Konsorcjum Eurofighter GmbH zakończyło produkcję samolotów dla Wielkiej Brytanii, Hiszpanii i Niemiec. W pierwszej połowie roku dostarczy ostatnią maszynę zamówioną przez Włochy.

Wielozadaniowy samolot bojowy Eurofighter, owoc pracy czterech państw Europy Zachodniej, znalazł się na ważnym etapie swego rozwoju. W ciągu najbliższych miesięcy zakończy się produkcja i dostawy ostatnich egzemplarzy zamówionych przez państwa członkowskie konsorcjum Eurofighter GmbH. To zaś oznacza, że wysiłki muszą zostać skierowane na zdobycie nowych zamówień i… modernizację już eksploatowanych maszyn.

Jak widać na przestrzeni ostatnich miesięcy, pomimo rosnącej mody na samoloty 5. generacji, Eurofighter dysponuje nadal potencjałem umożliwiającym długą i owocną służbę w XXI wieku. Ostatnie tygodnie ubiegłego roku upłynęły na ukończeniu dostaw samolotów dla państw-członków konsorcjum Eurofighter GmbH.

Koniec dostaw dla państw członkowskich

27 września koncern BAE Systems poinformował o dostarczeniu Royal Air Force ostatniego egzemplarza Typhoona Tranche 3A. Łącznie RAF odebrał 160 maszyn. Pierwsze z nich trafiły do jednostek w grudniu 2003 r. Od 2007 r. rozpoczęły działania operacyjne w ramach systemu obrony przestrzeni powietrznej Wysp Brytyjskich, a w 2009 r. pierwsze z nich trafiły na Falklandy, gdzie rotacyjnie stacjonują do dziś. Pierwsze operacje bojowe przeprowadzono z ich udziałem w marcu 2011 r., kiedy Typhoony RAF rozpoczęły loty bojowe nad Libią, zaatakowaną przez koalicję państw zachodnich i Katar. W kolejnych latach samoloty tego typu trafiły także na Bliski Wschód, gdzie wykonują loty bojowe nad Syrią i Irakiem, a załogi wielokrotnie wykorzystywały kierowane uzbrojenie klasy „powietrze–ziemia”. Dotychczas utracono jeden z egzemplarzy – 23 kwietnia 2008 r. lądująca w bazie China Lake w Kalifornii bez podwozia maszyna doznała poważnych uszkodzeń i spisano ją ze stanu.

W grudniu zakończono produkcję maszyn dla dwóch kolejnych partnerów programu – Niemiec i Hiszpanii. W przypadku Luftwaffe, samolot EF2000 o numerze taktycznym 31+53 został oblatany 17 grudnia 2019 r. Łącznie Republika Federalna Niemiec zamówiła 143 maszyny tego typu w trzech seriach produkcyjnych. Ostatni Eurofighter C.16 dla Hiszpanii nosi rejestrację C.16-78 i został oblatany 10 grudnia 2019 r. Łącznie Madryt zamówił 72 samoloty tego typu.

Niemcy stracili dotąd w wypadkach dwa egzemplarze (kolizja w powietrzu 24 czerwca 2019 r.), a Hiszpanie trzy (po jednym w 2010, 2014 i 2017 r.). W przeciwieństwie do RAF, ci użytkownicy ograniczyli dotychczas zadania operacyjne swych maszyn do ćwiczeń i dyżurów Air Policing, w tym NATO-wskiej misji Baltic Air Policing.

Co ważne, pomimo zakończenia produkcji dla głównych odbiorców, linie montażowe będą nadal działały z uwagi na produkcję maszyn dla nowo pozyskanych klientów eksportowych. Ponadto, dalsze przyspieszenie produkcji samolotów może mieć miejsce, gdyż władze w Berlinie i Madrycie prowadzą analizy związane z kolejnymi etapami modernizacji sił powietrznych i może się okazać, że zamówią dodatkowe egzemplarze. Jako ostatni dostawy swoich samolotów zakończą Włosi – nastąpi to w pierwszej połowie bieżącego roku.

Najwięcej szans na kolejne zamówienia upatruje się w Niemczech, gdzie w tym roku należy się spodziewać ogłoszenia decyzji w sprawie następców samolotów uderzeniowych Panavia Tornado IDS/ECR. Według jednej z upublicznionych koncepcji, Berlin może zdecydować się na kompromisowe rozwiązanie w postaci zakupu kolejnej partii EF2000, aby zastąpić nimi egzemplarze I partii produkcyjnej, a także amerykańskich Boeing F/A-18E/F Super Hornet, jako następców Tornado w roli nosicieli bomb jądrowych. Takie rozwiązanie pozwoliłoby na utrzymanie potencjału konsorcjum, szczególnie w Niemczech. Nie można jednak wykluczyć, że Berlin postawi na zamówienie wyłącznie EF2000.

Także Madryt stoi przed potrzebą podjęcia decyzji odnośnie następców maszyn Boeing F/A-18A/B Hornet (lokalnie oznaczonych EF-18A/B). Pierwsze z nich mają zostać wycofane z linii już w 2025 r. (należące do 462. Eskadry, stacjonującej w bazie Gando na Wyspach Kanaryjskich). Obecnie prowadzone analizy i wstępne rozmowy wskazują, że głównymi rywalami w walce o kontrakt na około 60 egzemplarzy mogą być Lockheed Martin (F-35A oraz F-35B Lightning II, te drugie zastąpiłyby pokładowe Boeing AV-8B Harrier II) i właśnie konsorcjum Eurofighter.

Zdobycie nowych zamówień na fabrycznie nowe maszyny od obu państw członkowskich ułatwiłoby drogę do dalszego rozwoju konstrukcji, który zresztą był zapowiadany przez producenta i znany jest pod nazwą Long Term Evolution – LTE. Obecnie Eurofighter GmbH prowadzi od czerwca 2019 r. prace analityczne dotyczące potencjału modernizacyjnego samolotu, które mają zakończyć się pod koniec 2021 r. Głównymi obszarami modernizacji będą: system walki elektronicznej, zespół napędowy i środowisko pracy pilota. Prowadzone są także działania związane z obniżeniem kosztów eksploatacji i poprawą wskaźnika dostępności. Zebrane wnioski mają pozwolić na opracowanie kolejnego programu zwiększenia możliwości operacyjnych bazowej konstrukcji.

Eurofighter GmbH prowadzi też inne działania mające na celu rozszerzenie możliwości samolotu. Jednym z nich jest rozwój nahełmowego systemu prezentacji informacji BAE Systems Striker II HMD, który ma zastąpić Strikera I generacji. Nowy hełm pilota z funkcją prezentacji szerokiego spektrum danych waży ok. 2 kg. Został po raz pierwszy zaprezentowany w połowie 2018 r., a dzięki technice „plug-and-play” może być systematycznie uzupełniany o nowe funkcje.

Z kolei w październiku 2019 r. konsorcjum Euro--DASS, które dostarcza zestaw środków samoobrony samolotów, rozpoczęło prace studialne nad ich nową generacją, która otrzymała nazwę Praetorian Evolution. Celem przedsięwzięcia jest przygotowanie odpowiedzi na zagrożenia jutra – nowe systemy obrony przeciwlotniczej, z którymi będą mogły zetknąć się maszyny w bliższej i dalszej przyszłości, a także nowe rosyjskie i chińskie samoloty. Rozwój DASS wpisuje się dodatkowo w koncepcję marketingową producentów maszyn rywalizujących z koncernem Lockheed Martin i F-35 Lightning II. Według niej odpowiedzią na możliwości operacyjne tego samolotu i jego znaczne możliwości przetrwania na polu walki są zaawansowane systemy samoobrony, określane przez konsorcjum Eurofighter GmbH jako „cyfrowy stealth”. Czy koncepcja zyska uznanie na rynku, trudno wyrokować – obecnie większość sukcesów marketingowych Eurofightera pochodzi z regionu Bliskiego Wschodu i państw, które ze względów politycznych nie mogą zakupić F-35 Lightning II.