną część programu pokazów rozpoczęło przechwycenie „porwanego” samolotu przez myśliwce MiG-29 „pary dyżurnej” i następnie „zmuszenie go” do lądowania na lotnisku Batajnica. Później ze śmigłowca transportowego HT-49 (Mi-17W5), eskortowanego przez dwie maszyny wsparcia HN-42/45 (GAMA), wydesantowano zespół poszukiwawczo-ratowniczy, którego zadaniem było przejęcie pilota „zestrzelonej” maszyny na terytorium „wroga”. Po wykonaniu zadania, HT-49 zabrał poszukiwanego i przewiózł go do „punktu medycznego”. Następnym punktem scenariusza było „odbicie zakładników” z „porwanego” samolotu pasażerskiego przez jednostkę antyterrorystyczną policji wojskowej. Obserwujący pokaz mieli okazję obejrzeć także kilka innych scenariuszy walki z terrorystami, w których wzięli udział m.in. operatorzy wojskowych jednostek specjalnych wykorzystujący statki powietrzne i pojazdy lądowe. Wszyscy uczestniczący w pokazie żołnierze dysponowali najnowszym wyposażeniem i uzbrojeniem, odpowiadającym tzw. Projektowi 1500.
Pokaz zakończył przelot formacji prawie wszystkich typów samolotów i śmigłowców eksploatowanych obecnie przez Vojska Srbije. Finałowym mocnym akcentem był występ pilotów rosyjskiej grupy pilotażowej Striżi latającej na maszynach MiG-29.
Jednym z najważniejszych elementów Slobody-2017 było uroczyste przejęcie myśliwców MiG-29, które Serbia otrzymała w ubiegłym roku jako dar Federacji Rosyjskiej. Na lotnisku Batajnica, oprócz uzbrojenia i wyposażenia, które już eksploatowane jest przez SZ RS, swoje propozycje prezentował także lokalny przemysł obronny, w tym także rezultaty aktualnie prowadzonych programów i projektów badawczo-rozwojowych. Najciekawsze z nich omówimy w artykule.

MiG-i-29 z Rosji

Najnowocześniejszymi naddźwiękowymi samolotami bojowymi w uzbrojeniu Ratno vazduhoplovstvo i protivvazduhoplovna odbrany od ponad ćwierć wieku pozostają MiG-i-29. Należy jednak zauważyć, że do momentu przejęcia partii takich maszyn od Federacji Rosyjskiej w ubiegłym roku, w uzbrojeniu serbskiego lotnictwa formalnie pozostały jedynie trzy (dwie zdolne do lotu) jednomiejscowe maszyny MiG-29 (9.12B) i jeden szkolno-treningowy dwumiejscowy MiG-29UB (9.51), pochodzące z dostaw z lat 1987–1988 r. liczących 16 maszyn (14+2). Warto podkreślić, że ówczesna Socjalistyczna Federacyjna Republika Jugosławii była pierwszym krajem europejskim, który otrzymał zgodę ZSRS na zakup tych nowoczesnych wówczas myśliwców. Maszynom tym przydzielone zostały jugosłowiańskie oznaczenia typu L-18 (samoloty jednomiejscowe) i NL-18 (dwumiejscowe). Po raz pierwszy zaprezentowano je publicznie podczas pokazów lotniczych w Batajnicy 15 maja 1988 r., zorganizowanych z okazji święta Lotnictwa Wojskowego i Obrony SZ SFRJ. Po rozpadzie SFRJ wszystkie MiG-i-29 pozostały w uzbrojeniu nowo powstałej tzw. Małej Jugosławii, czyli Związku Państw Serbii i Czarnogóry (istniejącego do 2006 r.). Pod flagą tego kraju miały miejsce najbardziej tragiczne wydarzenia w historii służby tych maszyn, a po wojnie 1999 r. pozostało ich już tylko pięć (4 jednomiejscowe i 1 dwumiejscowy). Pozostałe zostały zestrzelone przez lotnictwo NATO lub zniszczone na ziemi podczas bombardowań.