16 lipca prezydent Donald Trump ogłosił, że Stany Zjednoczone zerwą współprace z Turcją w sprawie realizacji programu Lockheed Martin F-35 Lightning II. Powyższa deklaracja to odpowiedź na rozpoczęcie dostaw systemu obrony przeciwlotniczej S-400, który został zamówiony przez Turków.

Sprawa realizacji umowy na dostawy systemu S-400 jest, od wielu miesięcy, kością niezgody pomiędzy Stanami Zjednoczonymi oraz Turcją. Od kilku miesięcy Waszyngton naciskał na Ankarę grożąc wprowadzeniem sankcji związanych m.in. z zamrożeniem dostaw zakontraktowanych samolotów bojowych F-35A Lightning II. Dotychczas Lockheed Martin dostarczył cztery maszyny, które stacjonują w bazie Luke w Arizonie, gdzie służą do szkolenia personelu. Obecnie wiadomo, że Amerykanie przerwali szkolenie Turków, którzy mają czas na opuszczenie Stanów Zjednoczonych do końca lipca. Co ważne, obecnie na linii montażu ostatecznego w Fort Worth znajduje się około sześciu kolejnych F-35A przeznaczonych dla tego użytkownika. Najprawdopodobniej zostaną przekazane innymi klientom, bądź przeznaczone dla nowych kupców, m.in. Polski.

Obok kwestii dostaw, a także szkolenia drugim ważnym czynnikiem zamrożenia współpracy jest kwestia gospodarcza. Obecnie Lockheed Martin prowadzi zaawansowane negocjacje z potencjalnymi poddostawcami elementów, które dotychczas wykonywano w Turcji – mowa o około 800 pozycjach, z czego połowę dostarcza wyłącznie przemysł turecki. Zerwanie współpracy zbyt wcześnie może znacznie spowolnić harmonogram dostaw samolotów dla klientów globalnych.

Przypomnijmy, według deklaracji politycznych władze w Ankarze planowały zakup 100 wielozadaniowych samolotów bojowych Lockheed Martin F-35A Lightning II. Dodatkowo, w ostatnich miesiącach, coraz głośniej mówiono także o potrzebie rozszerzenia umowy o zakup niewielkiej partii maszyn w wersji pionowego startu i lądowania F-35B, które miałyby stanowić element grup lotniczych wielozadaniowych okrętów desantowych wyposażonych w ciągłe pokłady lotnicze.