14 września przy jednym z nabrzeży Portu Wojennego Gdynia Oksywie, w basenie IX, zacumował szwedzki okręt zwiadu elektromagnetycznego SIGINT (szw. Signalspaningsfartyg) Artemis (A 202).

Dzisiejszą wizytę nazwać można co najmniej nietypową i niespodziewaną, ponieważ nie była ona ani zapowiedziana, ani też, co z racji przeznaczenia okrętu, w ogóle nagłaśniana. O fakcie, że takowa jednostka wejdzie do gdyńskiego portu można było stwierdzić dopiero wcześnie rano analizując jedną z aplikacji odbierających sygnały z systemu AIS. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, szwedzka jednostka uaktywniła swój nadajnik wchodząc w rejon odpowiedzialności VTS Zatoka Gdańska. Najprawdopodobniej wizyta w sojuszniczym porcie ma charakter stricte roboczy i związana jest z odtworzeniem gotowości bojowej, a być może także i krótkim (weekendowym) odpoczynkiem załogi.

Biorąc pod uwagę, że Szwecja jest obecnie pełnoprawnym członkiem NATO, być może jest to pierwsza z wielu wizyt jakie Artemis złoży w polskich portach? Warto także wspomnieć, że jest to także pierwsza w ogóle wizyta tego okrętu w jakimkolwiek porcie poza terytorium Królestwa Szwecji.

Jednostka ta rozpoczęła aktywną służbę w szwedzkich siłach morskich (Marinen) w dniu 3 kwietnia bieżącego roku, kiedy to w bazie morskiej w Karlskronie, miejscu jego stałego bazowania, odbyła się uroczystość jego chrztu i przekazania. Jednostka została podporządkowana rozkazom dowódcy pierwszej flotylli okrętów podwodnych (Första ubåtsflottiljen). W tym samym dniu nastąpiła także symboliczna zmiana wachty, bowiem Artemis zastąpił swojego „przodka” Oriona (A 201), który przez ostatnie 40 lat zapewniał dostawę informacji o ruchach m.in. okrętów Floty Bałtyckiej Federacji Rosyjskiej. 

Oficjalnie budowa nowej jednostki SIGINT dla Marinen rozpoczęła się w marcu 2018 roku. Wówczas to w PGZ Stoczni Wojennej rozpoczęto palenie pierwszych blach. Stępkę położono z kolei 19 czerwca 2018 roku. Stosowną umowę na budowę jednostki pomiędzy koncernem Saab (działającym w imieniu szwedzkiej agencji zamówień obronnych FMV) a należącą do PGZ gdyńską Stocznią Remontową Nauta S.A. (podwykonawcą przy tym przedsięwzięciu została wspomniana powyżej PGZ Stocznia Wojenna) podpisano 10 kwietnia 2017 roku. Zadaniem polskich stoczni miało być zbudowanie platformy wyposażonej w układ napędowy oraz systemy niezbędne do samodzielnego rejsu a także przeprowadzenie prób stoczniowych. Reszta wyposażenia, w tym specjalistyczne, miało trafić na pokład już w Szwecji. Uroczyste wodowanie przyszłego Artemisa miało miejsce 17 kwietnia 2019 roku, po czym kadłub przeholowano do sąsiedniego basenu VII i znajdującego się tam nabrzeża XXX lecia. Początkowo idące bardzo sprawnie prace zaczęły zwalniać by ostatecznie, niemal całkowicie się zatrzymać w maju 2020 roku.

Ze względu na brak możliwości wywiązania się z umowy strona szwedzka zdecydowała się ją zerwać i zabrać swoją własność. Nieukończony kadłub (opisany numerem stoczniowym B-104) na holu holownika Opal opuścił Gdynię pod osłoną nocy 15 lutego 2021 roku i trafił do stoczni w Karlskronie następnego dnia, gdzie oczekiwano na podjęcie decyzji co do dalszych losów. 2 listopada 2022 roku okręt rozpoczął próby morskie w oparciu o zaplecze stoczni oraz bazy morskiej w Karlskronie.

Fot. Marcin Chała

Artemis wykonany został całkowicie ze stali i legitymuje się wypornością pełną ok. 2200 ton (pojemność brutto wynosi ok. 3000 ton) przy wymiarach kadłuba 74,6 x 14,0 x 3,8 m. Napęd skonfigurowano jako spalinowo-elektryczny, przy czym energię wytwarzają cztery agregaty prądotwórcze o mocy po 990 kW. Zasila ona nie tylko systemy ogólnookrętowe, ale i dwa pędniki azymutalne na rufie oraz dwa stery strumieniowe na dziobie. Oficjalnie podawana prędkość maksymalna wynosić miała 14,4 węzła (ale już pierwszego dnia prób udało się ją przekroczyć o 0,3 w). Załoga składa się z 40 osób w tym personelu szwedzkiej Marynarki Wojennej, odpowiedzialnego za zapewnienie bezpiecznego operowania okrętu oraz operatorów z organizacji FRA (Försvarets radioanstalt), odpowiedzialnej za realizację zadań SIGINT w szwedzkich Siłach Zbrojnych. Do swojej dyspozycji mają oni 35 wygodnych kabin jedno- i dwuosobowych z własnymi węzłami sanitarnymi. Jak podkreślają zaangażowani w projekt pracownicy Saaba, podczas budowy nowego okrętu rozpoznawczego bardzo dużo uwagi poświęcono poprawieniu kompatybilności elektromagnetycznej EMC (electromagnetic compatibility) oraz warunków socjalnych zaokrętowanych osób. Co jest bardzo istotne biorąc pod uwagę planowany czas pobytu w morzu (+200 dni w skali roku).

Być może już za trzy lata sylwetka jaką w dniu dzisiejszym zaprezentował Artemis manewrując w awanporcie Portu Gdynia, nie będzie już niczym nowym. Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem dwie jednostki niemal bliźniacze do „Szweda” zaczną operować z Portu Wojennego w Gdyni.