Na wystawie MILEX-2021 w Mińsku białoruski 2566. Zakład Remontowy Radioelektronicznego uzbrojenia pokazał zmodernizowaną wyrzutnię rakietową polowego rakietowego systemu artyleryjskiego BiełGrad, będącego z kolei lokalną modernizacją systemu 9K51 Grad.

System BM-21A BiełGrad powstał pod koniec lat 90. (początek prac to 1997 r.) na Białorusi jako odpowiedź na zapotrzebowanie Sił Zbrojnych Republiki Białorusi na modernizację systemu 9K51 Grad z lat 60. XX w. W BiełGradzie nacisk położono na rozwiązanie problemu eksploatacji przestarzałych nośników wyrzutni 2B5 (inaczej BM-21), czyli trzyosiowych samochodów ciężarowych Urał-375D. W zasadzie każda modernizacja Grada wdrożona seryjnie zakładała wymianę tego już nieprodukowanego nośnika. Tak samo postąpiono w BiełGradzie, którego nośnikiem został białoruski samochód ciężarowy MAZ-6317-05. Drugą zmianą – z racji, że nowy dłuższy nośnik to umożliwiał – było wykorzystanie przestrzeni pomiędzy kabiną załogi a zespołem 40-lufowej wyrzutni na umieszczenie zapasowych 40 pocisków rakietowych, które osłania plandeka zsuwana na czas przeładowania wyrzutni. Przeładowanie jest ręczne, więc cała koncepcja BiełGrada przypomina eksjugosłowiański polowy system rakietowy M-77 Oganj (pomijając, że M-77 uzbrojono w 32-lufową wyrzutnię 128 mm pocisków). BiełGrad wyposażono też w opuszczane podpory, stabilizujące wyrzutnię przy strzelaniu. Zapewne pomocne rozwiązanie przy nierównym gruncie. W 2001 r. system BM-21A BiełGrad przyjęto do uzbrojenia białoruskiej artylerii.

Podjęta obecnie modernizacja systemu BM-21A BiełGrad miała przede wszystkim skrócić czas otwarcia ognia i zwiększyć jego celność poprzez zastosowanie zautomatyzowanych systemów kierowania ogniem. Zatem nowością jest po pierwsze usprawniony system automatycznego poziomowania wyrzutni względem podłoża. Po drugie, czteroosobową kabinę załogi wyposażono w nowoczesne środki łączności białoruskiej produkcji, które umożliwiają przesył współrzędnych celu w formacie cyfrowym, w tym z BSP, a także zapewniają łączność głosową (analogową i cyfrową) i wymianę informacji w ramach zautomatyzowanych systemów dowodzenia obsługujących protokół Ethernet/IP. Wyposażenie kabiny umożliwia sprawdzenie sprawności pokładowej instalacji elektrycznej i zdalną obsługę (wycelowanie, strzelanie) wyrzutni. Ogień można prowadzić także z wynośnego pulpitu z przewodem o długości 60 m. Podwyższono także zakabinową przestrzeń ładunkową, dzięki czemu BiełGrad-2 może zabierać 60 zapasowych rakiet (na pierwszy rzut oka ta cecha pozwala najszybciej odróżnić BiełGrada-2 od poprzedniej wersji).

Zmodernizowany system powstał oczywiście na zamówienie Ministerstwa Obrony Republiki Białorusi. Pełne oznaczenie systemu to BM-21B BiełGrad-2. Pod koniec maja br. BiełGrad-2 miał zakończyć badania państwowe. Jednak ostatecznie przeprowadzono je między 1 a 18 czerwca. Warto dodać, że Białoruś opanowała też produkcję pocisków rakietowych 122 mm, w tym wersji z głowicą kasetową czy jednolitą oddzielającą się nad celem (pocisk 9M522MB) o zasięgu ok. 35 km. Na Białorusi do produkcji w Zakładzie Elektromechaniki Precyzyjnej z Mińska (tzw. ZTEM – Zawod tocznoj elektromiechaniki) wdrożono następujące typy 122 mm pocisków rakietowych: 9M521MB, 9M522MB, 9M523MB i 9M524MB.

https://www.youtube.com/watch?v=cyr9WyKflro&t=140s

BiełGrad-2 nie jest jedyną nowoczesną modernizacją Grada przygotowaną na Białorusi. Drugim takim systemem jest Szkwał, będący rezultatem prac spółki VolatAvto, specjalizującej się w adaptacji pojazdów ciężarowych do roli nośników specjalistycznych, przede wszystkim systemów radioelektronicznych lub artyleryjskich (w VolatAvto przygotowano m.in. białoruską modernizację wyrzutni 9P140 systemu 9K57 Uragan na bazie MAZ-a-631705-364PS, tzw. BM 9P140MB, czy adaptację samochodu ciężarowego MZKT-7930-300 jako nośnika wyrzutni systemu W-200/-300 Polonez). Co ciekawe, w Szkwale użyto jako nośnika rosyjskiej ciężarówki serii Urał-4320 (dokładnie model Urał-432007), tłumacząc to jej światowym rozpowszechnieniem (jest to jasna wskazówka, że Szkwał to wyrób głównie eksportowy). Szkwał wyposażono w rozbudowany cyfrowy system kierowania ogniem z pokładowym systemem meteorologicznym (pojedyncza wyrzutnia może działać autonomicznie bez konieczności użycia wozu dowodzenia baterią artylerii). Topodowiązanie Szkwała ułatwia system nawigacji bezwładnościowej i satelitarnej. Poza tym lufową wyrzutnię Szkwała wyposażono w nakładkę do indukcyjnego programowania zapalników pocisków rakietowych podczas wystrzału. Koncepcyjnie (a także wyglądem) Szkwał przypomina rosyjską modernizację 9K51M Tornado-G. Szkwała także można obejrzeć na wystawie MILEX-2021.